|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 772/95
ΕΝΩΠΙΟΝ: Τ. ΗΛΙΑΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
ΜΕΤΑΞΥ:
1. Νικόλα Σάντη, από τη Λευκωσία,
2. Αλέξη Σάντη, από τη Λάρνακα,
Αιτητών
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
1. Υπουργείου Εσωτερικών,
2. Υπηρεσίας Εγγραφής, Λευκωσία,
Καθ'ων η αίτηση
-------------------------
28 Ιουλίου 19
98Για τους Αιτητές: κ. Α.Σ. Αγγελίδης.
Για τους Καθ'ων η αίτηση: κα Λ. Κουρσουμπά, Εισαγγελέας της Δημοκρατίας.
-------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η προσφυγική ταυτότητα που εκδίδεται μέσα στα πλαίσια δημιουργίας των αναγκαίων κινήτρων που συμβάλλουν στην ένταξη των "εκτοπισθέντων" στο εργατικό δυναμικό του τόπου, παρέχει στον κάτοχο της διάφορα οικονομικά ωφελήματα που περιλαμβάνουν βοήθεια σε είδος, βοήθεια σε μορφή ένδυσης και υπόδησης, χρηματική βοήθεια, δωρεάν παιδεία, παροχή υποτροφιών, δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και στέγαση. Με την παρούσα αίτηση οι αιτητές προσβάλλουν την εγκυρότητα της απόφασης των καθ'ων η αίτηση της 19/6/95 με την οποία απορρίφθηκε αίτημα τους για έκδοση προσφυγικής ταυτότητας.
(α) Τα γεγονότα
Από τα μη αμφισβητούμενα γεγονότα φαίνεται ότι, όταν οι γονείς των αιτητών διέλυσαν το γάμο τους το 1972, οι αιτητές διέμεναν τις καθημερινές με τη μητέρα τους στη Λευκωσία και τα Σαββατοκυρίακα και κατά τη διάρκεια των σχολικών διακοπών τους με τον πατέρα τους στην οδό Λίνκολν 1 στην Αμμόχωστο. Στη Λευκωσία οι αιτητές φοιτούσαν στο Δημοτικό Σχολείο Ελενείου όπου γράφτηκαν στις 14/2/72 ο μεν α΄ αιτητής στη Δ΄ τάξη ο δε β΄ αιτητής στην Α΄ τάξη. Ο πρώτος αιτητής απεφοίτησε τον Ιούνιο του 1974. Η μητέρα μετά τη διάλυση του γάμου της το 1972, υπέβαλε στις 20/4/73 αίτηση για αντικατάσταση του δελτίου ταυτότητας της δηλώνοντας ως διεύθυνση διαμονής την οδό Ανδροκλέους 26 στη Λευκωσία. Στη σχετική αίτηση που υπέβαλαν για την απόκτηση προσφυγικής ταυτότητας, οι αιτητές δήλωσαν ως τόπο εκτοπισμού την οδό Λίνκολν 1 στην Αμμόχωστο όπου διέμενε ο πατέρας τους. Ο τελευταίος ήταν καταχωρημένος ως ψηφοφόρος στους εκλογικούς καταλόγους Αμμοχώστου για την περίοδο 1972-1973, ήταν καταχωρημένος ως συνδρομητής της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου στους τηλεφωνικούς καταλόγους της Αρχής για τα χρόνια 1972-74 και μετά την Τουρκική Εισβολή απέκτησε προσφυγική ταυτότητα με εξαρτώμενα πρόσωπα τους αιτητές. Ο πατέρας απεβίωσε το 1979. Οι αιτητές υπέβαλαν ξεχωριστές αιτήσεις για την έκδοση προσφυγικής ταυτότητας. Η επίδικη απάντηση της 19/6/95 των καθ'ων η αίτηση αναφέρει συνοπτικά τα εξής:
"Εχω οδηγίες να αναφερθώ στην αίτηση σας για να σας εκδοθεί προσφυγική ταυτότητα με τόπο εκτοπισμού την Αμμόχωστο και να σας πληροφορήσω ότι:
(α) Από στοιχεία που υποβάλατε για υποστήριξη της αίτησης σας και
(β) από την έρευνα που έγινε δεν αποδείκτηκε ότι η μόνιμη κατοικία σας πριν και μέχρι την εισβολή ήταν στην Αμμόχωστο, ως ο ισχυρισμός σας και ως εκ τούτου η αίτηση σας δεν κατέστη δυνατό να εγκριθεί."
Είναι η θέση των αιτητών ότι η πιο πάνω απόφαση
(i) Λήφθηκε παράνομα και/ή αυθαίρετα και
(ii) Είναι αναιτιολόγητη.
(β) Η νομική πλευρά
Η σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 19/4/95 αρ. 42.465 που διέπει το θέμα, καθορίζει ότι ο όρος "εκτοπισθείς" συμπεριλαμβάνει,
"πρόσωπα τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματος τους αλλά το σπίτι τους ή/και γενικά η περιουσία τους ήταν στις κατεχόμενες περιοχές."
Με την ίδια απόφαση καθορίζεται ότι,
"Τα κύρια κριτήρια για κατάταξη αιτητών στον πιο πάνω ορισμό είναι:
α. Η καταγωγή των αιτητών.
β. Η κατοχή κατοικίας ή άλλης ακίνητης ιδιοκτησίας ή άλλης περιουσίας τόσον στα κατεχόμενα όσον και στις ελεύθερες περιοχές.
γ. Αν ήταν υποχρεωμένοι οι αιτητές να διαμένουν εκεί ένεκα του επαγγέλματος τους.
δ. Η χρονική διάρκεια της διαμονής στις ελεύθερες περιοχές (μικρή ή μεγάλη).
ε. Ο χώρος που διέμεναν (κατοικία με πλήρη επίπλωση ή πρόχειρο κατάλυμα).
στ. Η απόσταση του τόπου εργασίας και διαμονής από τον τόπο καταγωγής.
ζ. Πού διατηρούσαν τα προσωπικά τους αντικείμενα.
η. Η συχνότης των επισκέψεων στον τόπο καταγωγής.
θ. Η χρησιμοποίηση του χώρου διαμονής σε διάφορες κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες (εγκατάσταση προσωπικού τηλεφώνου, εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους, η πληρωμή διαφόρων φορολογιών).
ι. Η προσπάθεια επιστροφής στον τόπο καταγωγής (αιτήσεις για μετάθεση).
κ. Η κατοχή προσφυγικής ταυτότητας από τους γονείς."
Η ερμηνεία του όρου "μόνιμος κατοικία" έχει εξεταστεί σε πολλές αποφάσεις από το Ανώτατο Δικαστήριο. (Ιδε
Razis & Another v. Republic (1979) 3 C.L.R. 127, Περατίτης ν. Δημοκρατίας, 331/90 της 21/2/92, Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας, 248/90 της 16/1/91, Παρτασίδης ν. Δημοκρατίας, 360/87 της 10/3/92, Καρδέλη ν. Δημοκρατίας, 36/91 της 15/3/92, Ιακώβου ν. Δημοκρατίας, 1175/91 της 18/10/93, Γιασουμή ν. Δημοκρατίας, 581/92 της 14/1/94, Καζέλα ν. Δημοκρατίας, 500/93 της 14/9/94 και Ζαΐμη ν. Δημοκρατίας, 720/93 της 21/6/95.) Χαρακτηριστικά στην υπόθεση Razis and Another v. Republic (πιο πάνω) τονίστηκε ότι ο όρος "μόνιμος κατοικία" σημαίνει τη συνήθη διαμονή ενός ατόμου σε αντιδιαστολή με προσωρινή ή έκτακτη διαμονή.Από το σχετικό φάκελο της Διοίκησης προκύπτει ότι οι καθ'ων η αίτηση έλαβαν υπόψη ότι οι αιτητές μετά τη διάλυση του γάμου των γονέων τους, ακολούθησαν τη μητέρα τους και διέμεναν μαζί της στη Λευκωσία φοιτώντας στο Δημοτικό Σχολείο Ελενείου. Το στοιχείο αυτό ήταν καθοριστικό για να καταλήξουν οι καθ'ων η αίτηση στο συμπέρασμα ότι "ο τόπος της συνήθους διαμονής τους πριν και μέχρι την εισβολή δεν ήταν η Αμμόχωστος αλλά η Λευκωσία". Με βάση τα γεγονότα της υπόθεσης, σε συνάρτηση με τα κριτήρια που υιοθέτησε το Υπουργικό Συμβούλιο, βρίσκω ότι σε τελική ανάλυση η απόφαση των καθ'ων η αίτηση ήταν εύλογα επιτρεπτή και ο ισχυρισμός ότι η σχετική απόφαση ήταν παράνομη και/ή αυθαίρετη δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός.
(γ) Ελλειψη αιτιολογίας
Είναι η θέση των αιτητών ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει από ανυπαρξία και είναι αναιτιολόγητη. Και τούτο γιατί στη σχετική επιστολή της 19/4/95 δεν αναφέρεται ποιά έρευνα είχε διεξαχθεί και σε ποιά στοιχεία είχε βασιστεί η Διοίκηση για να καταλήξει στην απορριπτική της απόφαση. Αντίθετα οι καθ'ων η αίτηση υποστηρίζουν ότι η διαδικαστική έρευνα και η απόφαση φαίνεται στο σχετικό φάκελο του Υπουργείου Εσωτερικών όπου παρατίθενται οι διάφορες ενέργειες και τα διαβήματα στα οποία είχε προβεί ο αρμόδιος υπάλληλος που διερεύνησε το θέμα, με την καταληκτική εισήγηση του για την απόρριψη της αίτησης. Η πιο πάνω εισήγηση φαίνεται ότι υιοθετήθηκε αργότερα από ιεραρχικά ανώτερο υπάλληλο των καθ'ων η αίτηση.
Μια διοικητική απόφαση πρέπει να είναι αιτιολογημένη σε βαθμό που να παρέχει στο Δικαστήριο την ευχέρεια να ελέγχει τη νομιμότητα της. Η αοριστία και η ασάφεια που καθιστά αδύνατο τον έλεγχο μιας διοικητικής απόφασης έχει ως φυσικό επακόλουθο την ακύρωση της πράξης. (Ιδε Δαγτόγλου "Γενικό Διοικητικό Δίκαιο", 3η Εκδοση, 1992, παράγραφοι 636, 646 και 647). Η αιτιολογία πρέπει να είναι ειδική και επαρκής. Ομως μπορεί να πάρει και μια λακωνική μορφή νοουμένου ότι το συμπέρασμα ανταποκρίνεται προς τα γεγονότα που περιέχονται στο σχετικό φάκελο. (Ιδε Σπηλιωτόπουλου "Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου", 6η Εκδοση, σ. 67 και Ι. Σαρμά "Συνταγματική και Διοικητική Νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας", σ.
130).Είναι ορθό ότι στην παρούσα περίπτωση η σχετική απόφαση δεν συνοδεύεται με μια πλήρη αιτιολογία για τους λόγους που οδήγησαν στην απόρριψη του αιτήματος των αιτητών. Ομως τα γεγονότα που υπήρχαν ενώπιον των καθ'ων η αίτηση όπως αυτά περιέχονται στο σχετικό φάκελο, προσφέρουν επαρκή στοιχεία που παρέχουν την ευχέρεια στο Δικαστήριο να ελέγξει τη νομιμότητα της πράξης. Τα στοιχεία αυτά δημιουργούν το πραγματικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο έχει στηριχθεί η σχετική απόφαση. Η αιτιολογία συμπληρώνεται από το
περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου.Συνεπακόλουθα η αίτηση απορρίπτεται. Η σχετική απόφαση επικυρώνεται σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 146.4 του Συντάγματος. Ουδεμία διαταγή για έξοδα.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 772/95
ΕΝΩΠΙΟΝ: Τ. ΗΛΙΑΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
ΜΕΤΑΞΥ:
1. Νικόλα Σάντη, από τη Λευκωσία,
2. Αλέξη Σάντη, από τη Λάρνακα,
Αιτητών
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
1. Υπουργείου Εσωτερικών,
2. Υπηρεσίας Εγγραφής, Λευκωσία,
Καθ'ων η αίτηση
-------------------------
28 Ιουλίου 1998
Για τους Αιτητές: κ. Γιούπας για κ. Α.Σ. Αγγελίδη.
Για τους Καθ'ων η αίτηση: δ. Μ. Χρυσοστόμου για κα Λ. Κουρσουμπά.
-------------------------
Διαβάζεται η απόφαση και δίδονται αντίγραφα στους δικηγόρους.