- - - - - -

Αντικείμενο της παρούσας προσφυγής είναι το Διάταγμα Διατήρησης που εκδόθηκε από τον καθ΄ ου η αίτηση Υπουργό Εσωτερικών και το οποίο, δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 16.2.2001 (ΚΔΠ 66/01). Το επίδικο Διάταγμα Διατήρησης εκδόθηκε με βάση το άρθρο 38(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν. 90/72) και αφορά στο τεμάχιο 13 Φ/Σχ. ΧL 64.6 II Τμήμα Ε περιοχή Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα, ιδιοκτησίας των αιτητών (επίδικο ακίνητο).

Η σύντομη παράθεση των γεγονότων που αφορούν την υπόθεση κατά τη χρονολογική σειρά τους θα αποβεί χρήσιμη για τα περαιτέρω.

Στις 27.8.97 ο Δήμος Λάρνακας εξέδωσε πολεοδομική άδεια στους προηγούμενους ιδιοκτήτες του επίδικου ακινήτου. Η άδεια αφορούσε την ανέγερση τετραώροφης οικοδομής στο επίδικο ακίνητο με τρία καταστήματα και έξι διαμερίσματα. Η άδεια είχε ισχύ μέχρι τις 26.8.2000. Η οικοδομή για την οποία εκδόθηκε η άδεια ουδέποτε ανηγέρθη.

Οι αιτητές υπέβαλαν (12.1.98) αίτηση στο Δήμο Λάρνακας για άδεια οικοδομής αναφορικά με το επίδικο ακίνητο. Η αίτηση εγκρίθηκε και οι αιτητές ειδοποιήθηκαν σχετικά με επιστολή του Δήμου ημερ. 14.9.98. Η έκδοση της άδειας θα γινόταν μετά την καταβολή των τελών. Η άδεια οικοδομής ποτέ δεν εκδόθηκε ενώ στις 26.8.00 έληξε και η πολεοδομική άδεια.

Το Μάρτιο του 2000 η παλαιά οικοδομή που υπήρχε στο επίδικο ακίνητο κατεδαφίστηκε ως ετοιμόρροπη με εντολή του Δήμου Λάρνακας.

Υστερα από πρόταση του ΕΤΕΚ για προστασία των ιστορικών κτιρίων στο κέντρο της Λάρνακας, ο καθ' ου η αίτηση, ζήτησε τις απόψεις του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Το Τμήμα αυτό, διεξήγαγε έρευνα για εντοπισμό και αξιολόγηση των παραδοσιακών οικοδομών που δεν είχαν κηρυχθεί ως διατηρητέες στη περιοχή Λάρνακας και πρότεινε στον καθ' ου η αίτηση ορισμένες οικοδομές οι οποίες απειλούνταν με «άμεσο κίνδυνο κατεδάφισης», για σκοπούς άμεσης έκδοσης διατάγματος που θα τις κήρυσσε διατηρητέες.

Ο καθ' ου η αίτηση, ενασκώντας εξουσίες δυνάμει του άρθρου 38 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου (Ν.90/72), εξέδωσε το προσβαλλόμενο διάταγμα διατήρησης. Το διάταγμα εκδόθηκε με βάση προσχέδιο του Τμήματος Πολεοδομίας. Το εκδοθέν διάταγμα, δημοσιεύθηκε στην Κ.Δ.Π.66/01 δυνάμει της οποίας κηρύχθηκε διατηρητέο ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο στο ιστορικό κέντρο της Λάρνακας αποτελούμενο από τις οικοδομές που είχε προτείνει το Τμήμα Πολεοδομίας.

Εκκρεμούσας της παρούσας προσφυγής, δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα η Κ.Δ.Π. 390/ 01 με την οποία, διορθώθηκε ο Πίνακας που συνόδευε το προσβαλλόμενο διάταγμα. Η περιγραφή της οικοδομής των αιτητών στην 6η στήλη του Πίνακα με αύξοντα αριθμό 11 από ''οικοδομή αστικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής'' έγινε ''μέρος τετραγώνου με αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία'', ενώ η γειτονική οικοδομή (τεμάχιο αρ.12) που αντιστοιχούσε στον αύξοντα αριθμό 10 του Πίνακα από ''μέρος τετραγώνου με αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία'' έγινε ''οικοδομή αστικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής''.

Οι αιτητές, με αφορμή το λάθος στην περιγραφή της ιδιοκτησίας τους, ισχυρίζονται ότι ο καθ΄ ου η αίτηση εξέλαβε πεπλανημένα ότι το επίδικο ακίνητο ήταν οικοδομή και όταν αργότερα ανακάλυψε πως επρόκειτο για μη δομημένο χώρο προέβη στη διόρθωση του διατάγματος διατήρησης. Λέγουν συναφώς ότι το σφάλμα στην αρχική περιγραφή του επίδικου ακινήτου συναρτάται με πλάνη και έλλειψη δέουσας έρευνας κατά την λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης.

Στο διοικητικό φάκελο, υπάρχει επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως προς το Υπουργείο Εσωτερικών ημερ.8/01/01(ερυθρό 97-124) στο περιεχόμενο της οποίας στηρίχθηκε η διαδικασία έκδοσης του προσβαλλόμενου διατάγματος. Σε αυτήν επισυνάπτονται μεταξύ άλλων τα εξής έγγραφα :

1. Προσχέδιο Γνωστοποίησης του Διατάγματος Διατήρησης, το οποίο περιλαμβάνει και τη σχετική αιτιολογία καθώς και το Παράρτημα με τα στοιχεία των επηρεαζόμενων ιδιοκτησιών.
2. Αντίγραφα των σχετικών καρτέλων των πιο πάνω προτεινόμενων διατηρητέων οικοδομών από το Αρχείο του Τμήματος, με διάφορες πληροφορίες για την αξία, την κατάσταση τους, τις επεμβάσεις που έχουν γίνει κτλ.

Στο πρώτο έγγραφο υπάρχει πίνακας των ιδιοκτησιών που επηρεάζονται. Το επίδικο ακίνητο σημειώνεται με τον αύξοντα αριθμό 11 και περιγράφεται ως ''οικοδομή αστικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής''. Με τον αύξοντα αριθμό 10 περιγράφεται η παρακείμενη του επιδίκου ακινήτου οικοδομή (τεμάχιο 12) ως ''μέρος τετραγώνου με αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία''.

Στο δεύτερο έγγραφο, υπάρχει η καρτέλα που αντιστοιχεί στο τεμάχιο 13 που είναι το επίδικο ακίνητο. Περιγράφεται και πάλι ως ''οικοδομή αστικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής'', το περιγραφόμενο οικοδόμημα απεικονίζεται σε φωτογραφίες (ερυθρό 107) και σε ό,τι αφορά στις επεμβάσεις, καταγράφηκαν «υγρασίες, κατάρρευση επιχρισμάτων. Αντικατάσταση ξύλινων φουρούσιων εξώστη με μεταλλικά». Τίποτε δεν παραπέμπει στη πραγματική κατάσταση του επιδίκου ακινήτου κατά τον ουσιώδη χρόνο ούτε αναφέρεται η κατεδάφιση της απεικονιζόμενης παλαιάς οικοδομής από τον Μάρτιο του 2000. Στην καρτέλα που αφορά στο τεμάχιο αρ.11 απεικονίζεται με φωτογραφία (ερυθρό 109) παρακείμενο του επιδίκου ακινήτου οικοδόμημα με κενό ή μη δομημένο χώρο στο πλάι, μετά από κατεδάφιση. Μάλιστα για τις επεμβάσεις επί του συγκεκριμένου οικοδομήματος καταγράφεται ότι «με την κατεδάφιση της σύνορης οικοδομής (2000) κατεδαφίστηκε και ο κοινός μεσότοιχος αφήνοντας την οικοδομή πολύ εκτεθειμένη».

Στο φάκελο δεν υπάρχει καρτέλα με τα στοιχεία του τεμαχίου αρ.12 στο οποίο εκτείνεται η οικοδομή του τεμαχίου αρ.11 που είναι γειτονικό του επίδικου.

Με ό,τι έχω ενώπιόν μου διαπιστώνω ότι ο καθ΄ ου η αίτηση προχώρησε στην έκδοση του επίδικου διατάγματος χωρίς να είχε ενώπιόν του όλα τα στοιχεία που συνέθεταν την πραγματική εικόνα και την επί τόπου κατάσταση κατά τον ουσιώδη χρόνο. Τα στοιχεία που είχε ενώπιόν του ο καθ΄ ου η αίτηση στη βάση των οποίων εξέδωσε το προσβαλλόμενο διάταγμα ήταν αντιφατικά, ελλιπή και παραπλανητικά. Εμφάνιζαν το επίδικο ακίνητο κατά τον ουσιώδη χρόνο ως δομημένο χώρο αντί ως ανοικτό (μη δομημένο χώρο), ενώ κάποια άλλα στοιχεία που ο καθ΄ ου η αίτηση είχε ενώπιόν του, μολονότι έχρηζαν διευκρινίσεων και πιο διεξοδικής έρευνας, εντούτοις υιοθετήθηκαν αυτούσια.

Αξιοσημείωτο είναι ακόμα και το γεγονός ότι το διάταγμα που εκδόθηκε με την ΚΔΠ 66/01 ήταν πανομοιότυπο με το προσχέδιο και τον πίνακα που είχε προτείνει το Τμήμα Πολεοδομίας γεγονός το οποίο, καταδεικνύει ότι ο καθ' ου η αίτηση παρέλειψε να προβεί στη διεξαγωγή περαιτέρω έρευνας προς διαπίστωση της πραγματικής επί τόπου κατάστασης κατά τον ουσιώδη χρόνο. Ο καθ΄ ου η αίτηση επανέλαβε με το εκδοθέν διάταγμα το προηγούμενο σφάλμα στη γενική περιγραφή των ακινήτων. Σαφώς δεν επρόκειτο για τυπογραφικό λάθος όπως διατείνεται ο καθ΄ ου η αίτηση αλλά για ουσιώδες λάθος που υποδηλώνει πλάνη.

Η πλάνη αυτή εντοπίζεται στο ότι ο καθ' ου η αίτηση θεωρούσε κατά τον ουσιώδη χρόνο ότι το ακίνητο των αιτητών ήταν οικοδομή ως η περιγραφή στο διάταγμα. Προδήλως δε γνώριζε ότι η παλαιά οικοδομή που ήταν κτισμένη μέσα στο τεμάχιο των αιτητών είχε κατεδαφιστεί. Αυτό περιήλθε στη γνώση του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως με την ένορκη δήλωση επίδοσης του διατάγματος στους αιτητές ημερ. 13/3/01. Ο επιδότης που επέδωσε τελικά το διάταγμα στους αιτητές αναφέρει ότι «επίσης στο τεμάχιο δεν υπάρχει κτισμένο τίποτα διότι το έχουν κατεδαφίσει». Παρόλα αυτά, μεσολάβησε αρκετός χρόνος για διόρθωση του σφάλματος με την Κ.Δ.Π 390/2001 που δημοσιεύτηκε στις 3/10/2001- εκκρεμούσης της προσφυγής αλλά και μετά από σχετική υπόδειξη δι΄ επιστολής ημερ.24/9/01 του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως.

Η συγκεκριμένη πλάνη άνκαι δεν κρίνεται ουσιώδης δοθέντος ότι το προσβαλλόμενο διάταγμα κάλυπτε «οικοδομές, ομάδες οικοδομών και περιοχές» και το επίδικο ακίνητο θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως περιοχή. Ωστόσο, ο καθ' ου το ενέταξε στο διάταγμα ως οικοδομή. Αυτό υποδηλώνει την ανυπαρξία έρευνας ως προς το κατά πόσο ο ανοιχτός χώρος των αιτητών όπως διαμορφώθηκε μετά την κατεδάφιση της οικοδομής:

(α) Εξυπηρετούσε τις ανάγκες του διατάγματος διατήρησης.

Η απουσία οποιουδήποτε πρακτικού ή εγγράφου με τις εισηγήσεις και το σκεπτικό του καθ' ου η αίτηση σχετικά με την έκδοση του προσβαλλόμενου διατάγματος διατήρησης, δυσχεραίνει τον δικαστικό έλεγχο. Ωστόσο, τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, στα οποία έχω αναφερθεί πιο πάνω, θέτουν σε αμφιβολία το θεμέλιο της έρευνας. Διαπιστώνω ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε χωρίς επαρκή γνώση και έρευνα όλων των σχετικών γεγονότων. Ακολουθεί ότι το επίδικο διάταγμα διατήρησης είναι προϊόν πλημμελούς άσκησης της διακριτικής ευχέρειας του καθ' ου η αίτηση Υπουργού Εσωτερικών.

Για τους λόγους που έχουν εξηγηθεί η προσφυγή επιτυγχάνει και το προσβαλλόμενο διάταγμα ακυρώνεται με έξοδα υπέρ των αιτητών.

Α. Κραμβής, Δ.

ΣΦ.