|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 4 ΑΑΔ 1116
3 Δεκεμβρίου, 1998
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. HOMUS DEVELOPMENT LTD,
2. ΑΝΔΡΕΑΣ ΨΥΛΛΙΔΗΣ,
Aιτητές,
v.
ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ,
Kαθ' ου η αίτηση.
(Υπόθεση Aρ. 274/97)
Άδεια Οικοδομής ― Ανανέωση ― Νομοθετικό πλαίσιο και γεγονότα στην κριθείσα περίπτωση ― Ειδικά η εφαρμογή του Άρθρου 5(5) του Κεφ. 96 όπως τροποποιήθηκε με τον περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών (Τροποποιητικό) Νόμο του 1992 (Ν. 97(I)/92) ― Περιστάσεις της ορθής εφαρμογής του Νόμου με την προσβαλλόμενη απόφαση.
Αναθεωρητική Δικαιοδοσία ― Τεχνική κρίση της διοίκησης ― Ελέγχεται εφόσον αποδειχθεί υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας.
Οι αιτητές προσέβαλαν την απόρριψη της αίτησής τους για ανανέωση της άδειας οικοδομής ως προς ακίνητο συνιδιοκτησίας τους. Η προσβαλλόμενη πράξη ήταν το προϊόν επανεξέτασης η οποία είχε ακολουθήσει την ακυρωτική απόφαση που εξεδόθη επί της αρχικής, επίσης απορριπτικής, απόφαση επί του αιτήματος των αιτητών.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
To ερώτημα που ανακύπτει από τα γεγονότα της υπόθεσης είναι κατά πόσο αποδεικνύεται εσφαλμένη εφαρμογή του Νόμου, η υπέρβαση και κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους του διοικητικού οργάνου. Οι διατάξεις του Νόμου, η ερμηνεία τους και εφαρμογή τους στα γεγονότα της υπό κρίση υπόθεση δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Η βάση αξιολόγησής τους και η υπαγωγή τους στις νομοθετικές διατάξεις τέθηκε στην προηγούμενη ακυρωτική απόφαση. Το ζήτημα επανεξετάστηκε στην ορθή του νομική διάσταση. Η απόφαση του διοικητικού οργάνου είναι αιτιολογημένη. Το δε μέρος της, που στηρίζεται στην κρίση του εμπειρογνώμονα μηχανικού του Δήμου, ελέγχεται εφόσον αποδεικτεί υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας, που δεν είναι η περίπτωσή μας, ενόψει μάλιστα και του γεγονότος πως δεν υπάρχει οποιαδήποτε αντίθετη άποψη ειδήμονα στο θέμα.
Στην προηγούμενη ακυρωτική απόφαση ο δικαστής έψεξε την ολιγωρία του Δήμου στην εξέταση της αρχικής αιτήσεως για άδεια οικοδομής, που είχαν υποβάλει οι προσφεύγοντες. Όμως όταν οι προσφεύγοντες εξασφάλισαν την άδεια οικοδομής, είχαν δείξει και οι ίδιοι μεγάλη ολιγωρία, για άγνωστους λόγους, στη διεκπεραίωση των οικοδομικών εργασιών.
Η εισήγηση των δικηγόρων των αιτητών πως ο Δήμος θα έπρεπε να εκδώσει την άδεια οικοδομής με συμβιβαστικό περιεχόμενο, να δώσει π.χ. άδεια για λιγότερους ορόφους, δεν είναι νομικά ορθή. Η υποχρέωση της αρμόδιας αρχής ήταν να αποφασίσει την αίτηση σύμφωνα με το περιεχόμενό της, που ήταν η ανανέωση της αρχικής άδειας, στην οποία ενίσταται ο Δήμος για τους λόγους που εξηγούνται στην απόφασή του.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Προσφυγή.
Προσφυγή κατά της απόφασης του Δήμου Λεμεσού, ημερ. 30.1.97, με την οποία απορρίφθηκε, σε διαδικασία επανεξέτασης αίτημά τους για ανανέωση της άδειας οικοδομής με αρ. 28758 που εκδόθηκε στις 17.1.84.
Γ. Κακογιάννης με Α. Π. Αναστασιάδη, για τους Aιτητές.
Π. Κλεοβούλου για Α. Νεοκλέους, για τον Kαθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
APTEMIΔHΣ, Δ.: Η αιτήτρια 1 εταιρεία και ο αιτητής 2 είναι συνιδιοκτήτες κατά ιδανικά μερίδια, 2/3 και 1/3 αντίστοιχα, ακίνητης περιουσίας στην οδό Αγίου Ανδρέου, συνοικία Αγίας Τριάδας στη Λεμεσό, (πιστοποιητικά εγγραφής αριθμ. 38093, τεμάχιο αριθμ. 45/1 54/2/1 και αριθμ. 38094 τεμάχιο αριθμ. 45/2 54/2/2 Φ.Σχ.LIV/58.6.1). Προσβάλλουν την απόφαση των καθ' ων, Δήμου Λεμεσού, ημερ. 30.1.97, με την οποία απορρίφθηκε σε διαδικασία επανεξέτασης αίτημα τους για ανανέωση της άδειας οικοδομής, με αριθμό 28758, που τους εκδόθηκε στις 17.1.1984. Τόσο η διαδικασία για την έκδοση της άδειας οικοδομής, αλλά και οι συναφείς οικοδομικές εργασίες, έχουν μεγάλο ιστορικό, το οποίο εκτίθεται με λεπτομέρεια στην απόφαση αδελφού δικαστή στην προσφυγή 697/93, που εκδόθηκε στις 29.2.96. Παραπέμπω σ' αυτή για οικονομία λόγου. Θα επαναφέρω εδώ μόνο τα ουσιώδη γεγονότα, απαραίτητα για τη συζήτηση της παρούσας προσφυγής.
Οι αιτητές υπέβαλαν, για πρώτη φορά, αίτηση για έκδοση άδειας οικοδομής στις 9.10.80. Ο Δήμος εξέδωσε στις 17.1.84 την άδεια, αριθμ. 28758, με την οποία επιτρεπόταν η οικοδομική ανάπτυξη της ιδιοκτησίας των αιτητών, που, σύμφωνα με τα σχέδια, συνίστατο στην ανέγερση καταστημάτων και δυο πύργων 6 και 9 ορόφων. Με την άδεια εγκρινόταν η ανάπτυξη αυτή, μολονότι κατά την ημερομηνία έκδοσης της ίσχυαν οι πρόνοιες της Κ.Δ.Π. 250/83, σύμφωνα με τις οποίες περιορίζονταν το ύψος και ο αριθμός των ορόφων. Επί του ζητήματος αυτού οι δικηγόροι των αιτητών αναφέρουν στην αγόρευση τους πως τούτο προφανώς έγινε γιατί ο Δήμος ανεγνώρισε πως όφειλε να εκδώσει την άδεια βάσει των κανονισμών που ίσχυαν όταν είχε υποβληθεί η αίτηση, αντί αυτών κατά την λήψη της απόφασης για έκδοση της, ενόψει της καθυστέρησης που σημειώθηκε από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, Οκτώβριος του 80, και της έκδοσης της, Ιανουάριος του 84. Κατά πόσο αυτό έγινε για τούτο το λόγο, ή αν ήταν νομικά ορθό, δεν εκφέρω οποιαδήποτε άποψη γιατί δεν είναι επίδικο ζήτημα. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των αιτητών μέχρι το 1987 είχαν συμπληρωθεί τα θεμέλια της οικοδομής, τα ισόγεια καταστήματα, τα μεσοπατώματα, κλιμακοστάσια και ο χώρος ανελκυστήρων.
Οι προσφεύγοντες υπέβαλαν αίτηση, στις 30.10.87, για ανανένωση της άδειας οικοδομής. Στις 31.12.87 τέθηκε σε ισχύ η Κ.Δ.Π. 328/87, με την οποία επιβλήθηκαν νέοι περιορισμοί στην οικοδομική ανάπτυξη της περιοχής για τη ζώνη Π.α.4, όπου και η ιδιοκτησία των αιτητών (προβλέπονται 4 όροφοι ύψους 13.10 δηλαδή 40.40π. αντί 47 που προβλεπόταν στην Κ.Δ.Π. 250/83, και κάλυψη 0.70:1 που δεν καθοριζόταν στην Κ.Δ.Π. 250/83 καθώς επίσης και συντελεστής δόμησης 2:40:1, που επίσης δεν καθοριζόταν στην Κ.Δ.Π. 250/83). Οι προσφεύγοντες υπενθύμισαν στο Δήμο την εκκρεμότητα της αίτησης τους για ανανέωση της άδειας οικοδομής, με επιστολές τους ημερ. 7.12.90 και 19.12.91. Ο Δήμος όμως δεν απάντησε.
Στις 27.11.92 εδημοσιεύθη ο περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών (Τροποποιητικός) Νόμος του 1992 (Ν.97(I)/92). Το άρθρο 3 του Νόμου αυτού τροποποιεί το άρθρο 5 του βασικού, Κεφ.96, με την εισαγωγή νέων ρυθμίσεων σε ό,τι αφορά την ισχύ και ανανέωση των αδειών οικοδομής. Με βάση τις πιο πάνω πρόνοιες οι αιτητές υπέβαλαν, στις 26.2.93, αίτηση για ανανέωση της άδειας οικοδομής για ένα ακόμη χρόνο, αίτημα το οποίο απέρριψε ο Δήμος στις 21.6.93, με την αιτιολογία πως αυτή ήταν ασύμφωνη με την ισχύουσα νομοθεσία. Είναι αυτή η διοικητική πράξη που ακυρώθηκε με την απόφαση του αδελφού δικαστή (Π. Αρτέμη), στην προσφυγή που αναφέρω πιο πάνω.
Το Δημοτικό Συμβούλιο επανεξέτασε την επίδικη αίτηση των προσφευγόντων, έχοντας υπόψη το περιεχόμενο της ακυρωτικής απόφασης, και την απέρριψε πάλιν. Στην επιστολή του Δήμου προς τους δικηγόρους των αιτητών περιέχεται η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης, που επαναλαμβάνει ουσιαστικά το σκεπτικό της Επιτροπής Οικοδομών του Δήμου, όπως εκφράστηκε κατά την εξέταση της αίτησης. Την παραθέτω αυτούσια.
"Αναφέρομαι στην επιστολή σας με αρ. L207/93/ΚΚ της 18ης Νοεμβρίου 1996 σχετικά με το πιο πάνω θέμα και θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι η Επιτροπή Οικοδομών του Δήμου Λεμεσού στη συνεδρίαση που έγινε στις 9.10.1996 ομόφωνα κατέληξε στη θέση ότι εν όψει της σοβαρής σύγκρουσης των προνοιών των Κανονισμών που υπάρχει αναφορικά με το ύψος της οικοδομής, τον συντελεστή δόμησης και το ποσοστό κάλυψης της υπό αναφορά οικοδομής που είναι πολύ μεγάλη σε σχέση με τις υφιστάμενες πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού και εφόσον κατά την εκτίμηση του Δημοτικού Μηχανικού η οικοδόμηση και χρήση των μονάδων είναι ανεξάρτητες η μια από την άλλη και έτσι το εκτελεσθέν έργο δεν επηρεάζεται ουσιωδώς από την απόρριψη της αίτησης για ανανέωση της άδειας, παρά το γεγονός ότι είναι αποδεκτό ότι έγινε ουσιαστική έναρξη εργασιών σύμφωνα με την άδεια οικοδομής και οι εργασίες δεν έχουν συμπληρωθεί και έκρινε ότι η αίτηση πρέπει να απορριφθεί, αποφάσισε την απόρριψη της."
Η απόφαση του αδελφού δικαστή στην προσφυγή αρ. 697/93 αποτελεί δεδικασμένο για τους διάδικους, εφόσον δεν εφεσιβλήθηκε. Ο Δήμος προχώρησε στην επανεξέταση του ζητήματος στη βάση ακριβώς του σκεπτικού της. Οι διατάξεις του Νόμου, Κεφ. 96, που τροποποιήθηκε με το Ν. 97(I)/92, περιέχονται στο άρθρο 5, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 3 του τροποποιητικού νόμου. Αυτές που αφορούν στο θέμα που εξετάζουμε καταγράφονται παρακάτω:
"5.(1) Η άδεια, που εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου, ισχύει για περίοδο τριών ετών από την ημερομηνία της έκδοσής της:
..............................................................................................................
(2) Επιτρέπεται η ανανέωση της άδειας κατ' αίτηση του κατόχου της, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
(α) .........................................................................................................
(β) στις υπόλοιπες περιπτώσεις η άδεια ανανέωνεται εφόσον οι εργασίες στις οποίες αναφέρεται η άδεια άρχισαν αλλά δε συμπληρώθηκαν, ειναι ουσιαστικές και τελούν υπό ενεργό εκτέλεση κατά τη λήξη της ισχύος της άδειας.
(3) .........................................................................................................
(4) .........................................................................................................
(5) Κατά την ανανέωση της άδειας η αρμόδια αρχή έχει εξουσία να τροποποιεί τους όρους υπό τους οποίους εκδόθηκε αρχικά η άδεια ή να επιβάλλει νέους όρους ή και να απορρίπτει την αίτηση για ανανέωση, νοουμένου ότι η εξουσία αυτή απορρέει από μεταγενέστερη της έκδοσης και ισχύουσα κατά την ανανέωση κανονιστική διάταξη ή διοικητικής φύσεως γνωστοποίηση, και οι τροποποιημένοι ή νέοι όροι ή η απόρριψη αφορούν στο μη εκτελεσθέν μέρος των εργασιών στις οποίες αναφέρεται η άδεια και δεν επηρεάζουν ουσιωδώς το ήδη εκτελεσθέν.
(6) Σε ό,τι αφορά άδεια που εκδόθηκε πριν από την έναρξη της ισχύος του παρόντος Νόμου ισχύουν τα ακόλουθα:
(α) Σε περίπτωση που δεν έχουν παρέλθει τρία έτη από την ημερομηνία της έκδοσης της άδειας η ισχύς της παρατείνεται, υπό την επιφύλαξη του εδαφίου (1) του άρθρου 5, για περίοδο τριών ετών από την ημερομηνία της έκδοσής της.
(β) σε περίπτωση που έχουν παρέλθει τρία έτη από την ημερομηνία της έκδοσης της άδειας, επιτρέπεται υπό τις προϋποθέσεις των εδαφίων (2) και (3), η ανανέωση της άδειας για περίοδο ενόςέτους, από την ημερομηνία της ανανέωσης, νοουμένου ότι ο κάτοχος αυτής θα υποβάλει προς τούτο αίτηση μέσα σε προθεσμία τριών μηνών από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του παρόντος Νόμου.
Επιτρέπεται η εκ νέου ανανέωση της άδειας σύμφωνα με όσα ορίζονται στο εδάφιο (4) του άρθρου αυτού.
(γ) Οι διατάξεις του εδαφίου (5) ισχύουν κατά πάντα και στην προκείμενη περίπτωση."
Αναφέρονται τα παρακάτω, στην προηγούμενη ακυρωτική απόφαση, σε ότι αφορά τη νομική πτυχή της υπόθεσης, και δεν αμφισβητούνται:-
"Στην προκείμενη περίπτωση η εξέταση της αίτησης για ανανέωση της άδειας οικοδομής που εκδόθηκε το 1984 έπρεπε να γίνει με βάση το άρθρο 5(6)(β) του Νόμου (δες πιο πάνω). Οι προϋποθέσεις με βάση τις οποίες επιτρέπεται η ανανέωση της άδειας αναφέρονται ρητά στα εδάφια (2) και (3). Το εδάφιο (3) δεν ισχύει στην παρούσα περίπτωση αλλά σύμφωνα με το εδάφιο (2) παράγραφος (β), η άδεια ανανεώνεται εφόσον οι εργασίες στις οποίες αναφέρεται η άδεια άρχισαν αλλά δεν συμπληρώθηκαν, είναι ουσιαστικές, και τελούν υπό ενεργό εκτέλεση κατά τη λήξη της ισχύος της άδειας. Σχετικές με το υπό εξέταση θέμα είναι και οι διατάξεις του εδαφίου (5). Μια από τις προϋποθέσεις που θέτει το εν λόγω εδάφιο είναι όπως σε περίπτωση που αποφασίζεται η απόρριψη της αίτησης για ανανέωση, η απόρριψη αφορά στο μη εκτελεσθέν μέρος των εργασιών και οι οποίες δεν επηρεάζουν ουσιωδώς το ήδη εκτελεσθέν έργο."
Κατά την επανεξέταση, και σύμφωνα με την εκδοθείσα ακυρωτική απόφαση, η Επιτροπή Οικοδομών μελέτησε κατά πόσο με την απόρριψη της αίτησης για ανανέωση που αφορά στο μη εκτελεσθέν μέρος των εργασιών, αυτές δεν επηρεάζουν ουσιωδώς το ήδη εκτελεσθέν έργο. Ακριβώς σ' αυτή τη νομική προϋπόθεση στόχευε η εξέταση της επίδικης αιτήσεως από την Επιτροπή Οικοδομών η οποία, όπως αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, αφού έλαβε υπόψη τις υφιστάμενες πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού και τη γνώμη του ειδήμονος δημοτικού μηχανικού, έκρινε πως η δόμηση και χρήση των μονάδων του έργου ήσαν ανεξάρτητες η μια από την άλλη, και έτσι οι εργασίες που είχαν ήδη εκτελεσθεί δεν επηρεάζονται ουσιωδώς από την απόρριψη της αίτησης για ανανέωση της άδειας, που αφορά σ' ολόκληρο το έργο, σύμφωνα με τα υποβληθέντα σχέδια.
Στη γραπτή αγόρευση των δικηγόρων των αιτητών προβάλλεται το επιχείρημα πως η κρίση της Επιτροπής Οικοδομών επί του προκειμένου είναι εσφαλμένη και αυθαίρετη. Και τούτο γιατί, στην ήδη εκτελεσθείσα οικοδομή περιλαμβάνονται έργα που αφορούν σε ολόκληρη την οικοδομή, όπως ο χώρος των κλιμακοστασίων των ανελκυστήρων και τα μεσοπατώματα, που καθίστανται άχρηστα αν δεν περατωθεί το έργο.
Το ερώτημα που ανακύπτει από τα γεγονότα, που παραθέτω πιο πάνω, είναι κατά πόσο αποδεικνύεται εσφαλμένη εφαρμογή του Νόμου, ή υπέρβαση και κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους του διοικητικού οργάνου. Οι διατάξεις του Νόμου, η ερμηνεία τους και εφαρμογή τους στα γεγονότα της υπό κρίση υπόθεσης δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Η βάση αξιολόγησης τους και η υπαγωγή τους στις νομοθετικές διατάξεις τέθηκε στην προηγούμενη ακυρωτική απόφαση. Το ζήτημα επανεξετάστηκε στην ορθή του νομική διάσταση. Η απόφαση του διοικητικού οργάνου είναι αιτιολογημένη. Το δε μέρος της, που στηρίζεται στην κρίση του εμπειρογνώμονα μηχανικού του Δήμου, ελέγχεται εφόσον αποδεικτεί υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας, που δεν είναι η περίπτωση μας, ενόψει μάλιστα και του γεγονότος πως δεν υπάρχει οποιαδήποτε αντίθετη άποψη ειδήμονα στο θέμα.
Στην προηγούμενη ακυρωτική απόφαση ο δικαστής έψεξε την ολιγωρία του Δήμου στην εξέταση της αρχικής αιτήσεως για άδεια οικοδομής, που είχαν υποβάλει οι προσφεύοντες. Επισημαίνω όμως παράλληλα το εξής. Όταν οι προσφεύγοντες εξασφάλισαν την άδεια οικοδομής, είχαν δείξει και οι ίδιοι μεγάλη ολιγωρία, για άγνωστους λόγους, στην διεκπεραίωση των οικοδομικών εργασιών. Να υπενθυμίσω ότι η άδεια εκδόθηκε στις 17.1.84 και μετά την παρέλευση 3 χρόνων είχαν μόλις προχωρήσει οι εργασίες στο σημείο που ανέφερα πιο πάνω, και έκτοτε έμεινε στάσιμες.
Η εισήγηση των δικηγόρων των αιτητών πως ο Δήμος θα έπρεπε να εκδώσει την άδεια οικοδομής με συμβιβαστικό περιεχόμενο, να δώσει π.χ. άδεια για λιγότερους ορόφους, δεν είναι νομικά ορθή. Η υποχρέωση της αρμόδιας αρχής ήταν να αποφασίσει την αίτηση σύμφωνα με το περιεχόμενό της, που ήταν η ανανέωση της αρχικής άδειας, στην οποία ενίσταται ο Δήμος για τους λόγους που εξηγούνται στην απόφασή του.
Ενόψει των ανωτέρω η υπόθεση απορρίπτεται με έξοδα.
H προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.