2 Απριλίου, 2003

[ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ/στής]

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.

1. Αλέξης Παντελή Καπονίδης,

2. Γεώργιος Παντελή Καπονίδης

3. Χάρης Παντελή Χαραλάμπους,

4. Βικτώρια Γεωργίου Χαραλάμπους,

και

Κυπριακή Δημοκρατία μέσω

1. Υπουργικού Συμβουλίου

2. Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού,

Καθ΄ων η αίτηση.

-------------

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Π. ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Οι αιτητές είναι συνιδιοκτήτες του ακινήτου με αρ. τεμαχίου 643, Φ/Σχ.ΧΧΧV53 το οποίο βρίσκεται στο χωριό Γιόλου της Επαρχίας Πάφου.

Στις 20.11.98 δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας διάταγμα απαλλοτρίωσης του ακινήτου τους για να κτιστεί Δημοτικό Σχολείο.

Εναντίον αυτού καταχώρησαν την προσφυγή με αρ. 95/99 στην οποία εκδόθηκε στις 4.2.00 απορριπτική απόφαση. Το Δικαστήριο απέρριψε τους ισχυρισμούς τους για έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας και επικύρωσε το επίδικο διάταγμα.

Στις 3.11.00 δημοσιεύτηκε νέα γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης για το ίδιο ακίνητο γιατί το διάταγμα απαλλοτρίωσης που εκδόθηκε θεωρήθηκε ότι εγκαταλείφθηκε.

Οι αιτητές υπέβαλαν ένσταση προβάλλοντας ότι δεν έγινε δέουσα έρευνα. Αναφέρθηκαν στα πιο κάτω σημεία τα οποία προκύπτουν από την έκθεση του Επαρχιακού Γραφείου Πολεοδομίας Πάφου:

α) το εμβαδό του ακινήτου τους είναι μικρότερο από εκείνο που καθορίζεται στη Δήλωση Πολιτικής ως ελάχιστος απαιτούμενος χώρος σχολείου,

β) στο ακίνητό τους υφίσταται κατοικία η οποία βρίσκεται σε τελικό στάδιο ανέγερσης,

γ) η προσπέλαση του ακινήτου τους δεν κρίνεται ικανοποιητική για σκοπούς ανέγερσης σχολείου γιατί θα γίνεται σε στροφή με μειωμένη ορατότητα,

δ) μεγάλο τμήμα του ακινήτου (περίπου τα 3/5) έχει κλίση 20% και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν είναι κατάλληλο για ανέγερση σχολείου.

Πέραν τούτου ανέφεραν στην ένστασή τους πως άλλο ακίνητο (τεμάχιο 507) είναι κατάλληλο για ανέγερση σχολείου και διατίθεται προς πώληση.

Η ένσταση διαβιβάστηκε από τον Έπαρχο Πάφου στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού με τις σχετικές παρατηρήσεις του. Αφού αναφέρθηκε στην κοινωνική και οικονομική κατάσταση των αιτητών κατέληξε πως η αποστέρηση του ακινήτου με τη σκοπούμενη απαλλοτρίωση δε θα επηρεάσει σε μεγάλο αρνητικό βαθμό την οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Ανέφερε περαιτέρω πως το Κοινοτικό Συμβούλιο Γιόλου επιμένει στην απαλλοτρίωση του εν λόγω ακινήτου με την αιτιολογία ότι είναι το πλέον κατάλληλο για το σκοπό που επιλέγηκε.

Ακολούθησε, μετά από σχετική καταγγελία, επιτόπια εξέταση του θέματος από κλιμάκιο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Σε σχετική επιστολή της Υπηρεσίας αυτής προς το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού αναφέρθηκε ότι το ακίνητο του οποίου σκοπείται η απαλλοτρίωση δεν ικανοποιεί ουσιαστικά κριτήρια, όπως την κατάλληλη πρόσβαση, τη μορφολογία του εδάφους, το λογικό κόστος απαλλοτρίωσης και την επαρκή έκταση. Καθώς και ότι υπάρχουν άλλα ακίνητα που πληρούν τα κριτήρια αυτά και τα οποία επισκέφθηκε το κλιμάκιο μετά από υπόδειξη των αιτητών. Αναφέρθηκε καταληκτικά ότι το Υπουργείο δε μελέτησε σοβαρά την εναλλακτική επιλογή η οποία είναι πιο οικονομική.

Το Υπουργείο, στη συνέχεια, ζήτησε από το Τμήμα Πολεοδομίας και Oικήσεως να προβεί σε αξιολόγηση τεσσάρων χώρων που υπέδειξε το ίδιο. Παραθέτω την πολεοδομική και χωροταξική ανάλυση στην οποία κατέληξε το τελευταίο για το τεμάχιο αρ. 507 και γι΄αυτό των αιτητών:

Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως κατέληξε ότι το ακίνητο των αιτητών (χώρος Δ) είναι το καταλληλότερο από αυτά που μελέτησε με τις διαφοροποιήσεις που εισηγήθηκε. Παραθέτω το πιο κάτω απόσπασμα από την έκθεσή του:

1. Εξασφάλιση της δυτικής πρόσβασης από τον δρόμο που προτάθηκε από την Τεχνική Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας,
2. Αφαίρεση του επικλινούς τμήματος του τεμαχίου με αρ. 175/2 και ενσωμάτωση στο σχολικό χώρο του βόρειου τεμαχίου με αρ. 175/1 και μέρους του τεμαχίου με αρ. 168/1/1/1, που είναι τοπογραφικά καταλληλότερα.
3. Διασφάλιση ενός αξιοποιήσιμου εμβαδού γηπέδου της τάξης των 13.000 τ.μ.
4. Εξασφάλιση ανατολικής πρόσβασης για το εναπομένον τμήμα του τεμαχίου με αρ. 175/2 που θα παραμείνει στην κατοχή του ιδιοκτήτη μαζί με την κατοικία. Η πρόσβαση αυτή θα μπορούσε να υποδειχθεί από το Τμήμα αυτό και να αποκτηθεί από το Υπουργείο σας.»

Η ένσταση εξετάστηκε στη συνέχεια από Υπουργική Επιτροπή η οποία την απέρριψε.

Το διάταγμα απαλλοτρίωσης δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 26.10.01. Με την παρούσα προσφυγή οι αιτητές επιδιώκουν την ακύρωσή του.

Ο δικηγόρος των αιτητών πρόβαλε ότι οι καθ΄ων η αίτηση παρέλειψαν να προβούν σε δέουσα έρευνα. Παρέθεσε τα χαρακτηριστικά του επίδικου ακινήτου τα οποία το καθιστούσαν ακατάλληλο για ανέγερση σχολείου. Ανέφερε ότι οι καθ΄ων η αίτηση περιορίστηκαν στη μελέτη των τεσσάρων εναλλακτικών επιλογών ενώ στην περιοχή υπήρχαν καταλληλότερα ακίνητα. Επιμένει ότι το ακίνητο με αρ. τεμαχίου 507 είναι διαθέσιμο προς πώληση και είναι κατάλληλο για ανέγερση σχολείου. Υποστήριξε συνεπώς πως δεν επιλέγηκε η λιγότερο επαχθής λύση.

Από τα στοιχεία ενώπιον του Δικαστηρίου προκύπτει ότι το θέμα εξετάστηκε σε βάθος. Το θέμα απασχόλησε τους καθ΄ων η αίτηση οι οποίοι ζήτησαν από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως τη μελέτη των τεσσάρων τεμαχίων που υπέδειξαν. Είναι σωστή η θέση του δικηγόρου των καθ΄ων η αίτηση πως οι απόψεις του εν λόγω Τμήματος δείχνουν το μέγεθος και την έκταση της έρευνας που έγινε. Το ακίνητο των αιτητών κρίθηκε καταλληλότερο από εκείνα που μελετήθηκαν αφού υποδείχθηκαν τα χαρακτηριστικά του και υποβλήθηκαν εισηγήσεις για την καλύτερη εκμετάλλευσή του για εξυπηρέτηση του σκοπού για τον οποίο επιδιώκεται η απαλλοτρίωση. Είναι, έτσι, ανυπόστατος ο ισχυρισμός περί ελλιπούς έρευνας.

Εξέτασα στη συνέχεια τον ισχυρισμό του δικηγόρου των αιτητών ότι δεν επιλέγηκε η λιγότερο επαχθής λύση. Μεταξύ των τεσσάρων τεμαχίων που μελετήθηκαν ως εναλλακτικές επιλογές ήταν και το τεμάχιο με αρ. 507 στο οποίο αναφέρθηκαν οι αιτητές. Οι παρατηρήσεις του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως γι΄αυτό, καθώς και για το τεμάχιο των αιτητών, παρατέθηκαν πιο πάνω. Το τελευταίο όμως κρίθηκε καταλληλότερο με τις εισηγήσεις που υποβλήθηκαν. Μεγάλη σημασία έχει η παρατήρηση του Τμήματος ότι «ο σχολικός χώρος θα πρέπει να είναι σε κεντροβαρική θέση και μάλλον ανατολικά του πυρήνα του οικισμού, δεδομένης της επέκτασης των Περιοχών Ανάπτυξης προς την κατεύθυνση αυτή». Το τεμάχιο των αιτητών θεωρήθηκε καταλληλότερο ως προς το κριτήριο αυτό σε αντίθεση με το τεμάχιο αρ. 507, για το οποίο αναφέρθηκε ότι βρίσκεται σε μη κεντροβαρική θέση σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή, εμπίπτει σε Πολεοδομική Ζώνη που είναι γεωργική και είναι εκτός Ορίου Ανάπτυξης. Κατά συνέπεια κρίνω πως ούτε αυτός ο ισχυρισμός ευσταθεί.

Ο δικηγόρος των αιτητών,αναφερόμενος στην έκθεση του Επάρχου Πάφου προς το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού,στην οποία έγινε αναφορά στην κοινωνική και οικονομική κατάσταση των αιτητών,ισχυρίστηκε πως η Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου υποστήριξε την απαλλοτρίωση του επίδικου ακινήτου με βάση την οικονομική κατάσταση των αιτητών και όχι γιατί το ακίνητο των αιτητών κρίθηκε καταλληλότερο για την επίτευξη του σκοπού της απαλλοτρίωσης.

Ο ισχυρισμός αυτός πρέπει επίσης να απορριφθεί.

Ο Έπαρχος Πάφου διαβίβασε στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού την ένσταση των αιτητών και ακολούθησε η κοινωνικοοικονομική έκθεση, στην οποία αναφέρεται ο δικηγόρος των αιτητών, μέσα στα πλαίσια της άσκησης των αρμοδιοτήτων της Επαρχιακής Διοίκησης Πάφου. Σ΄αυτή περιλήφθηκαν και οι απόψεις του Κοινοτικού Συμβουλίου Γιόλου ότι θεωρούσε το επίδικο ακίνητο ως το καταλληλότερο. Ως προς τα τεχνικά θέματα της καταλληλότητας του ακινήτου των αιτητών ζητήθηκαν οι απόψεις του Τμήματος Πολεοδομίας και Oικήσεως, και αυτό δείχνει την ενδελεχή έρευνα στην οποία προέβηκε η διοίκηση.

Υποστήριξε ο δικηγόρος των αιτητών στις διευκρινίσεις ενώπιόν μου στις 15.1.03, ότι οι καθ΄ων η αίτηση δεν προσπάθησαν να εξασφαλίσουν την ακίνητη ιδιοκτησία των αιτητών με ιδιωτική συμφωνία. Είναι σωστή η παρατήρηση του δικηγόρου των καθ΄ων η αίτηση ότι δεν αναπτύχθηκε ο ισχυρισμός αυτός στη γραπτή αγόρευση του. Έστω αν δεχθώ ότι περιλαμβάνεται στα νομικά σημεία της προσφυγής ως παραβίαση των αρχών της χρηστής διοίκησης, θα θεωρήσω ότι εγκαταλείφθηκε στη συνέχεια αφού δεν τον ανέπτυξε στη γραπτή αγόρευση. Συνεπώς δε θα ασχοληθώ με αυτόν.

Ισχυρίστηκε περαιτέρω ο δικηγόρος των αιτητών πως η επίδικη απόφαση πάσχει από έλλειψη αιτιολογίας. Διαπίστωσα ότι η αιτιολογία προκύπτει από τα στοιχεία των φακέλων και δε ήταν αναγκαίο να συμπεριληφθεί στο ίδιο το σώμα της τελικής απόφασης.

Π. Αρτέμης, Δ.

/Χ.Π.