|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
AΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 141/01
ΕΝΩΠΙΟΝ:
Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.Αναφορικά με τα Άρθρα 28 και 146 του Συντάγματος
Μεταξύ -
Θεόδωρου Α. Γεωργαλλή από τη Λάρνακα
Αιτητή
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας
Καθής η αίτηση
-----------------------------
Ημερομηνία:
8 Νοεμβρίου, 2002Για τον αιτητή: Αλ. Ταλιαδώρος
Για την καθής η αίτηση: Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας
---------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής, με την προσφυγή του, επιδιώκει αναθεώρηση της απόφασης της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (ημερ. 9/10/00), που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερ. 24/11/00 (γνωστοποίηση αρ. 5421). Αφορά την προαγωγή, από 1/11/00, του ενδιαφερόμενου προσώπου (ε.π.) Ελένης Θεοδοσίου, στη μόνιμη θέση Βοηθού Κτηματολογικού Λειτουργού, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, που διεκδικούσε και ο αιτητής. Είναι θέση προαγωγής.
Είναι στο επίκεντρο της διαφοράς η σύσταση του Διευθυντή του Τμήματος για προαγωγή του ε.π. Ο δικηγόρος του αιτητή ισχυρίζεται πως η σύσταση είναι αναιτιολόγητη. και, επομένως, παράνομη, αφού το άρθρ. 35(4) των περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμων απαιτεί να είναι αιτιολογημένη τέτοια εισήγηση. περαιτέρω, έρχεται σε αντίθεση με τα στοιχεία των υπηρεσιακών διοικητικών φακέλων, τους οποίους ανατρέπει, καθώς και με τα δεδομένα από τα οποία προκύπτει ο βαθμός ικανότητας των διαδίκων. Κατ' επέκταση η αιτιολογία της ίδιας της επίδικης απόφασης είναι πεπλανημένη ή ανεπαρκής ή παράνομη.
Η σύσταση του Διευθυντή έχει καταγραφτεί στα πρακτικά. Πρέπει να τύχει εξέτασης. Ο Διευθυντής στην αρχή πληροφόρησε την Ε.Δ.Υ. ότι ο πρόσφατος διορισμός του ως Διευθυντή (οκτώ μήνες προηγουμένως) δεν του επέτρεπε να εκφράσει άποψη, αντλώντας μόνο από την προσωπική του γνώση. Γιαυτό και "συγκέντρωσε στοιχεία και πληροφορίες" από τους παλαιότερους προϊσταμένους των υποψηφίων για την υπηρεσιακή απόδοση του καθενός. Και συμπλήρωσε την ενημέρωση του από τους φακέλους.
Φαίνεται ότι η θεώρηση των υποψηφίων, υπό το πρίσμα των στοιχείων των φακέλων, υπήρξε γενική. Δεν αναφέρονται ειδικά οι διάδικοι. Όμως από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ουσιαστικά η ισοβαθμία τους. Είχαν τα προσόντα που απαιτούσε το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης και η βαθμολογία στις υπηρεσιακές εκθέσεις των 7 τελευταίων χρόνων αποδείχνει την ισοδυναμία τους. Μόνο που το ε.π. είχε μικρό προβάδισμα στην αρχαιότητα. Και αυτή προερχόταν από την αρχή της σταδιοδρομίας τους.
Ακολουθεί το ουσιαστικό μέρος της σύστασης που ο Διευθυντής αιτιολογεί την επιλογή του. Το αντιγράφω:
"Η Θεοδοσίου διακρίνεται από ευστροφία, επινοεί και προωθεί λύσεις για τα εκάστοτε προβλήματα που παρουσιάζονται κατά την εκτέλεση της εργασίας της, χωρίς να ενοχλεί τους προϊσταμένους της. Είναι επίσης δραστήρια και δημιουργική στην εργασία της, συνεπής, διορατική, διαθέτει ευθυκρισία και διακρίνεται για την ευρύτητα των σκέψεων, των απόψεων και των συλλογισμών της."
Έχει σημασία και η συμπερασματική σκέψη του Διευθυντή. Αξίζει να μνημονευθεί:
"Συμπερασματικά, αφού προέβηκα σε μια συλλογική σύγκριση όλων των υποψηφίων και συνεκτίμησα όλα τα στοιχεία κρίσης (αξία-προσόντα-αρχαιότητα), όπως τα έχω αναλύσει πιο πάνω, καθώς και την υπεροχή της Θεοδοσίου στις προσωπικές ιδιότητες και ικανότητες, όπως τις έχω, επίσης, αναλύσει πιο πάνω, τη θεωρώ ως την καταλληλότερη για ν΄αναλάβει τα καθήκοντα της υπό πλήρωση θέσης."
Ο κ. Ταλιαδώρος παρέπεμψε στο μέρος ΙΙ των περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Αξιολόγηση Υπαλλήλων) Κανονισμών του 1990 (Κ.Δ.Π. 386/90) και τα 8 στοιχεία αξιολόγησης με βάση τα οποία εκτιμάται η επαγγελματική αξία των υπαλλήλων. Και, αφού προέβη σε αντιπαραβολή των αρετών που ο Διευθυντής απέδωσε στο ε.π. για να το επιλέξει με τα στοιχεία αξιολόγησης των υπηρεσιακών εκθέσεων, εισηγήθηκε ότι οι ιδιότητες αυτές ουσιαστικά υπάγονται στα στοιχεία αξιολόγησης. Όμως αυτά έχουν βαθμολογηθεί. Η δε βαθμολογία τους, για τα τελευταία 7 χρόνια, είναι η ίδια. Έτσι η σύσταση συγκρούεται
με τα στοιχεία των φακέλων που φέρουν τους δύο να είναι ισότιμοι.Οι παραπομπές του συνηγόρου περιλαμβάνουν τις αποφάσεις Α.Ε. 2374 Κρυστάλλω Χριστοδουλίδου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερ. 15/9/99, Α.Ε. 2402 Κουάλης κ.α. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερ. 11/11/99 και Α.Ε. 2037 Κίκης Ονουρφρίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερ. 20/11/98, καθώς και πρωτόδικων αποφάσεων
. Από τη νομολογία αυτή συνάγεται ότι δεν είναι επιτρεπτό ιδιότητες που έχουν ήδη αξιολογηθεί στις υπηρεσιακές εκθέσεις να επαναλαμβάνονται υπό τύπο διευθυντικής σύστασης για ένα υποψήφιο, και να του προσδίνουν υπεροχή έναντι άλλων, που στα ίδια βασικά σημεία βαθμολογήθηκαν ισότιμα.Ο κ. Καλλίγερος ανέφερε πως οι πιο πάνω ιδιότητες δεν βαθμολογήθηκαν άμεσα στις εκθέσεις, αλλά αποτελούν ειδικές πτυχές της υπηρεσιακής εικόνας. Αν όμως ήθελε κριθεί διαφορετικά από το δικαστήριο, η θέση της Δημοκρατίας (και ομολογώ μού είναι ακατανόητη) είναι ότι ο Διευθυντής δεν έκαμε συγκρίσεις με άλλους και έτσι η σύσταση "δεν μπορούσε ούτε να λειτουργήσει εις βάρος της αξίας άλλων ούτε να ανατρέψει τα υπηρεσιακά δεδομένα των εκθέσεων". Ο συνήγορος αναφέρθηκε σε νομολογία ότι η σύσταση είναι αυτοτελές στοιχείο της αξίας, που η Ε.Δ.Υ. δεν παραγνωρίζει εκτός αν είναι σε θέση να δώσει ειδική αιτιολογία. Και σε νομολογία που αναγνωρίζει ευχέρεια στο Διευθυντή "να ξεχωρίσει κάποιο υποψήφιο που έχει την ίδια διαβάθμιση με άλλους και να υποστηρίξει την άποψη του έστω με έμφαση" : 1043/97 Σοφοκλής Φυττής ν. Δημοκρατίας, ημερ. 30/9/98. Παρέπεμψε επίσης στην προσφ. αρ. 65/94 Ελένη Κουζούλη ν. Δημοκρατίας, ημερ. 3/3/95
.Η παραπάνω νομολογία και γενικά η υπόλοιπη νομολογία στην οποία με παρέπεμψαν οι δικηγόροι είναι αντιφατική. Είχαν αναπτυχθεί δύο αντίθετες τάσεις σχετικά με την υπόσταση των συστάσεων του Διευθυντή και το ρόλο τους στην όλη προαγωγική διαδικασία. Ο διχασμός αυτός της νομολογίας αντανακλάται στην Α.Ε. 2852 Ιωάννης Μοδίτης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερ. 25/10/02, που με απόφαση πλειοψηφίας η πλήρης Ολομέλεια έδωσε λύση, υιοθετώντας τη μία από τις δύο τάσεις. Τις περιγράφει εύστοχα και περιεκτικά ο Κωνσταντινίδης Δ., που έδωσε τη γνώμη της πλειοψηφίας:
"Κατά την πρώτη, η σύσταση μπορεί να είναι πρωτογενής πηγή για τον προσδιορισμό της αξίας των υποψηφίων. Αναγνωρίζεται στο πλαίσιό της, δυνατότητα προσδιορισμού αυτής της αξίας με αναφορά στην προσωπική γνώση του προϊσταμένου και στις πληροφορίες που αυτός παίρνει ή που τεκμαίρεται ότι παίρνει από τους άμεσα προϊσταμένους ή εν γένει τους ιεραρχικά ανώτερους των υποψηφίων. Κατά τη δεύτερη, η σύσταση μπορεί να εμπεριέχει μόνο τη συμβουλή ή τη γνώμη του προϊσταμένου ως προς το ποιός είναι ο καταλληλότερος για προαγωγή ενόψει των αναγκών της ανώτερης θέσης, όπως εκείνος τις γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλο. Αυτό, στη βάση της δεδομένης υπηρεσιακής τους εικόνας, όπως την αποκαλύπτουν οι φάκελοι. Που περιλαμβάνουν όσα συναρτώνται προς τα τρία κριτήρια (αξία προσόντα και αρχαιότητα) με βάση τα οποία, όπως προβλέπει το άρθρ. 35 του Νόμου, αποφασίζονται οι διεκδικήσεις των υπαλλήλων για προαγωγή. Ως προς την αξία, με κατ' εξοχήν διαχρονικό δείκτη, τις ετήσιες υπηρεσιακές εκθέσεις."
Μετά από διεξοδική ανάλυση της νομολογίας η πλήρης Ολομέλεια προσέδωσε στη σύσταση την πραγματική της φυσιογνωμία:
"Καταλήγουμε πως η σύσταση του προϊσταμένου εκδήλως δεν μπορεί να προσθέτει ή να αφαιρεί από την υπηρεσιακή εικόνα των υπαλλήλων. Δεν είναι πηγή τέτοιας πληροφόρησης και δε συναρτάται προς την αξία, ως του ενός από τα κριτήρια που προβλέπει ο Νόμος. Η σύσταση, στην οποία αναφέρεται ο Νόμος, εμπεριέχει μόνο τη συμβουλή ή γνώμη του προϊσταμένου ως προς τον κατάλληλο για προαγωγή στη βάση του συνόλου των κριτηρίων, με δοσμένη την υπηρεσιακή τους εικόνα όπως την αποτυπώνουν οι φάκελοι. Ο προϊστάμενος του τμήματος στο οποίο υφίσταται η κενή θέση γνωρίζει στην πράξη τις ανάγκες εκείνης της θέσης και εξ αυτού προκύπτει και ο ρόλος του. Να επισημάνει τί από τα δεδομένα, δηλαδή από τις ιδιότητες και τις ικανότητες που καταφαίνεται ότι έχει ένας υπάλληλος, ταιριάζει καλύτερα σ' αυτές τις ανάγκες ώστε αυτός να αναδεικνύεται ως ο καταλληλότερος. Οπότε, και στην περίπτωση που η ΕΔΥ έχει άλλη άποψη ως προς το ποιός είναι ο καταλληλότερος, να χρειάζεται να αιτιολογήσει αυτή την απόκλιση ειδικά."
Θεωρώ απόλυτα σχετική με τα δεδομένα που συντελούν στην ανάδειξη του καταλληλότερου όσα ανέφερα στην προσφ. αρ. 880/00 Κώστας Λεοντίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας ημερ.15/5/02:
"Εξέτασα με προσοχή το κείμενο των συστάσεων. Δεν επισημάνθηκε το συγκεκριμένο έργο ή το απτό στοιχείο στη σταδιοδρομία των προαχθέντων, που δικαιολογεί πειστικά την επιλογή. Υπάρχει στο θέμα αυτό πλούσια νομολογία. Νομίζω πως μεταφέρω το βαθύτερο της νόημα, λέγοντας ότι η έγκυρη σύσταση είναι συνυφασμένη με δεδομένα που δημιουργούν την ειδοποιό διαφορά και παρέχουν προβάδισμα .............................. Δεν έχουν προσδιοριστεί εξαντλητικά τα δεδομένα αυτά για να διατηρείται η ελεύθερη εκτίμηση σε ένα πλατύ, από τη φύση του, θέμα. Υπό την αίρεση ότι η σύσταση δεν αναπλάθει ή ανατρέπει τα υπάρχοντα στοιχεία .....................................γιατί έτσι μετατρέπεται ο ρόλος του Διευθυντή και γίνεται ο απόλυτος ρυθμιστής της προαγωγής, που οπωσδήποτε δεν αποτελούσε πρόθεση του νομοθέτη. Πρέπει όμως η σύσταση, μακριά από γενικότητες που θα μπορούσαν να ταιριάσουν σε κάθε περίπτωση, να καθιστά διακριτή και ελεγκτή την υπεροχή που αποδίδεται στο συστηνόμενο."
Είναι ορθή η ανάλυση του δικηγόρου του αιτητή για να δείξει ότι οι ιδιότητες της προαχθείσης, που εξεθείασε ο Διευθυντής και πρόκριναν την προαγωγή της, υπάγονται στα σημεία εκείνα που επί σειρά ετών βαθμολογήθηκαν στις εκθέσεις. Και υπάρχει σ' αυτά όπως υποδείξαμε ισοβαθμία. Η έμφαση στα αξιολογικά αυτά στοιχεία που έδωσε ο Διευθυντής ή η κάπως διαφορετική διατύπωση δεν αλλάζει τα πράγματα. Θα προσέξει ένας διαβάζοντας το κείμενο που παραθέσαμε πόσο εύκολα ένα τέτοιο σχόλιο μπορούσε να επαναλαμβάνεται για κάθε περίπτωση. Χωρίς ωστόσο να ξεφεύγει απ' ότι ήδη αξιολογήθηκε. Γιαυτό και η σύσταση δεν είναι έγκυρη. Και υπό την έννοια που εξηγήσαμε στη Λεοντίου βρίσκεται σε διάσταση με τη βαθμολογία. Το συμπέρασμα μου αυτό επηρεάζει άμεσα και καίρια και την αιτιολογία της επίδικης απόφασης, την οποία ακυρώνω με έξοδα σε βάρος της Δημοκρατίας.
Σ. Νικήτας, Δ.
/Κασ