|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 552/99
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΚΡΑΜΒΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
1. Γεώργιου Γεωργιάδη,
2. Europa College,
3. Europa School of Languages Ltd,
Αιτητών,
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
1. Υπουργού Παιδείας Και Πολιτισμού,
2. Γενικού Διευθυντή Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού,
Καθ΄ων η αίτηση.
- - - - - -
29 Νοεμβρίου, 2001
.Για τους αιτητές: κ. Μ. Τριανταφυλλίδης.
Για τους καθ΄ων η αίτηση: κα Μ. Σπηλιωτοπούλου.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η σχολή "Europa College" ενεγράφη στο Μητρώο Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στις 15 Οκτωβρίου 1991. Στην εγγραφή περιλαμβάνεται, σύμφωνα με το άρθρο 15 του περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμου του 1996 αρ. 67(1)/96, και η έγκριση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας της σχολής.
Στις 23.4.1992 η σχολή υπέβαλε δήλωση/αίτηση για εγγραφή νέου κλάδου τριετούς κύκλου σπουδών με την επωνυμία "Hotel and Catering Management". Το Υπουργείο με επιστολή του ημερ. 13.7.92 πληροφόρησε τους αιτητές ότι εγκρίθηκε η εγγραφή νέου κλάδου με την επωνυμία "Hotel Management" αντί της επωνυμίας "Hotel and Catering Management" που είχε προταθεί.
Σύμφωνα με την εγκριθείσα πιο πάνω αίτηση:
"Η διάρκεια σπουδών είναι τρία ημερολογιακά έτη. Κάθε έτος υποδιαιρείται σε δύο εξάμηνα, από τα οποία το πρώτο είναι αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στη διδασκαλία των μαθημάτων του κλάδου και το δεύτερο στην πρακτική εξάσκηση των φοιτητών σε μεγάλα ξενοδοχεία ή εστιατόρια πάνω σε θέμα που έχουν διδαχθεί, για συμπλήρωση και εμπέδωση της καταρτίσεώς τους. Τα μαθήματα κάθε έτους σπουδών αρχίζουν μεταξύ της 20ης Σεπτεμβρίου και της 1ης Νοεμβρίου σε ημερομηνία που ανακοινώνεται έγκαιρα από τη Σχολή και λήγουν έξι μήνες μετά την έναρξή τους. Το έτος σπουδών λήγει κατά τη λήξη της αντίστοιχης πρακτικής εξάσκησης."
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού υπέβαλε στη Συμβουλευτική Επιτροπή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης θέμα διαδικασίας και τακτικής σε σχέση με την πρακτική εξάσκηση των φοιτητών των ιδιωτικών σχολών. Η συζήτηση επικεντρώθηκε σε δύο εγκυκλίους, (α) του Λειτουργού Μετανάστευσης ημερομηνίας 30 Ιανουαρίου 1996 και (β) του Τμήματος Εργασίας ημερομηνίας 12 Δεκεμβρίου 1996, με τις οποίες καθοριζόταν ότι η πρακτική εξάσκηση των αλλοδαπών φοιτητών, ως θέμα νέας πολιτικής για την απασχόληση, θα ήταν μόνο για τέσσερις μήνες: Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος και Σεπτέμβριος.
Η Συμβουλευτική Επιτροπή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αφού μελέτησε το θέμα, υπέβαλε στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού ολοκληρωμένη εισήγηση για την πρακτική εξάσκηση των φοιτητών των Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ). Η εισήγηση εγκρίθηκε από τον Υπουργό και έτσι διαμορφώθηκε, ως προς το θέμα της πρακτικής εξάσκησης των φοιτητών των ΙΣΤΕ, νέα εκπαιδευτική πολιτική. Αυτή η νέα εκπαιδευτική πολιτική, ανακοινώθηκε με εγκύκλιο του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού στους διευθυντές και στους ιδιοκτήτες των ΙΣΤΕ στις 7.11.
1997 με την οδηγία να συμμορφωθούν προς αυτήν.Η σχολή Europa College δεν συμμορφώθηκε προς την εγκύκλιο της 7.11.1997 και δεν υπέβαλε δήλωση για τροποποίηση του κλάδου "Hotel Management (3 Years, Higher Diploma), από "6 μήνες διδασκαλία και 6 μήνες πρακτική άσκηση σε ξενοδοχεία", σε "8 μήνες διδασκαλία και 4 μήνες πρακτική άσκηση σε ξενοδοχεία".
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, με επιστολή του ημερομηνίας 22 Μαρτίου 1999 ανακάλεσε - μεταρρύθμισε την εγγραφή του κλάδου σπουδών "Hotel Management (3 Years, Higher Diploma)". Η επιστολή παρατίθεται:
"Θέμα: Ανάκληση - μεταρρύθμιση της εγγραφής του κλάδου σπουδών "Hotel Management (3 Years, Higher Diploma)" της σχολής "Europa College"
1. Σε συνέχεια της εγκυκλίου μας με στοιχεία φακέλων "Υ.Π.Π. 139/81/2Λ, Υ.Π.Π. 139/81/14Ε, Υ.Π.Π. ΙΣΤΕ 16/8, ημερομ. 7 Νοεμβρίου 1997" και με θέμα "Πρακτική εξάσκηση των φοιτητών των ΙΣΤΕ" (αντίγραφο επισυνάπτεται) και ύστερα από γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, σας πληροφορώ ότι η Αρμόδια Αρχή αποφάσισε τα ακόλουθα:
2. Η έγκριση για εγγραφή και λειτουργία του κλάδου σπουδών "Hotel Management (3 Years, Higher Diploma)", η οποία σας δόθηκε στις 9 Ιουλίου 1992 με την παρούσα ανακαλείται - μεταρρυθμίζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στο σύνολο της πιο πάνω εγκυκλίου, και ιδιαίτερα στα ακόλουθα:
(α) "Η διάρκεια της πρακτικής εξάσκησης δεν θα είναι μεγαλύτερη από 16 εβδομάδες μέσα σ΄ ένα ακαδημαϊκό έτος, ώστε να μην περικόπτεται σε μεγάλο βαθμό η πραγματική ακαδημαϊκή φοίτηση στη σχολή. Το διάγραμμα ακαδημαϊκής φοίτησης και πρακτικής εξάσκησης θα είναι ως εξής:
- Φοίτηση στη σχολή για οκτώ μήνες, δηλαδή από την 1η Οκτωβρίου μέχρι την 30η Μαΐου.
- Πρακτική εξάσκηση και απασχόληση στην αντίστοιχη βιομηχανία για 16 εβδομάδες, την περίοδο 1η Ιουνίου - 30η Σεπτεμβρίου.
(β) Αν ένας κλάδος σπουδών είναι διετής, θα περιλαμβάνει μία περίοδο πρακτικής εξάσκησης, στα πλαίσια της περιόδου 1η Ιουνίου - 30η Σεπτεμβρίου, μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου έτους. Αν ο κλάδος είναι τριετής, θα περιλαμβάνει δύο περιόδους, κ.ο.κ. Να μην προνοείται πρακτική εξάσκηση μετά την αποφοίτηση του φοιτητή, που συνήθως γίνεται το μήνα Ιούνιο, ούτε σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο (Χριστούγεννα, Λαμπρή ή Σαββατοκυρίακα).
3. Η πιο πάνω ανάκληση-μεταρρύθμιση γίνεται για τους ακόλουθους λόγους:
(α) Για λόγους δημοσίου συμφέροντος που υπαγορεύονται από τις πρόνοιες των πιο κάτω εγκυκλίων άλλων υπουργείων, οι οποίες υιοθετήθηκαν με την πιο πάνω εγκύκλιο του Υπουργείου:
(Ι) Τις πρόνοιες της εγκυκλίου του Λειτουργού Μετανάστευσης που φέρει τίτλο "Απασχόληση αλλοδαπών φοιτητών στην Κύπρο και πρακτική εξάσκηση", αριθμό φακέλου 18/92 και ημερομηνία 30 Ιανουαρίου 1996 (βλ. Παράρτημα "Α" στην πιο πάνω εγκύκλιο) και
(ΙΙ) τις πρόνοιες της εγκυκλίου του Τμήματος Εργασίας που φέρει τίτλο "Πρακτική κατάρτιση αλλοδαπών φοιτητών στην τουριστική βιομηχανία", αριθμό φακέλου Τ.Ε. 178/84 και ημερομηνία 12 Δεκεμβρίου 1996 (βλ. Παράρτημα "Β" στην πιο πάνω εγκύκλιο).
και επιβεβαιώθηκαν με τις πρόνοιες της εγκυκλίου του Λειτουργού Μετανάστευσης που φέρει τίτλο "Πρακτική Εξάσκηση αλλοδαπών φοιτητών ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης", αριθμό φακέλου 18/92/2 και ημερομηνία 5 Οκτωβρίου 1998 (αντίγραφο επισυνάπτεται
(β) Επειδή η δοθείσα στις 9 Ιουλίου 1992 έγκριση αντίκειται προς τις πρόνοιες του Εσωτερικού Κανονισμού της Σχολής, ο οποίος είχεν εγκριθεί κατά την εγγραφή της σχολής στις 15 Οκτωβρίου 1991.
Σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό της Σχολής (αντίγραφο επισυνάπτεται), "τα μαθήματα του Κολλεγίου αρχίζουν στις 2 Οκτωβρίου και λήγουν το τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου του επόμενου χρόνου" (παράγραφος 9(γ)).
4. Διευκρινίζεται ότι οι πιο πάνω ρυθμίσεις θα εφαρμοστούν μόνο για όσους θα καταστούν φοιτητές του κλάδου αυτού μετά την ημερομηνία της επιστολής αυτής, δηλαδή για όσους θα εγγραφούν στον πιο πάνω κλάδο στην αρχή του επόμενου ακαδημαϊκού έτους 1999-2000. Επομένως οι φοιτητές του κλάδου αυτού που φοιτούν κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, 1998-99, θα συνεχίσουν τη φοίτηση τους στη σχολή και την πρακτική τους εξάσκηση στη βιομηχανία σύμφωνα με το προηγούμενο σύστημα
(έξι μήνες φοίτηση και έξι μήνες εξάσκηση).5. Παρακαλώ να συμπληρώσετε το επισυνημμένο έντυπο "Υ.Π.Π. Τριτ. Εκπ. 4β - Ιούλιος 1998" για να υποβάλετε δήλωση για μεταβολή στοιχείων, όπως προνοείται στην πιο πάνω (επισυνημμένη) εγκύκλιο του Υπουργείου."
Οι αιτητές με την παρούσα προσφυγή ζητούν την ακόλουθη θεραπεία:
"Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ΄ ων η Αίτηση να ανακαλέσουν ή/και να μεταρρυθμίσουν την εγγραφή του Κλάδου σπουδών "Hotel Management (3 Years, Higher Diploma)" του Αιτητή 2, και η συνεπακόλουθη απόφαση τους, να απαιτήσουν να υποβάλουν οι Αιτητές "δήλωση μεταβολής στοιχείων" είναι άκυρες και στερημένες οποιουδήποτε αποτελέσματος."
Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι η έγκριση (9.7.1992) του Υπουργείου Παιδείας για την εγγραφή και λειτουργία του κλάδου σπουδών "Hotel Management (3 Years, Higher Diploma)" ήταν νόμιμη διοικητική πράξη και δεν μπορούσε να "ανακληθεί-μεταρρυθμιστεί" με τον τρόπο και υπό τις περιστάσεις που περιγράφονται στην επιστολή των καθ΄ ων η αίτηση με ημερ. 22.
3.1999, κατά παράβαση, ιδίως των από πολλού χρόνου κεκτημένων δικαιωμάτων των αιτητών.Η θέση των αιτητών είναι ότι το μόνο αρμόδιο Υπουργείο για τον καθορισμό πολιτικής σχετικά με εκπαιδευτικά θέματα, όπως είναι η πρακτική εξάσκηση των φοιτητών των Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ήταν και είναι το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού τόσο λόγω της κατά φύσιν αρμοδιότητάς του, όσο και λόγω μεταβίβασης, με το Νόμο 12/65, αρμοδιοτήτων της αυτοδιαλυθείσας Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης.
Ισχυρίζονται οι αιτητές ότι το αρμόδιο για θέματα εκπαίδευσης Υπουργείο Παιδείας δεν υιοθέτησε με δική του πρωτοβουλία νέα πολιτική, αναφορικά με την πρακτική εξάσκηση των φοιτητών των Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, κατόπιν δέουσας έρευνας και μετά από ανταλλαγή απόψεων με τις ενδιαφερόμενες Σχολές, αλλά "εξαναγκάστηκε", κατά κάποιο τρόπο, να υιοθετησει νέα πολιτική, με την προαναφερθείσα εγκύκλιό του ημερ. 7.11.1997, ένεκα προηγηθεισών παράνομων πρωτοβουλιών εκ μέρους παντελώς αναρμόδιων υπουργείων. Λόγοι άσχετοι με την εκπαιδευτική πτυχή του θέματος, οδήγησαν στην έκδοση των πιο πάνω εγκυκλίων και συνακόλουθα στην απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση για "ανάκληση-μεταρρύθμιση" της υφιστάμενης απόφασης ημερ. 9.7.1992 κατά παράβαση των κανόνων που διέπουν την ανάκληση διοικητικών πράξεων και κατά παράβαση θεμελιωδών και/ή κεκτημένων δικαιωμάτων των αιτητών, καθώς και κατά παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης, των αρχών της συνέπειας και της καλής πίστης της διοίκησης.
Ισχυρίζονται τέλος οι αιτητές ότι το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ενήργησε καθ΄ υπέρβαση εξουσίας και/ή κατά κατάχρηση εξουσίας, και κατά εσφαλμένη άσκηση της σχετικής διακριτικής ευχέρειας του, η οποία βασίστηκε σε εξωγενείς παράγοντες, όπως οι προαναφερθείσες εγκύκλιοι των δύο άλλων αναρμοδίων υπουργείων, με αποτέλεσμα το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού να ενεργήσει υπό το κράτος πλάνης περί το νόμο και περί τα πράγματα, στο ότι οι εγκύκλιοι των άλλων δύο αναρμόδιων υπουργείων δημιούργησαν υποχρέωση, χάριν του δημοσίου συμφέροντος, να ενεργήσει όπως ενήργησε.
Οι καθ΄ ων η αίτηση υποστηρίζουν ότι η προσβαλλόμενη απόφαση για ανάκληση/μεταρρύθμιση της χορηγηθείσας έγκρισης για εγγραφή και λειτουργία του κλάδου σπουδών "Hotel Management (3 Years Higher Diploma)" ημερ. 9.7.1992, υπαγορεύθηκε από καθαρά λόγους δημοσίου συμφέροντος. Η επελθούσα μεταρρύθμιση αποβλέπει στη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν γενικά την πρακτική εξάσκηση αλλοδαπών φοιτητών στην τουριστική βιομηχανία κατά τρόπο συνάδοντα προς τη γενική πολιτική του κράτους για θέματα εργασίας και απασχόλησης αλλοδαπών φοιτητών στη ντόπια αγορά εργασίας.
Αναφέρει ο Π.Δ. Δαγτόγλου στο Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, τρίτη έκδοση, σελ. 303 ότι:
"Υπάρχουν ποικίλοι λόγοι για τους οποίους η ανάκληση μιας διοικητικής πράξεως μπορεί να εμφανίζεται ως επιθυμητή ή αναγκαία στη διοίκηση. Η διαπίστωση της παρανομίας της, η αποκάλυψη πλάνης κατά την εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών και η μεταβολή αντιλήψεων της διοικήσεως λόγω πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών ή επιστημονικών εξελίξεων αποτελούν τους τρεις σπουδαιότερους αλλά όχι τους μόνους λόγους.
Το γεγονός όμως ότι η διοικητική πράξη είναι πράξη μονομερής, δεν σημαίνει ότι η ανάκληση ή μη ανάκλησή της επαφίεται στην απεριόριστη εξουσία της διοικήσεως. Σ΄ ένα κράτος δικαίου, όπως η Ελληνική Δημοκρατία, τόσο η έκδοση όσο και η ανάκληση διοικητικών πράξεων δεν γίνεται κατά την αυθαίρετη αρέσκεια της διοικήσεως, αλλά υπόκειται σε νομικούς περιορισμούς και επιταγές. Οι νομικοί αυτοί κανόνες προκύπτουν από το σύνταγμα και γενικά την έννομη τάξη στο σύνολό της και έχουν διατυπωθεί από την επιστήμη και την νομολογία, προπάντων του Συμβουλίου της Επικρατείας. Δεν πρέπει να συγχέονται με την έννοια του δεδικασμένου, το οποίο παράγουν μόνο δικαστικές αποφάσεις.
Η διάπλαση των κανόνων αυτών αποτελεί μία σύνθεση των εξής κυρίως αρχών, που στην συγκεκριμένη εφαρμογή τους μπορεί να έρχονται σε σύγκρουση:
- τ η ς α ρ χ ή ς τ η ς ν ο μ ι μ ό τ η τ α ς, που επιβάλλει στην διοίκηση την ανάκληση κάθε παράνομης πράξεως
.- τ η ς α ρ χ ή ς τ η ς κ α λ ή ς π ί σ τ ε ω ς και ιδιαίτερα τ η ς π ρ ο- σ τ α σ ί α ς τ η ς δ ι κ α ι ο λ ο γ η μ έ ν η ς ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η ς τ ο υ ι δ ι ώ τ η έναντι των διοικητικών πράξεων, που επιβάλλει την διατήρηση των ευμενών από αυτές
.- τ η ς α ρ χ ή ς τ η ς υ π ε ρ ο χ ή ς τ ο υ δ η μ ό σ ι ο υ σ υ μ φ έ - ρ ο ν τ ο ς κατά την άσκηση διακριτικής ευχέρειας της διοικήσεως σχετικά με την ανάκληση των πράξεών της, που μπορεί να επιβάλλει άλλοτε την διατήρηση και άλλοτε την ανάκληση."
Στην προκείμενη περίπτωση η πρακτική εξάσκηση των φοιτητών δεν γινόταν μέσα στους χώρους της σχολής αλλά σε χώρους της τουριστικής βιομηχανίας όπου ισχύουν οι οικονομικοί κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης. Η εργασιακή απασχόληση αλλοδαπών σε συγκεκριμένους τομείς εργασίας είναι ζήτημα που αφορά το Υπουργείο Παιδείας, όταν οι εργαζόμενοι είναι φοιτητές και η προσφερόμενη εργασία αποτελεί μέρος της πρακτικής τους εξάσκησης. Αφορά συνάμα και το Υπουργείο Εργασίας ως το καθ΄ ύλην αρμόδιο υπουργείο για θέματα εργατικής πολιτικής καθώς και το Υπουργείο Εσωτερικών/Τμήμα Λειτουργού Μετανάστευσης ως οι καθ΄ ύλην αρμόδιοι για θέματα που αφορούν το νομικό καθεστώς των αλλοδαπών που βρίσκονται στη χώρα. Είναι φανερό ότι πρόκειται για ζητήματα συμπλεκόμενα μεταξύ τους για τη ρύθμιση των οποίων απαιτείται η σύμπραξη των συναρμόδιων φορέων. Η εμπλοκή επομένως των δύο τούτων φορέων για τη ρύθμιση του σύνθετου θέματος της πρακτικής εξάσκησης των αλλοδαπών φοιτητών στη ντόπια αγορά ήταν εκ των πραγμάτων επιβεβλημένη. Η μεταρρύθμιση, που είχε μελλοντική ισχύ, απέβλεπε βασικά στην
εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος χωρίς να θίγονται ταυτόχρονα ζωτικά συμφέροντα των αιτητών ή των φοιτητών τους. Αν για παράδειγμα οι αιτητές συνέχιζαν να προσφέρουν πρακτική εξάσκηση και απασχόληση των αλλοδαπών φοιτητών στη ντόπια αγορά εργασίας για έξι μήνες με έγκριση του Υπουργείου Παιδείας ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών (Λειτουργός Μετανάστευσης) επιτρέπει μόνο τέσσερις μήνες σίγουρα θα υπήρχε ανωμαλία με αντίκτυπο στην πολιτική του κράτους που αφορά την απασχόληση αλλοδαπών σε συγκεκριμένο τομέα της οικονομίας.Είναι καθιερωμένη αρχή ότι απλή επίκληση του δημοσίου συμφέροντος δεν αποτελεί αιτιολογία. Αν πρόκειται η επίκληση του δημοσίου συμφέροντος να προσφέρει στήριξη σε μια διοικητική ενέργεια θα πρέπει να συγκεκριμενοποιείται με αναφορά σε περιστατικά ώστε να αποκτά το απαραίτητο περιεχόμενο που θα αποκαλύπτει το συλλογισμό και θα επιτρέπει το δικαστικό έλεγχο. Η εξειδίκευση του δημοσίου συμφέροντος επιβάλλεται για σκοπούς προστασίας του ατομικού συμφέροντος του επηρεαζομένου. Στην προκείμενη περίπτωση οι καθ΄ ων η αίτηση εξειδικεύουν με σαφήνεια το γενικό συμφέρον στο οποίο αποβλέπει η προσβαλλόμενη απόφαση. Και είναι φανερό ότι το συγκεκριμένο δημόσιο συμφέρον προφανώς υπερτερεί του συγκεκριμένου ιδιωτικού συμφέροντος των αιτητών ενώ παράλληλα διαπιστώνεται ότι δεν προσφέρεται άλλος τρόπος προστασίας του δημόσιου συμφέροντος λιγότερο επαχθής από την ανάκληση/μεταρρύθμιση της προηγούμενης έγκρισης ημερ. 9.7.1992 που οι καθ΄ ων η αίτηση χορήγησαν στους αιτητές για εγγραφή και λετουργία του κλάδου σπουδών "Hotel Management (3 Years Higher Diploma)".
Κατόπιν των ανωτέρω η αίτηση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των καθ΄ ων η αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Α. Κραμβής,
Δ.
ΣΦ.