|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 301/97
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
ΜΕΤΑΞΥ:
Πραξιτέλη Βογαζιανού,
Αιτητή
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
1. Υπουργού Εσωτερικών,
2. Λειτουργού Εγγραφής, Φ/δι
Υπουργείου Εσωτερικών,
Καθ'ων η αίτηση
------------------------------
30 Σεπτεμβρίου 1998
Για τον Αιτητή: κ. Ελ. Ελευθερίου για κ. Τ. Παπαδόπουλο.
Για τους Καθ'ων η αίτηση: κ. Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄.
---------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Το ζήτημα που θα καθορίσει την τύχη της προσφυγής αφορά στο κατά πόσο η προσβαλλόμενη απόφαση είναι βεβαιωτική προηγούμενης. Οσα σημείωσα στην ενδιάμεση απόφαση μου της 12/5/98 σε σχέση με αίτημα του αιτητή για προσαγωγή μαρτυρίας, είναι αρκετά για να εισάξουν στο θέμα. Τα μεταφέρω:
Στις 12/9/79 απορρίφθηκε αίτημα του αιτητή για την χορήγηση σ' αυτόν προσφυγικής ταυτότητας. Οπως κρίθηκε, πριν την τουρκική εισβολή είχε τη συνήθη διαμονή του στη Λευκωσία και όχι στην Πάνω Ζώδια, όπως ήταν ο ισχυρισμός του.
Επανήλθε με νέο αίτημα προς την ίδια κατεύθυνση, δεκαέξι χρόνια αργότερα. Πρώτα, κατ' επίκληση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 42465 ημερ. 19/4/95. Με την οποία ο όρος "εκτοπισθείς" επεκτάθηκε ώστε να καλύπτει, υπό προϋποθέσεις, και πρόσωπα τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματος τους. Στη συνέχεια, κατ' επίκληση των "παλιών κριτηρίων". Εκείνων δηλαδή που οδήγησαν στην αρχική απόφαση. Και επεσύναψε αριθμό βεβαιώσεων σε σχέση με τον τόπο της διαμονής του κατά τον ουσιώδη χρόνο.
Στην αγόρευση για τον αιτητή επιχειρείται στοιχειοθέτηση του ισχυρισμού του πως πράγματι ήταν, κατά τον ουσιώδη χρόνο, κάτοικος Π. Ζώδιας. Κάτι που σε καμιά περίπτωση δεν θα ήταν δυνατό να αναγνωρισθεί από το Δικαστήριο. Παράλληλα, αποδίδει στη διοίκηση πλάνη ή ελλειπή έρευνα και θεωρεί πως η απόφαση που λήφθηκε ήταν, εν πάση περιπτώσει, αναιτιολόγητη. Θα δούμε πως αυτά δεν έχουν θέση στην υπόθεση. Οπως και οι παράλληλοι ισχυρισμοί για παράβαση της αρχής της ισότητας, της καλής πίστης και της χρηστής διοίκησης, οι οποίοι στηρίχτηκαν στο δεδομένο πως απορρίφθηκε το αίτημα που είχε υποβληθεί παρά το ότι ο αιτητής είναι εκτοπισθείς. Ενώ ακριβώς αυτό είναι το ζητούμενο.
Ο αιτητής επισύναψε στο αίτημα του της 5/12/96 μεγάλο αριθμό βεβαιώσεων σύμφωνα με τις οποίες, κατά την προσωπική γνώση των δηλούντων, κατοικούσε στην Π. Ζώδια μέχρι την κατάληψη της από τους Τούρκους. Αυτές οι βεβαιώσεις ήταν νέες. Δεν βρίσκονταν ενώπιον της διοίκησης κατά τη λήψη της πρώτης απόφασης το 1979. Η διοίκηση δεν τις εξέτασε κατ' ουσίαν. Μεταφέρω την προσέγγιση από το διοικητικό φάκελο:
"Οι νέες δηλώσεις τις οποίες απέστειλε ο αιτητής δεν προσθέτουν τίποτε το ουσιαστικό σε όσα μέχρι σήμερα έχουν σταλεί στην Υπηρεσία μας από τον ίδιο τον αιτητή.
2. Τέτοιες δηλώσεις μπορούσαν να είχαν προσκομιστεί πολύ πιο ενωρίς και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται επανεξέταση της περίπτωσης.
3. Η έμμεση ενθάρρυνση τέτοιων ενεργειών θα ενέπλεκε τη διοίκηση σε ατέρμονες διαδικασίες που θα στηρίζονταν σε σαθρή βάση."
Το λεκτικό που χρησιμοποιήθηκε δείχνει πως η διοίκηση είχε υπόψη της την απόφαση του Δικαστή Νικήτα στην υπόθεση Ερωτόκριτος Θ. Ερωτοκρίτου ν. Λειτουργού Εγγραφής και άλλης, Προσφυγή 319/94 της 9/9/96. Εκεί, μετά την πρώτη απόφαση, ακολούθησε διαδοχική υποβολή νέων βεβαιώσεων και τρεις άλλες αποφάσεις της διοίκησης. Είχε προσβληθεί με προσφυγή μόνο η τρίτη και εκκρεμούσε τότε έφεση κατά της απόφασης που την επικύρωσε. Η διοίκηση επανεξέτασε το θέμα για τέταρτη φορά και η προσφυγή που ασκήθηκε δεν απορρίφθηκε ως απαράδεκτη. Η απόφαση της διοίκησης επικυρώθηκε γιατί κρίθηκε πως ήταν λογικά δυνατή στα πλαίσια των πληροφοριών και στοιχείων που είχαν συλλεγεί. Δεδομένου ότι δεν ελέγχεται η απόδοση από τη διοίκηση μείζονος βαρύτητας σε ορισμένα στοιχεία. Ηταν σε αυτό το πλαίσιο που το Δικαστήριο παρατήρησε πως οι νέες βεβαιώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν όπως κρίθηκε να είχαν προσκομισθεί πολύ νωρίτερα, δεν πρόσθεταν τίποτε το ουσιαστικό. Για να προσθέσει, χωρίς να αποφασίζει το θέμα, τα πιο κάτω:
"Εχω ισχυρές αμφιβολίες αν η αργοπορημένη προσκομιδή τους, έχοντας υπόψη το ιστορικό που εξέθεσα συνοπτικά, έδιναν το δικαίωμα στη διοίκηση να προβεί σε επανεξέταση με αποτέλεσμα να παραχθεί νέα διοικητική πράξη, που μπορούσε να προσβληθεί στο Δικαστήριο αυτό. Η έμμεση ενθάρρυνση τέτοιων ενεργειών θα ενέπλεκε τη διοίκηση σε ατέρμονες διαδικασίες, που θα στηρίζονταν σε σαθρή βάση."
Η διοικητική ρύθμιση ενός ζητήματος δεν δημιουργεί κάποιας μορφής δεδικασμένο. Δε συνιστά κατ' ανάγκην οριστική λύση και είναι πάντα ανοικτή η δυνατότητα διαφορετικής ρύθμισης στη βάση νέων στοιχείων. Σε κάθε δε περίπτωση, όπως θα δούμε, είναι υποχρεωτική η επανεξέταση όταν προσάγονται στοιχεία, εξ αντικειμένου νέα.
Τα χαρακτηριστικά της βεβαιωτικής πράξης και ιδίως η έννοια της νέας εξέτασης ή των νέων στοιχείων απασχόλησε και πρόσφατα την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις υποθέσεις Γιάννη Κωνσταντίνου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλων, Α.Ε. 1603 της 29/10/96, Γρηγόρη Θαλασσινού ν. Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλου, Α.Ε. 2119 της 29/5/98, Αρχιμήδη Ζίττη ν. Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλου, Α.Ε. 2082 της 29
/5/98, Jayne-Στέλλα Ιωάννου ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίου Τύχωνα, Α.Ε. 2145 της 3/9/98 και Γεώργιος Καραολή ν. Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών, Α.Ε. 1808 της 14/9/98.Ενδιαφέρει ιδιαίτερα η τελευταία. Στην αρχική αίτηση του εφεσείοντα για εγγραφή στο μητρώο κτηματομεσιτών επισυνάφθηκαν βεβαιώσεις σε σχέση με τη δεκαετή πείρα που απαιτείτο. Η αίτηση απορρίφθηκε και ο εφεσείων επανήλθε με νέες βεβαιώσεις ως προς την πείρα του. Το αρμόδιο Συμβούλιο απλώς δήλωσε την εμμονή του στην αρχική απορριπτική απόφαση χωρίς να εξετάσει ή να αξιολογήσει τις νέες βεβαιώσεις. Η Ολομέλεια αποδοκίμασε αυτή την ενέργεια. Είναι σημαντικά για την παρούσα υπόθεση τα πιο κάτω από την απόφαση:
"Στην προκείμενη περίπτωση τα νέα στοιχεία που υπέβαλε ο εφεσείων συνεκτιμώμενα μεταξύ τους αλλά και με τα υπάρχοντα συνιστούν νέα ουσιώδη στοιχεία. Η βεβαίωση της Louis P. Constantinou Estates Ltd περιέχει στοιχεία τα οποία, εφόσον διαπιστωθεί το βάσιμό τους, θα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν το απαιτούμενο προσόν της δεκαετούς πείρας ..............................
Εφόσον τα νέα στοιχεία τα οποία κατέθεσε ο εφεσείων δικαιολογούσαν τη διεξαγωγή νέας έρευνας η απορριπτική απόφαση ήταν εκτελεστή υποκείμενη στον αναθεωρητικό έλεγχο με βάση το άρθρο 146.1 του Συντάγματος. Τα νέα στοιχεία που τέθηκαν δεν εξετάστηκαν και ούτε αξιολογήθηκαν. Αναπόφευκτο συμπέρασμα είναι ότι η απορριπτική απόφαση είναι πλημμελής λόγω μη διεξαγωγής δέουσας έρευνας."
Τονίστηκαν τα ίδια και στην υπόθεση Γιάννη Κωνσταντίνου (ανωτέρω) που προηγήθηκε:
"Εξ αντικειμένου, τα γεγονότα αυτά επέβαλλαν επανεξέταση του αιτήματος του εφεσείοντα ....... Το θέμα δεν επανεξετάστηκε, ούτε διερευνήθηκαν τα γεγονότα που τέθηκαν ενώπιον των αρχών ..... Η επίδικη απόφαση είναι τρωτή, τόσο λόγω της παράλειψης των αρχών να προβούν στη δέουσα έρευνα των νέων στοιχείων, όσο και λόγω της παράλειψης αιτιολόγησής της."
Οι νέες βεβαιώσεις που υποβλήθηκαν, οι οποίες περιείχαν λεπτομέρειες σε σχέση με το κατ' ισχυρισμόν μόνιμο της κατοίκησης του αιτητή στην Π. Ζώδια, συνιστούσαν νέα στοιχεία. Επιβαλλόταν η εξέταση και η αξιολόγησή τους και, κατά τα ανωτέρω, η απόρριψη της αίτησης με τη ρητή άρνηση της διοίκησης να επανεξετάσει το θέμα, οδηγεί στην ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης. Το γεγονός της παρόδου μεγάλου χρονικού διαστήματος από την έκδοση της πρώτης απόφασης δεν είναι εγγενώς προσδιοριστικό είτε της φύσης των στοιχείων που υποβλήθηκαν είτε του καθήκοντος της διοίκησης για τη διενέργεια επανεξέτασης. Το ζήτημα της πειστικότητας της θέσης του αιτητή ενόψει και της αίτησης που είχε υποβάλει, την οποία αργότερα εγκατέλειψε, κατ' επίκληση των "νέων κριτηρίων", αποτελεί θέμα ουσίας που πρέπει να εκτιμηθεί από τη διοίκηση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.