ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 1291/99
ΕΝΩΠΙΟΝ:
Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ -
1. Ανδρέα Διοικητή
2. Ανδρέας Διοικητής (Μεταφορές Λτδ.)
Αιτητών
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών
Καθής η αίτηση
-------------------------
Ημερομηνία:
28 Νοεμβρίου, 2002Για τους αιτητές: Ελ. Γεωργίου (κα)
Για την καθής η αίτηση: Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄
Για το ενδιαφ. πρόσωπο
αρ.2 Κουμή Ιωάννου: Λ. Βασιλείου
Για το ενδιαφ. πρόσωπο
αρ. 4 Μαρία Σιαθά: Ε. Φλουρέντζου
--------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η αιτήτρια αρ. 2 είναι ιδιωτική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης. Ο αιτητής αρ. 1 είναι διευθυντής της. Διαθέτουν οχήματα-υδροφόρες, εφοδιασμένα με άδεια οδικής χρήσης μεταφορέα Α με τα οποία προμηθεύουν με νερό (μή πόσιμο) τους πελάτες τους. Έδρα των εργασιών των αιτητών είναι η περιφέρεια Λάρνακας-Αμμοχώστου. Με την προσφυγή τους προσβάλλουν την απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών (Α.Α.Α.) ημερ. 5/8/99. Με αυτή είχαν απορριφθεί οι πέντε ιεραρχικές προσφυγές των αιτητών κατά απόφασης της Αρχής Αδειών (Α.Α.) να χορηγήσει ισάριθμες άδειες Μεταφορέα Α΄στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα Λεόντιο Π. Αντωνίου από το Φρέναρος, Κουμή Ιωάννου από το χωριό Αυγόρου, Ανδρέα Δημητρίου και Μαρίας Σιαθά, αμφοτέρων από το χωριό Ξυλοφάγου. Στον κ. Κ. Ιωάννου (ε.π. 2) παραχωρήθηκαν δύο από τις επίδικες άδειες.
Προτού παραχωρήσει τις άδειες, η Α.Α. ειδοποίησε τους επηρεαζόμενους μεταφορείς μεταξύ των οποίων ήταν και οι αιτητές, οι οποίοι και ενέστησαν. Ας σημειωθεί ότι οι σχετικές αιτήσεις είχαν υποβληθεί τον Ιούλιο του 1998 και τον Ιανουάριο του 1999. Η Α.Α. τις επανεξέτασε σε συνεδρίαση της στις 3/3/99 και αποφάσισε τη χορήγηση των νέων αδειών υπό ορισμένους όρους. Προηγουμένως, η Α.Α. είχε ζητήσει τις απόψεις διαφόρων κυβερνητικών Τμημάτων ή Υπηρεσιών. Φαίνεται ωστόσο ότι μόνο το Τμήμα
Οδικών Μεταφορών (Τ.Ο.Μ.) ανταποκρίθηκε. Ήταν υπέρ της χορήγησης των αδειών γιατί "υπάρχουν ανάγκες λόγω της συνεζόμενης ανομβρίας" (βλ. πρακτικό ημερ. 3/3/99).Οι αιτητές, ασκώντας το δικαίωμα που τους παρέχει το άρθρ. 4Α του περί Ρυθμίσεως της Τροχαίας Μεταφοράς Νόμου του 1982 (αρ. 9/82), όπως τροποποιήθηκε, υπέβαλαν ιεραρχικές προσφυγές στην κάθε περίπτωση, αμφισβητώντας την απόφαση της Α.Α. Κυρίως γιατί: (α) δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις που θέσπισε το άρθρ. 15(3) του νόμου, (β) οι ευεργετηθέντες δεν
ήταν εξ επαγγέλματος μεταφορείς, και (γ) αυτοί δεν παρουσίασαν, άνκαι τους ζητήθηκε, άδεια άντλησης νερού από συγκεκριμένες διατρήσεις.Η Α.Α.Α., αφού εξέτασε όλες τις παραπάνω προσφυγές τις απέρριψε με την αιτιολογία ότι:
(α) Ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών δεν έχει προσκομιστεί οποιοδήποτε νέο στοιχείο και οποιαδήποτε επιπρόσθετη μαρτυρία που να δικαιολογεί ακύρωση και/ή τροποποίηση της απόφασης της Αρχής Αδειών,
(β) η Αρχή Αδειών κατέληξε στην παραχώρηση μιας τέτοιας άδειας, λαμβάνοντας ορθά υπόψη της και την εισήγηση του Τμήματος η οποία ήτο θετική,
(γ) Ο προσφεύγων περιορίστηκε στην ουσία να αναφέρει ότι η Αρχή Αδειών λανθασμένα αποφάσισε την παραχώρηση μιας τέτοιας άδειας με τη δικαιολογία ότι δεν έγινε η δέουσα έρευνα όσον αφορά τις ανάγκες και ότι το ενδιαφερόμενο μέρος δεν ήτο αδειούχος πώλησης νερού προ της υποβολής μιας τέτοιας αίτησης."
Προβάλλονται τρεις λόγοι ακύρωσης:
(1) ότι η Α.Α.Α. δεν προέβη σε δέουσα έρευνα. Η δικηγόρος των αιτητών αναφέρθηκε στην Α.Ε. 2412 Εταιρεία Αστικών Λεωφορείων (ΑΛΕΠΑ) Λτδ., ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερ. 15/12/99, για να τονίσει ότι το όργανο αυτό εξετάζει εξυπαρχής κάθε περίπτωση, πραγματοποιώντας δική του πρωτογενή διερεύνηση (διαδικασία που εδώ η Α.Α. δεν ακολούθησε) χωρίς να προδεσμεύεται από τις αποφάσεις της Α.Α. Έχει προς τούτο λεχθεί ότι δεν εξετάστηκαν οι ισχυρισμοί των αιτητών αναφορικά με: (α) τις ανάγκες της περιοχής και ότι οι υφιστάμενες (αδειούχες) υδροφόρες εξυπηρετούσαν ικανοποιητικά αυτές τις ανάγκες, (β) τις δυνατότητες των ε.π. να εκτελέσουν τις μεταφορές, που οι άδειες οι οποίες τους δόθηκαν επέτρεπαν. Έπρεπε μάλιστα να διερευνηθεί προκαταρκτικά κατά πόσο τα ε.π. άσκησαν ή είχαν πρόθεση να ασκήσουν το επάγγελμα του μεταφορέα μη πόσιμου νερού ως κύριο επάγγελμα. Προς την κατεύθυνση αυτή, η δικηγόρος των αιτητών υπέβαλε πως τα ε.π. ήταν γεωργοί πλην της κας Σιαθά που ήταν οικοκυρά.
Η κα Γεωργίου πρόσθεσε ότι άνκαι η Α.Α. (συνεδρίαση αρ. 36/98 ημερ. 21/10/98) διαπιστώνει πως υπήρχαν ανάγκες που έπρεπε να καλυφθούν με τις νέες άδειες, εντούτοις δεν υφίσταται υπόβαθρο για τις διαπιστώσεις της, πλην της γενικής και αναιτιολόγητης άποψης του ΤΟΜ περί ανομβρίας. Ας σημειωθεί ότι προσβάλλεται ως αναιτιολόγητη και η ίδια η επίδικη απόφαση. Ένα τελευταίο επιχείρημα είναι ότι η καθής τελούσε υπό νομική και πραγματική πλάνη. Αφού, όπως η συνήγορος λέγει, τα ε.π. θα είχαν δική τους επιχείρηση έπρεπε να είχαν εκδοθεί άδειες μεταφορέα Β, με βάση τις διατάξεις του άρθρ. 16, για τις ανάγκες της επιχείρησης τους και όχι άδεια Α με βάση το 15, που αφορά επί μισθώσει ή επ' αμοιβή εκτέλεση μεταφορών σε προορισμούς που καθορίζει ο εντολέας.
Ο δικηγόρος της Δημοκρατίας επέμεινε ότι έγινε πλήρης έρευνα στη βάση της οποίας λήφθηκαν οι προσβαλλόμενες αποφάσεις. Σε επίρρωση του ισχυρισμού αυτού, λέχθηκε ότι μελετήθηκαν τα στοιχεία των αιτήσεων που υπέβαλαν τα ε.π. Λήφθηκαν περαιτέρω υπόψη οι παρατηρήσεις του Επαρχιακού Ελεγκτή Μεταφορών στις εκθέσεις που υπέβαλε για την κάθε υπόθεση. Καθώς επίσης και έκθεση για τις υδατικές ανάγκες της περιοχής, που υπαγόρευσε στο Τ.Ο.Μ. να προβεί στη σχετική σύσταση για παραχώρηση των αδειών. Αξιολογήθηκαν τέλος οι ισχυρισμοί όλων των μερών κατά την ακρόαση των πρσφυγών. Ως προς τις άδειες άντλησης νερού, που παραχωρεί ο Έπαρχος και το Υπουργείο Υγείας, εξασφαλίζονται, όπως αντιλήφθηκα το επιχείρημα, μετά την εξασφάλιση των αδειών οδικής χρήσης. Η αιτιολογία των επίδικων αποφάσεων, κατά τον κ. Μαππουρίδη, περιέχεται στην απόφαση της καθής ημερ. 2/8/99 (την παρέθεσα αυτούσια) ότι δεν προσκομίστηκαν νέα στοιχεία από τους αιτητές που να ανατρέπουν την απόφαση της Α.Α.
Το άρθρ. 15(3) προσδιορίζει το πεδίο έρευνας από την Α.Α προτού χορηγήσει άδεια ως μεταφορέας. Εξετάζει:
"(α) τας ανάγκας της περιφερείας διά την μεταφοράν του σκοπουμένου είδους φορτίου ως και την έκτασιν και φύσιν των τοιούτων αναγκών
(β) την έκτασιν καθ' ήν αι τοιαύται ανάγκαι εξυπηρετούνται υπό των εν τη περιφερεία υφισταμένων αδειούχων μεταφορέων "Α"
.(γ) τον βαθμόν εις τον οποίον είναι πιθανόν ότι ο αιτητής θα δύναται να παρέχη εις την περιφέρειαν ασφαλείς, συνεχείς και τακτικάς μεταφορικάς υπηρεσίας
.(δ) τον τύπον και την δυναμικότητα του οχήματος αναφορικώς προς το οποίον υπεβλήθη η αίτησις."
Ο Καλλής Δ., στην προσφ. αρ. 530/01 Ανδρέας Ζύγκας ν. Κυπριακής Δημοκρατίας ημερ. 11/7/02, αναφέρει σχετικά με το εύρος της έρευνας:
"......................η έκταση, ο τρόπος και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί ποικίλλει ανάλογα με το υπό εξέταση ζήτημα, ανάγεται δε στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης (Δημοκρατία ν. Κοινότητας Πυργών κ.α., Α.Ε.1518/1.11.96, Eπιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ν. Ζάμπογλου, Α.Ε. 1575/14.7.97 και Nicolaou ν. Minister of Interior and Another (1974) 3 C.L.R. 189). Η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Η τελική εκτίμηση των γεγονότων και η λήψη της σχετικής απόφασης αποτελεί καθήκον και υποχρέωση του αρμοδίου οργάνου. Το κριτήριο για την πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση των ουσιωδών στοιχείων τα οποία παρέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα (Βλ. Ζάμπογλου, πιο πάνω). Η έρευνα είναι επαρκής εφόσον εκτείνεται στη διερεύνηση κάθε γεγονότος που σχετίζεται με το θέμα που εξετάζεται (Βλ. Motorways Ltd. v. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2371/25.6.99
Ως προς τη διεξαγωγή έρευνας από την Α.Α.Α. στην παραπάνω υπόθεση Αλέπα, έχει λεχθεί ότι:
".........η Α.Α.Α. διεξάγει δική της έρευνα και χωρίς δέσμευση από τα οποιαδήποτε συμπεράσματα ή την απόφαση της Α.Α. καταλήγει στα δικά της συμπεράσματα."
Αυτό, όπως επισημαίνεται, είναι απόρροια των εξουσιών που της παρέχει το άρθρ. 4Α. Το άρθρο αυτό τροποποιήθηκε με το ν. 16(1)/96, δεν έχει όμως επηρεάσει το καθήκον αυτό της Α.Α.Α., που συνάδει και με τις νέες εξουσίες της.
Θα παρατηρούσα πρώτα ότι παρόλο που είχε ζητηθεί μελέτη ή έκθεση από διάφορα κυβερνητικά τμήματα ή άλλες υπηρεσίες εντούτοις στο τέλος της ημέρας φαίνεται πως δεν έγιναν ή δεν τέθηκαν υπόψη του αποφασίζοντος οργάνου. Μιλούμε φυσικά για τα θέματα που ήταν σχετικά με τη λήψη απόφασης. Για παράδειγμα τον αριθμό τέτοιων οχημάτων σε κάθε επαρχία ή τις απόψεις του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, του Επάρχου κ.α.
Ένα στοιχείο, που υπήρξε αποφασιστικό στην έκδοση των αδειών και φυσικά επηρέασε και την Α.Α.Α., είναι η προτροπή του Τ.Ο.Μ. για την έκδοση αδειών. Όμως δεν υπήρχε κανένα υπόβαθρο που δικαιολογούσε την εισήγηση. Και ακόμη να υπήρχε έκθεση για την υδατολογική κατάσταση δεν κατατέθηκε σε κανένα από τα δύο όργανα. Όμως προχωρώ ένα βήμα παρακάτω για να πω ότι και στην περίπτωση τεκμηρίωσης τέτοιου ισχυρισμού, το καθήκον διερεύνησης έπρεπε να επεκταθεί στα θέματα που έθιξαν οι αιτητές. Υπήρχαν επίσης, όπως προανάφερα και οι σύντομες παρατηρήσεις του Ελεγκτή Μεταφορών. Το περιεχόμενο τους δεν συνηγορούσε υπέρ παραχώρησης των αδειών. Τουλάχιστον δημιουργούσε κάποιες αμφιβολίες ή ασάφειες. Και έπειθαν για διεξαγωγή κατάλληλης έρευνας. Θα παραθέσω, ως παράδειγμα, όσα
έχει το σημείωμα του σε σχέση με τις δύο άδειες του κ. Κουμή Ιωάννου:"
Αίτηση για χορήγηση 2 νέων αδειών για δύο Βυτιοφόρα οχήματα μεταφοράς μη πόσιμου νερού με έδρα το ΑυγόρουΟ αιτητής εργάζεται ως οδηγός Μεταφοράς Α΄και ασχολείται επίσης και με τη Γεωργία.
Τις νέες άδειες τις ζητά για τη μεταφορά μη πόσιμου νερού σε ξενοδοχεία και σε άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις καθότι και μου ανέφερε οι γεωργικές του δουλειές δεν πηγαίνουν καλά."
Ανάλογου άνκαι όχι πανομοιότυπου περιεχομένου είναι και οι σημειώσεις του Ελεγκτή, που αφορούν τις τρεις άλλες περιπτώσεις. Αναφέρω ακόμη ότι σε δύο από αυτές ζητήθηκε από τον Ελεγκτή άδειες μεταφοράς νερού (ένας σημαντικός παράγων), αλλά δεν προσκομίστηκαν. Δε θα αναφέρω άλλες λεπτομέρειες. Τα κενά φαίνονται από μια απλή ανάγνωση των εκθέσεων ή καλύτερα παρατηρήσεων. Καμιά έρευνα δεν έγινε σε σχέση με τις ανάγκες της περιοχής σε υδροφόρα οχήματα σε συνδυασμό με την ικανοποίηση ή μη των αναγκών από τα κυκλοφορούντα αδειούχα οχήματα. Η έρευνα της Α.Α. στα σημεία αυτά ήταν ελλιπής. Κατά συνέπεια ελλιπής ήταν και η έρευνα της Α.Α.Α. ή ορθότερα ήταν ανύπαρκτη, αφού βασίστηκε στα ίδια δεδομένα που είχε ενώπιον της η Α.Α. Έτσι παραμένει άγνωστο με ποιά συλλογιστική η Α.Α.Α. κατέληξε στην επικύρωση της απόφασης της Α.Α. Τέλος δε διερευνήθηκε καθόλου από την Α.Α.Α. ο ισχυρισμός οτι τα ε.π. ή τουλάχιστον μερικά από αυτά δεν μετέρχονταν την μεταφορική επιχείρηση ως κύριο επάγγελμα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρ. 5(9) το οποίο ορίζει ότι:
"(9)Ουδεμία άδεια οδικής χρήσεως θα χορηγήται αναφορικώς προς οιονδήποτε όχημα δημοσίας χρήσεως προς εκτέλεσιν οιασδήποτε οδικής χρήσεως δι' ήν απαιτείται τοιούτον όχημα δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου, εκτός εάν ο ιδιοκτήτης τούτου πείση την αρχήν αδειών ότι μετέρχεται ή προτίθεται όπως μετέλθη την μεταφορικήν επιχείρησιν ως κύριον αυτού επάγγελμα."
Κατά συνέπεια ακυρώνεται με βάση τις διατάξεις του άρθρ. 146.4(β) του Συντάγματος η απόφαση των καθών για έλλειψη δέουσας έρευνας. Η παράλειψη αυτή αντανακλάται πλήρως και στην αιτιολογία της απόφασης σε βαθμό που υπαγορεύει ακύρωση και για έλλειψη δέουσας αιτιολογίας. Τα έξοδα θα επιβαρύνουν τη Δημοκρατία.
Σ. Νικήτας, Δ.
/Κασ