|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΑΡ. 78/96
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
1. Κωνσταντίνου Δράκου από τη Λευκωσία
2. Παγκύπριας Οργάνωσης Αποκαταστάσεως Παθόντων
Aιτητές
και
Δήμου Λευκωσίας
Καθ΄ων η αίτηση
ΚΑΙ ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΔΥΝΑΜΕΙ ΔΙΑΤΑΓΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 5.10.98
1. Παναγιώτη Δράκου ως διαχειριστή με περιορισμένο παραχωρητήριο της περιουσίας του Αποβιώσαντος
Κωνσταντίνου Δράκου εκ Λευκωσίας
2. Παγκύπριας Οργάνωσης Αποκαταστάσεως Παθόντων
Αι τητές
και
Δήμου Λευκωσίας
κα θ΄ων η αίτηση
------------------
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 6 Απριλίου 2001
Ο αιτητής 1, παρών.
Για τους αιτητές 2: Καμιά εμφάνιση.
Για τους καθ΄ων η αίτηση: Α. Παντελίδης.
-------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 26.1.96 και πρέπει να εξηγηθεί ο λόγος της καθυστέρησης στην εκδίκασή της. Η υπόθεση τέθηκε ενώπιόν μου στις 30.9.97 όταν ο αδελφός δικαστής που τη χειριζόταν διαπίστωσε προσωπικό του κώλυμα. Είχε, ως τότε, καταχωρηθεί η ένσταση των καθ΄ων η αίτηση αλλά ο δικηγόρος των αιτητών αντιμετώπισε ορισμένα προβλήματα στην ετοιμασία της αγόρευσής του. Στο μεταξύ απεβίωσε ο πρώτος αιτητής και χρειάστηκαν περαιτέρω αναβολές για να υποκατασταθεί στη θέση του ο διαχειριστής της περιουσίας του. Αυτά συνεχίστηκαν και ενώπιόν μου. Στις 3.7.98 διορίστηκε ως διαχειριστής ο υιός του αιτητή, στην 21.9.98 υποβλήθηκε αίτηση για τροποποίηση του τίτλου, με τη συναίνεση των καθ΄ων η αίτηση αυτή εγκρίθηκε στις 5.10.98, καταχωρίστηκαν τροποποιημένη προσφυγή και ένσταση μέχρι τις 17.11.98 και δόθηκαν νέες οδηγίες για την κατάθεση γραπτής αγόρευσης από τους αιτητές.
Ανέκυψαν τότε διαφωνίες μεταξύ των αιτητών, ειδικά του πρώτου, και του δικηγόρου τους, αυτός αποσύρθηκε, και αυτό επαναλήφθηκε με δυο ακόμα δικηγόρους. Παρασχέθηκε στους αιτητές η ευκαιρία που ζήτησαν για την προώθηση της υπόθεσης, πρέπει να σημειωθεί πάντοτε με τη συγκατάθεση των καθ΄ων η αίτηση που αναγνώρισαν πως η περίπτωση δικαιολογούσε ελαστικότητα, και η διαδικασία περατώθηκε στις 7.3.01. Αφού προηγήθηκε, εκτός από τα επανειλημμένα αιτήματα, πάντοτε από την πλευρά των αιτητών, για αναβολή, ακόμα και αίτηση του πρώτου αιτητή για προσαγωγή μαρτυρίας.
Το παράπονο των αιτητών αφορά στην κατάληξη που είχε αίτημα για τη χορήγηση περιπτέρου σε πεζοδρόμιο δημόσιας οδού στη Λευκωσία. Αυτό υποβλήθηκε αρχικά από τον αποβιώσαντα αλλά, στην πορεία, κρίθηκε από το Δήμο Λευκωσίας πως τέτοιο περίπτερο θα μπορούσε να παραχωρηθεί μόνο στους δεύτερους αιτητές. Αυτοί δε, θα μπορούσαν να το διαθέσουν σε μέλος τους, ένα από τα οποία ήταν και ο αποβιώσας. Αποφασίστηκε, λοιπόν, όπως εξηγείται, σύμφωνα με τη διαδικασία και πολιτική του Δήμου, να παραχωρηθεί στους δεύτερους αιτητές ένα "πρότυπο περίπτερο που θα τοποθετηθεί στη γωνία των οδών Διγ. Ακρίτα - Νάξου - Νικοδήμου Μυλωνά. (Βλ. τα πρακτικά ημερομηνίας 6.10.92 και την επιστολή προς τους δεύτερους αιτητές ημερομηνίας 9.11.92). Προωθήθηκε το ζήτημα και εισπράχθηκε από τους δεύτερους αιτητές ποσό £450 έναντι της δαπάνης για την ηλεκτροδότηση του περιπτέρου, αλλά ανέκυψε πρόβλημα. Στη συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου ημερομηνίας 22.7.93, όπως αναφέρεται στα πρακτικά, μέλη του έθεσαν θέμα επανεξέτασης λόγω ακαταλληλότητας του χώρου που καθορίστηκε. Σε επόμενη συνεδρία, στις 30.9.93, αποφασίστηκε η εξεύρεση άλλου χώρου και, μετά από πάροδο σχεδόν δυο χρόνων, στις 30.11.95, ο Δήμος Λευκωσίας κατέληξε στην προσβαλλόμενη απόφαση. Αποφάσισε "να επιτρέψει την τοποθέτηση του περιπτέρου που θα παραχωρηθεί στην Παγκύπρια Οργάνωση Αποκαταστάσεως Παθόντων στη Λεωφόρο Στασίνου σε χώρο κοντά στην είσοδο του Δημοτικού Χώρου Στάθμευσης Ντ΄Αβίλλα". Ενημερώθηκαν οι δεύτεροι αιτητές για την απόφαση που λήφθηκε με την επιστολή ημερομηνίας 17.11.95, για να ακολουθήσει η παρούσα προσφυγή. Επιδιώκεται ακύρωση της έγκρισης για τοποθέτηση του περιπτέρου στον πιο πάνω χώρο αντί στον προηγούμενο ή και σε άλλο που υποδείχθηκε, όπως αναφέρεται, από τον πρώτο αιτητή ή, και από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου.
Οι καθ΄ων η αίτηση αμφισβητούν το έννομο συμφέρον του πρώτου αιτητή αφού η παραχώρηση έγινε προς τους δεύτερους αιτητές και όχι προς τον αποβιώσαντα. Διαζευκτικά επειδή, όπως εισηγούνται, το όποιο δικαίωμα δεν ήταν δυνατό να 'επιβιώσει του θανάτου του αιτητού" ώστε "οι κληρονόμοι του αιτητού να δικαιούνται να συνεχίσουν την προσφυγή". Ως προς δε την προσφυγή των δεύτερων αιτητών πως αυτή πρέπει να απορριφθεί αφού δεν καταχώρησαν αγόρευση. Προέχει όμως η εξέταση της εισήγησής τους πως στην πραγματικότητα, ενόψει της απόφασης του Εφετείου στην Καίσαρας Πιριπίτσης κ.α. ν. Δήμου Λευκωσίας Πολιτική ΄Εφεση 9596 ημερομηνίας 18.4.97, στην πραγματικότητα η προσβαλλόμενη απόφαση δεν συνιστά εκτελεστή διοικητική πράξη. Αυτό επειδή "ο Δήμος Λευκωσίας δεν δικαιούται να τοποθετεί περίπτερα επί δημόσιων πεζοδρομίων και/ή άλλων δημόσιων χώρων". Με την απαντητική του γραπτή αγόρευση ο πρώτος αιτητής, χωρίς να αμφισβητεί το εν πάση περιπτώσει αυτόδηλο πραγματικό υπόβαθρο αυτής της τελευταίας εισήγησης, υποστηρίζει ότι η αναφορά στην πιο πάνω απόφαση του Εφετείου "γίνεται αλυσιτελώς γιατί αφενός δεν είναι ταυτόσημη με την παρούσα υπόθεση και αφετέρου δεν αφορά στον ουσιώδη χρόνο".
Πράγματι ήταν διαφορετικό το ζήτημα στην υπόθεση Πιριπίτσης αλλά η επενέργεια της και σε θέμα όπως το επίδικο στην παρούσα υπόθεση, είναι προφανής. Μάλιστα, όπως θα δούμε στη συνέχεια, την επισημαίνει και ο Νικήτας Δ. σε άλλη προσφυγή του πρώτου αιτητή. Στην υπόθεση Πιριπίτσης διαπιστώθηκε πως οι εναγόμενοι δεν είχαν νομικό έρεισμα για κατοχή περιπτέρου που είχε τοποθετηθεί σε πεζοδρόμιο αλλά η αγωγή του Δήμου Λευκωσίας για την ανάκτηση της κατοχής του απορρίφθηκε. Το αγώγιμο δικαίωμα που διεκδίκησε στηρίκτηκε στην θέση του πως ήταν ο ιδιοκτήτης του περιπτέρου ενώ το πεζοδρόμιο, και επομένως και το περίπτερο σ΄αυτό, ήταν δημόσια. Το απόσπασμα που ακολουθεί από την απόφαση που εξέδωσε ο Πικής Π., περιλαμβάνει όλο το σκεπτικό.
"Η ιδιοκτησία ακινήτου είναι συνυφασμένη με την ιδιοκτησία της γης, η οποία περιλαμβάνει και κάθε οικοδομή ή αντικείμενο στερεωμένο σ΄αυτή. Ο ιδιοκτήτης της γης είναι ο εγγε-γραμμένος ή ο δικαιούμενος να εγγραφεί στα βιβλία του Κτηματολογίου ως ιδιοκτήτης - (Βλ. ΄Αρθρο (2) του περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου, Κεφ. 224).
Η έννοια της ιδιοκτησίας, για τους σκοπούς της στοιχειοθέτησης του αστικού αδικήματος της επέμβασης σε ακίνητο, ταυτίζεται με την προβλεπόμενη από το Κεφ. 224 έννοια της ιδιοκτησίας - (βλ. ΄Αρθρο (2) του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148). Η ιδιοκτησία της γης αποτελεί το θεμέλιο της ακίνητης ιδιοκτησίας. Το περίπτερο, και στερεωμένο να ήταν στη γη, που δε φαίνεται να ήταν η περίπτωση, δε θα μπορούσε να διαχωριστεί από τη γη στην οποία ήταν τοποθετημένο και να αποτελέσει, αφ΄εαυτού, αντικείμενο ακίνητης ιδιοκτησίας, όπως φαίνεται να έχει, εσφαλμένα, αποδεχθεί το πρωτόδικο Δικαστήριο.
Οι δημόσιοι οδοί, έννοια που περιλαμβάνει και τα πεζοδρόμια, ανήκουν στη Δημοκρατία, με αποκλειστικό προορισμό τη χρήση τους από το δημόσιο. Ενυπάρχει δικαίωμα διαβάσεως, μέσω τους, σε κάθε μέλος του δημοσίου. Περί τούτου δεν υπάρχει αμφιβολία - (βλ. ΄Αρθρο (2) του περί Δημοσίων Οδών Νόμου, Κεφ. 83, και του περί Οδών και Οικοδομών Νόμου, Κεφ. 96).
Η εξουσία, η οποία παρέχεται από τον περί Δήμων Νόμο για τον έλεγχο και την επιτήρηση οδών και πεζοδρομίων στα δημοτικά όρια, αποβλέπει, όπως ρητά ορίζει ο νόμος, στην εξασφάλιση των δικαιωμάτων του δημοσίου για την ελεύθερη και ανεμπόδιστη χρήση τους, για τους σκοπούς για τους οποίους τις τάσσει ο νόμος - (βλ. μεταξύ άλλων, ΄Αρθρο (84) (ε) του Ν. 111/85). Η εξουσία του Δήμου περιορίζεται στα ακίνητα, των οποίων είναι ή δύναται να εγγραφεί ως ιδιοκτήτης (βλ. ΄Αρθρο (63) του Ν. 111/85).
Ο Δήμος δεν ήταν ιδιοκτήτης του πεζοδρομίου ή του ακινήτου στο οποίο ήταν τοποθετημένο το περίπτερο. Η διαπίστωση αυτή καταρρίπτει το βάθρο της αγωγής. Για το λόγο αυτό η έφεση πρέπει να γίνει αποδεκτή, η πρωτόδικη απόφαση να παραμεριστεί και η αγωγή των εφεσιβλήτων να απορριφθεί."
Ο πρώτος αιτητής, όπως σημείωσα, είχε ασκήσει και άλλη προσφυγή. (Βλ. Κωνσταντίνος Δράκος ν. Δήμου Λευκωσίας Προσφυγή 843/95 ημερομηνίας 21.1.00). Αφορούσε και εκείνη στη διεκδίκηση περιπτέρου, με κύριο θέμα όμως την κατ΄ισχυρισμό παράλειψη του Δήμου Λευκωσίας να απαντήσει στο αίτημα για παραχώρησή του. Ενόψει του θανάτου του αιτητή, στις 4.10.96, υποβλήθηκε αίτηση για αντικατάσταση του από τον υιό του, ως διαχειριστή της περιουσίας του. Διαπιστώθηκε πως ο διαχειριστής ή οι κληρονόμοι στερούνταν εννόμου συμφέροντος και πως, για το λόγο αυτό, ήταν απαράδεκτη η προσφυγή. Παράλληλα όμως πως υπήρχε και άλλο θεμελιακό πρόβλημα. ΄Οπως αποφασίστηκε, με αναφορά στην Πιριπίτσης (ανωτέρω), προέκυπτε από το αναντίρρητο υλικό που υπήρχε, "παντελής έλλειψη αρμοδιότητας του Δήμου στο προκείμενο". Συμφωνώ και άγομαι στην ίδια κατάληξη. Προσβάλλεται διοικητική πράξη που, στην απουσία εξουσίας του Δήμου Λευκωσίας ως προς οτιδήποτε το σχετικό, αναδεικνύεται ανυπόστατη. Το θέμα δεν ήταν δυνατό να ρυθμιστεί με απόφαση του Δήμου Λευκωσίας προς τον οποίο απευθύνθηκε το αίτημα, στη βάση του οποίου και τροχιοδρομήθηκαν όλες οι εξελίξεις. (Βλ. συναφώς Μehmed Ali Rouhi v. Republic 2 R.S.C.C. 84., Aνδρέας Παναγιώτου κ.α. ν. Δήμου Λάρνακας Προσφυγή 459/92 ημερομηνίας 25.6.93, Παναγιώτη Παπαϊωάννου ν. Δημοκρατίας, Προσφυγή Αρ. 699/94 ημερομηνίας 14.2.1996, Vassiliades Pharmacies Limited v. Δημοκρατίας Προσφυγή 812/95 ημερομηνίας 21.2.97 και Κυπριακή Δημοκρατία ν. Vassiliades Pharmacies Limited ΑΕ 2363 ημερομηνίας 14.9.
1999.
Ενόψει των πιο πάνω δεν δικαιολογείται η εξέταση άλλου θέματος. Η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη αλλά χωρίς διαταγή για έξοδα. Στάθμισα το γεγονός ότι οι καθ΄ων η αίτηση άφησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τους αιτητές με την εντύπωση πως μπορούσαν να ρυθμίσουν το θέμα με εκτελεστή διοικητική πράξη.
Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ
/ΜΣι.