|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
24 Μαρτίου, 2003
[ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 29 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Αιτητές,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΔΙΑ ΤΟΥ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Ή
ΕΓΚΡΙΣΕΙ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Καθών η αίτηση.
---------------------------
Λ. Κληρίδης,
για τους αιτητές.Χρ. Ιωσηφίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθών η αίτηση
--------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ: Οι αιτητές είναι συνιδιοκτήτες του τεμαχίου γης αρ. 375 του Φ/Σχ. ΧΧΧ/47.Ε.2, εμβαδού περίπου 7.750 τετρ. μέτρων. Βρίσκεται στην τοποθεσία Μαυροβούνια στην περιοχή της κοινότητας Νήσου-Πέρα Χωρίου. Η δυτική του πλευρά εφάπτεται, σχεδόν σε όλο της το μήκος, του αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας-Λεμεσού. Είναι στενόμακρο. Το πλάτος του είναι γύρω στα 80 πόδια. Η άλλη πλευρά του συνορεύει με το χείμαρρο Αλμυρό, που είναι εγγεγραμμένος στα κτηματολογικά βιβλία. Απέναντι είναι το όριο της Βιομηχανικής Ζώνης περιορισμένου βαθμού οχληρίας Β1. Ο προσανατολισμός του κτήματος σε σχέση με τις πολεοδομικές ζώνες φαίνεται σε κτηματολογικό σχέδιο, κατάλληλα διαγραμμισμένο από τον αρχιτέκτονα-πολεοδόμο και περιβαλλοντιστή κ. Γ. Φαίδωνος, ο οποίος κατέθεσε έκθεση-μελέτη του σχετικά με την υπόθεση, η οποία είναι στο φάκελο.
Οι πολεοδομικές ζώνες που αφορούσαν και την περιοχή της παραπάνω κοινότητας δημοσιεύθηκαν επίσημα στις 21/5/93. Η περιουσία των αιτητών βρισκόταν εκτός των ζωνών ανάπτυξης, μέσα σε ζώνη προστασίας Ζ1, στην οποία ο συντελεστής δόμησης και κάλυψης διατηρείται σε χαμηλό επίπεδο. Στις 22/3/96 δημοσιεύθηκε η Έκθεση του Υπουργού Εσωτερικών (Άρθρο 34 Α (5) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Τροποποιητικού) Νόμου αρ. 56/82, που εξέτασε και καθόρισε μεταξύ άλλων και τους στρατηγικούς στόχους που θα μπορούσαν να διέπουν την αναθεώρηση/τροποποίηση της Δήλωσης Πολιτικής και των Πολεοδομικών Ζωνών.
Aκολούθησε, σύμφωνα με το Άρθρο 34 Α (6) στις 27/12/96, η επίσημη δημοσίευση με την Α.Δ.Π. 1613, που επέφερε τις παραπάνω τροποποιήσεις, οι οποίες αφορούσαν και την κοινότητα Νήσου-Πέρα Χωρίου. Με τη Γνωστοποίηση κοινοποιήθηκε ότι αντίγραφα των εγκεκριμένων σχεδίων των Πολεοδομικών Ζωνών ήταν στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. Θα μπορούσαν να επιθεωρηθούν στα οικεία γραφεία του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και άλλα κυβερνητικά Γραφεία, τα οποία κατονομάστηκαν. Η Γνωστοποίηση περιείχε υπόμνηση ότι, μέσα σε 8 μήνες από τη δημοσίευση, ο θιγόμενος είχε δικαίωμα να υποβάλει αιτιολογημένη ένσταση, βασιζόμενη σε συγκεκριμένους λόγους. Έντυπο ένστασης διέθεταν τα παραπάνω Γραφεία. Ας σημειωθεί ότι η Γνωστοποίηση αποτελεί ουσιαστικά ενημέρωση και καθοδήγηση για όσα ορίζει το Άρθρο 34 Α (9), όπως τροποποιήθηκε από το Νόμο 7/90 και το Νόμο 28/91.
Οι ενστάσεις εξετάζονται με βάση συγκεκριμένη διαδικασία, που περιγράφεται στις παραγρ. 7, 8 και 9 του δικογράφου της ένστασης. Συστάθηκαν διάφορα όργανα, συμβουλευτικής βασικά αρμοδιότητας, για την ουσιαστικά πολύπλευρη και σε βάθος εξέταση των ενστάσεων. Μετά τη δημοσίευση των τροποποιημένων Πολεοδομικών Ζωνών, που επηρέαζε και την κοινότητα Νήσου-Πέρα Χωρίου, το Κοινοτικό της Συμβούλιο υπέβαλε ένσταση, ζητώντας την μετατροπή της περιοχής μεταξύ αυτοκινητόδρομου και του παλαιού δρόμου σε Βιομηχανική Ζώνη Β1. Το αίτημα, αφού μελετήθηκε στο παραπάνω θεσμοθετημένο πλαίσιο διαδικασιών, ικανοποιήθηκε μερικώς. Έχει σημασία να αναφερθεί ότι οι ίδιοι οι αιτητές δεν πρόβαλαν ένσταση. Και ότι η γη τους εντάχθηκε σε Ζώνη Προστασίας Ζ1.
Οι Πολεοδομικές Ζώνες υπέστησαν νέες τροποποιήσεις, αφού ακολουθήθηκαν οι ίδιες διαδικασίες. Ο Υπουργός Εσωτερικών υπέβαλε πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο (Άρθρο 34 Α του Νόμου) για την αναθεώρηση τους, που αφορούσε διάφορες κοινότητες, περιλαμβανομένης και εκείνης μέσα στην οποία κείται το επίδικο κτήμα. Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ως αρμόδιου οργάνου, όπως ορίζει το Άρθρο 34 Α (11) του Νόμου, λήφθηκε στις 17/12/99. Και δημοσιοποιήθηκε με τη Γνωστοποίηση Α.Δ.Π. 1525 στην επίσημη εφημερίδα ημερ. 31/12/99. Αυτή τη φορά το τεμάχιο των αιτητών εντάχθηκε στη ζώνη Ζ3, που ο συντελεστής δόμησης και κάλυψης είναι χαμηλότερος και από τη ζώνη Ζ1.
Προηγήθηκε, στις 3/12/99, επιστολή του δικηγόρου των αιτητών προς το Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως με αίτημα τη συμπερίληψη και του δικού τους κτήματος στη ζώνη Β1. Η απάντηση ημερ. 5/1/2000 ήταν αρνητική. Η αιτιολογία της απόρριψης, διατυπώνεται συνοπτικά στην παράγρ. 3 της επιστολής:
«3. Το τεμάχιο των πελατών σας με αρ. 375 εξακολουθεί να παραμένει σε Ζώνη Ζ, αφού λόγω της θέσης του (εφάπτεται του αυτοκινητόδρομου Α1 και του Αλμυρού ποταμού) δεν ήταν σκόπιμη από πολεοδομικής και χωροταξικής άποψης, η συμπερίληψη του στη Βιομηχανική Ζώνη Β1. Η ίδια αρχή εφαρμόσθηκε και για αριθμό άλλων τεμαχίων κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου Α1, τα οποία παρουσιάζουν τα ίδια ή παρόμοια χαρακτηριστικά με την ιδιοκτησία των πελατών σας.»
Οι αιτητές, με την παρούσα προσφυγή, προσβάλλουν την πράξη και/ή παράλειψη των καθών η αίτηση να περιλάβουν το κτήμα στη Βιομηχανική Ζώνη, και εισηγούνται ότι θα πρέπει να ακυρωθεί. Κατά το δικηγόρο των αιτητών οι παραπάνω λόγοι για τη μη συμπερίληψη του δεν ευσταθούν. Ο κ. Κληρίδης, στη συντομότατη αγόρευση του, υποστήριξε δύο πράγματα. Πρώτον ότι οι αιτητές έτυχαν άνισης μεταχείρισης. Κι αυτό γιατί άλλες περιουσίες, με πρόσωπο στον αυτοκινητόδρομο, καλύπτονται από την επέκταση. Έδωσε μόνο ένα παράδειγμα, τις προθήκες του συνεργείου αυτοκινήτων «Πηλακούτα». Δεύτερο, το γεγονός ότι το επίδικο εφάπτεται χειμάρρου δεν έχει καμιά σημασία. Υπ' αυτό το πρίσμα, εισηγείται αξιωματικά ότι η επίδικη πράξη ή παράλειψη ισοδυναμεί με κατάχρηση εξουσίας και/ή πλάνη περί τα πράγματα.
Ο δικηγόρος της Δημοκρατίας υπέβαλε ότι η αμέλεια των αιτητών να υποβάλουν την προβλεπόμενη από το νόμο ένσταση, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αποδέκτηκαν τη Δήλωση Πολιτικής. Η αποδοχή των να παραμείνει το κτήμα στη ζώνη Ζ1 «αποδυναμώνει τους νομικούς τους ισχυρισμούς», όπως ακριβώς το έθεσε. Πρόσθεσε όμως ότι ακόμη και στην περίπτωση που υπήρχε ένσταση, τα δεδομένα της περίπτωσης δεν μπορούσαν να διαφοροποιηθούν. Η ένταξη του επιδίκου στο Β1 έγινε με βάση πολεοδομικά κριτήρια τεχνικής φύσεως, που εξακολουθούσαν να ισχύουν και κατά την αναθεώρηση και τροποποίηση της Δήλωσης Πολιτικής. Ουσιαστικά υπέβαλε, στηριζόμενος στις υποθέσεις Δήμος Στροβόλου ν. Γιασεμίδου κ.α. (1998) 3 Α.Α.Δ. 223 και προσφ. αρ. 108/88 Lanitis E.C. Estates Ltd. κ.α. ν. Δημοκρατίας ημερ. 21/12/89, ότι είναι απαράδεκτοι οι λόγοι ακύρωσης, οι οποίοι αμφισβητούν την τεχνική κρίση της διοίκησης.
Στην απαντητική του αγόρευση ο κ. Κληρίδης παραδέχεται ότι οι αιτητές δεν υπέβαλαν ένσταση κατά της Δήλωσης. Είπε όμως ότι η σχετική γνωστοποίηση της Δήλωσης Πολιτικής δεν αναφέρει τα ονόματα των ιδιοκτητών των τεμαχίων που επηρεάζονται από αυτή ούτε και τον αριθμό τους. Είναι περαιτέρω ο ισχυρισμός του ότι οι καθών όφειλαν να ειδοποιήσουν γραπτώς κάθε ιδιοκτήτη που θίγεται ή τουλάχιστον να υπάρξει δημοσίευση σε μια καθημερινή εφημερίδα. Πρέπει να λεχθεί ότι οι ισχυρισμοί δε συνοδεύθηκαν με οποιαδήποτε παραπομπή στη νομολογία που να τους υποστηρίζει. Ο συνήγορος υπέβαλε περαιτέρω ότι οι αιτητές καλύφθηκαν με την ένσταση του Κοινοτικού Συμβουλίου. Και ότι, εν πάση περιπτώσει, η μη υποβολή ένστασης δεν συνεπάγεται αποδοχή.
Θα εξετάσω τώρα τις τυχόν επιπτώσεις από την παράλειψη των αιτητών να προβάλουν απευθείας ένσταση. Το Άρθρο 34 Α (7) του Νόμου προβλέπει ότι: (α) η Δήλωση Πολιτικής δημοσιεύεται στην επίσημη εφημερίδα, (β) και σε δύο τουλάχιστον εφημερίδες, και (γ) αναρτάται στις πινακίδες των γνωστοποιήσεων ή άλλων περίοπτων σημείων στα συγκεκριμένα κυβερνητικά Γραφεία που κατονομάζονται. Επομένως η θέση των αιτητών για υποχρέωση δημοσίευσης στον τύπο υφίστατο. Ωστόσο δε φαίνεται από το διαθέσιμο υλικό πως έγιναν τέτοιες δημοσιεύσεις.
Υπάρχει φυσικά και η εισήγηση ότι η ένσταση του Κοινοτικού Συμβουλίου, που ζήτησε τη μετατροπή μέρους της Ζώνης Ζ1 σε ζώνη ελαφριάς βιομηχανίας, καλύπτει και τους αιτητές και ικανοποιεί τη σχετική πρόνοια του Νόμου. Παρόλο που γίνεται αναφορά σε σχέδιο από το οποίο θα μπορούσε να διαπιστωθεί αν η ένσταση αφορούσε και το κτήμα των αιτητών, τέτοιο σχέδιο δεν υπάρχει στο διοικητικό φάκελο. Ήταν πιστεύω καθήκον της Δημοκρατίας να προβεί σε πλήρη ενημέρωση του φακέλου. Η γνώση όλων των δεδομένων θα επέτρεπε στο δικαστήριο να αποφασίσει αν τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις του νόμου ή αν θα έπρεπε να τεθεί το θέμα από το ίδιο το θιγόμενο. Όμως η ασάφεια παραμένει και συνηγορεί υπέρ της εξέτασης της ουσίας. Υπάρχει φυσικά και η δήλωση του Λειτουργού Πολεοδομίας κ. Μ. Καρεκλά ότι η ένσταση του Συμβουλίου «μελετήθηκε σύμφωνα με τις καθορισθείσες διαδικασίες και τελικά έγινε αποδεκτή η μερική ικανοποίηση του αιτήματος».
Η υπόθεση εδώ μπορεί να παραλληλισθεί με τη διαδικασία απαλλοτρίωσης ακίνητης ιδιοκτησίας. Δεν υφίσταται η υποχρέωση προσωπικής ειδοποίησης στον ιδιοκτήτη. Ούτε και εδώ υπάρχει τέτοια υποχρέωση, όπως εισηγήθηκαν οι αιτητές. Η διοίκηση όμως οφείλει να συμμορφωθεί με τους όρους δημοσιοποίησης που θέτει ο νόμος. Δε φαίνεται να έγινε σ' αυτή την περίπτωση δημοσίευση στον τύπο, όπως προβλέπει ο νόμος. Γιαυτό, με βάση τα δεδομένα, δεν επηρεάστηκε το δικαίωμα τους να προσφύγουν. Ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι με την αναθεώρηση του 1999, οι αιτητές τέθηκαν σε δυσμενέστερη θέση (ο συντελεστής δόμησης έπεσε από 6% σε 1%).
Έχω υπόψη μου κάθε πτυχή της μαρτυρίας που δόθηκε εκ μέρους του αιτητή, δηλαδή, τα στοιχεία και επιχειρήματα που προβάλλονται στην έκθεση. Στοχεύουν στην ανασκευή των λόγων για τους οποίους το κτήμα των αιτητών αποκλείστηκε από τη Β1. Επίσης έχω κατά νουν την ένορκο δήλωση του Λειτουργού Πολεοδομίας κ. Μ. Καρεκλά, που ασχολήθηκε με την κρινόμενη υπόθεση, καθώς και την προφορική του μαρτυρία από την αντεξέταση του κ. Κληρίδη.
Ο βασικός ισχυρισμός των αιτητών είναι ότι παραβιάστηκε η συνταγματική αρχή της ισότητας. Έχει περιληφθεί στο δικόγραφο, αλλά δεν έτυχε της αναμενόμενης ανάπτυξης. Όμως τέθηκε με την έκθεση του εμπειρογνώμονα των αιτητών. Αναφορικά με το γκαράζ «Πηλακούτα» δέχομαι τη μαρτυρία του κ. Καρεκλά (που άλλωστε δεν αντικρούστηκε) ότι τούτο προϋπήρχε του αυτοκινητόδρομου και εξυπηρετείτο από το υφιστάμενο από τότε οδικό δίκτυο. Και, περαιτέρω, ότι πρόκειται για κτίριο με καλαίσθητη πρόσοψη προς το δρόμο σε αντίθεση με τα βιομηχανικά κτίρια των οποίων φαίνεται συνήθως η πίσω όψη. Δέχομαι επίσης τη μαρτυρία του ότι εφαρμόστηκαν τα ίδια κριτήρια για όλα τα τεμάχια που συνορεύουν με το δρόμο, σε όλο του το μήκος. Το επίδικο τεμάχιο είχε την ίδια αντιμετώπιση με όλα τα άλλα που είχαν κοινά χαρακτηριστικά. Δεν αποδείχθηκε δυσμενής μεταχείριση του αιτητή.
Η έκθεση υποβαθμίζει την παρουσία του ποταμού Αλμυρού. Το δικαστήριο δεν μπορεί να προβεί σε πρωτογενές εύρημα ότι δεν υφίσταται, όπως έγινε εισήγηση, γιατί κατά το χρόνο της ακρόασης δεν υπήρχε ροή. Από τη μαρτυρία που δέχομαι, είναι φανερό ότι η διοίκηση θα διέπραττε μεγάλο σφάλμα αν παραγνώριζε την ύπαρξη του χειμάρρου μόνο και μόνο γιατί δεν υπήρχε ροή νερού. Εξάλλου είναι απαράδεκτος λόγος που πλήττει την ουσιαστική εκτίμηση της διοίκησης, όπως ο λόγος με τον οποίο πλήττεται η σκοπιμότητα της ρύθμισης των πολεοδομικών ζωνών, που έγινε η επί της οποίας κρίση εκφεύγει του ακυρωτικού ελέγχου. Αυτή είναι καλά εμπεδωμένη αρχή η οποία μπορεί να ανατραπεί για καθορισμένους λόγους, που δεν υφίστανται στην προκείμενη περίπτωση. Το ζητούμενο δεν είναι η ορθότητα των απόψεων των δύο εμπειρογνωμόνων.
Η προσφυγή είναι απορριπτέα. Το Υπουργικό Συμβούλιο κατέληξε στον καθορισμό των ζωνών αφού μελέτησε όλα τα δεδομένα της περιοχής και έλαβε υπόψη, μεταξύ άλλων ότι έπρεπε να διασφαλιστεί και η κοίτη του ποταμού. Η απόφαση ήταν εύλογα επιτρεπτή.
Η προσφυγή απορρίπτεται. Με έξοδα εναντίον των αιτητών.
Σ. Νικήτας, Δ.
/Κας