ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΑΡ. 107/94
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
1. Γεώργιου Χριστοφόρου Γεωργίου από τη Λεμεσό και τώρα στη Μελβούρνη Αυστραλίας.
2. Αντωνίας Αλεξάνδρου Ορφανίδου
Αιτητών
και
Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας
Καθ΄ων η αίτηση
-----------------
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22 Ιουλίου 1998.
Για τους αιτητές: Π. Παύλου.
Για τους καθ΄ων η αίτηση: Μ. Καλλίγερου.
-------------- --
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές, ως οι ιδιοκτήτες των οργανωμένων διαμερισμάτων Jasmine Hotel Apts, στην περιοχή του Ποταμού Γερμασόγειας στη Λεμεσό, αιτούνται ως ακολούθως:
"Δήλωση ότι η πράξη ή απόφαση των Καθ΄ων η Αίτηση με την οποία καθόρισαν και/ή επέβαλαν στους Αιτητές ετήσιο τέλος για το 1993 και/ή η από μέρους τους απαίτηση και/ή ειδοποίηση για πληρωμή τέτοιου τέλους αναφορικά με τα υποστατικά των Αιτητών που περιγράφονται στα γεγονότα στο οποία στηρίζεται η Αίτηση αυτή και η οποία κοινοποιήθηκε στους Αιτητές την ή μετά την 5.12.93 είναι αντισυνταγματική και/ή παράνομη και/ή άκυρη και χωρίς κανένα νομικό αποτέλεσμα."
Καθυστέρησε η εκδίκαση της υπόθεσης επειδή ενέκρινα την εισήγηση των δυο πλευρών να αναμείνουμε την εκδίκαση από την Ολομέλεια υποθέσεων παρόμοιας φύσης. ΄Οπως είχε λεχθεί, η απόφαση της Ολομέλειας θα κάλυπτε εξ ολοκλήρου και την παρούσα. Η Ολομέλεια εξέδωσε την απόφασή της στις 17.1.9
7. (Βλ. Κanica Hotels Ltd και άλλων ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντος ΑΕ 1491, 17.1.97). Επικύρωσε την απόφαση του Συμβουλίου αλλά οι αιτητές δήλωσαν, τελικά, την πρόθεσή τους να προωθήσουν, εν πάση περιπτώσει, την παρούσα. Ακολούθησε η καταχώριση των αγορεύσεων των μερών και στο τέλος συμπληρωματικών αγορεύσεων πάνω σε προδικαστικά σημεία που εγέρθηκαν.Η προσφυγή καταχωρίστηκε στις 17.2.94 και είναι ο πρώτος ισχυρισμός των καθ΄ων η αίτηση πως, στην έκταση που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι αναφέρεται στην πράγματι εκδοθείσα εκτελεστή διοικητική πράξη με την οποία καθορίστηκαν τα πληρωτέα τέλη, είναι απαράδεκτη ως εκπρόθεσμη. Στην έκταση δε που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι στρέφεται κατά της απαίτησης ή ειδοποίησης για πληρωμή "η οποία κοινοποιήθηκε στους αιτητές την ή μετά την 5.12.93", είναι απαράδεκτη ως αφορώσα σε πράξη εκτέλεσης. Διευκρίνισε ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών πως αντικείμενο της προσφυγής είναι η απόφαση για την επιβολή και καθορισμό του ύψους τελών που κοινοποιήθηκε σ΄αυτούς την ή μετά την 5.12.93, οπότε και άρχιζε, κατά την εισήγησή του, η προθεσμία των 75 ημερών.
Η εισήγηση της ευπαιδεύτου συνηγόρου των καθ΄ων η αίτηση συνοψίζεται ως εξής: Η επιβολή του αποχετευτικού τέλους για το 1993, όπως και για τα δυο προηγούμενα χρόνια, συντελέστηκε με τους περι Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας Κανονισμούς του 1991 (ΚΔΠ 99/91) και καθορίστηκε στο Παράρτημα Ι τους. Ως προς το 1991, είχε ενσωματωθεί ως παράγραφος 3 στο Παράρτημα Ι και η απαιτούμενη από τον Κανονισμό 34 Γνωστοποίηση που καθόριζε χρόνο και τόπο πληρωμής. Η οποία, όπως κρίθηκε από την Ολομέλεια στην Kanica Hotels Ltd και άλλων ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού Αμαθούντας ΑΕ 1491 ημερομηνίας 29.3.96, συνιστούσε όχι κανονιστική αλλά εκτελεστή διοικητική πράξη, υποκείμενη σε αναθεώρηση. Με τη ΚΔΠ 380/91 διαγράφηκε το μέρος του Παραρτήματος Ι που αφορούσε στη Γνωστοποίηση τόπου και χρόνου πληρωμής. Για τα τέλη δε του 1992 και του 1993 δημοσιεύθηκε ξεχωριστή Γνωστοποίηση. Ως προς το 1993, η ΚΔΠ 125/93. Επομένως, συντελέστηκε έκτοτε η εκτελεστή διοικητική πράξη και η προθεσμία για την υποβολή της άρχισε, κατά τις πρόνοιες του άρθρου 146.3. του Συντάγματος, από την ημέρα της δημοσίευσης. Ακολούθησαν δυο Γνωστοποιήσεις (οι ΚΔΠ 268/93 και 4/94 που δημοσιεύθηκαν στις 12.11.93 και 14.1.94 αντίστοιχα) με τις οποίες παρατάθηκε ο χρόνος πληρωμής αλλά αυτές δεν μετέβαλλαν το χρονικό σημείο έναρξης της προθεσμίας αφού δεν αφορούσαν στην επιβολή και στο ύψος του τέλους που συνιστά την προσβαλλόμενη απόφαση αλλά στην πληρωμή του.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών, υποστήριξε πως, για λόγους που ανέπτυξε, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι το Παράρτημα Ι της ΚΔΠ 99/91 εμπεριέχει επιβολή τελών για τα χρόνια μετά το 1991. Η θέση του αναφορικά με την προδικαστική ένσταση συνοψίζεται ως εξής: ΄Ηταν αδύνατο για τους αιτητές να καταβάλουν τα τέλη πριν παραλάβουν τις ειδοποιήσεις/λογαριασμούς, μετά τις 5.12.93. Τότε ήταν εξ΄άλλου που πληροφορήθηκαν το ύψος του τέλους που τους επιβλήθηκε και οι ειδοποιήσεις/λογαριασμοί δεν ήταν απλές πράξεις εκτέλεσης. Γι΄αυτό αλλά και ενόψει των παρατάσεων με τις ΚΔΠ 268/93 και 4/94 δεν τελειώθηκε και πάντως δεν γνωστοποιήθηκε στον απαιτούμενο βαθμό η επιβολή και το ύψος των τελών πριν τη λήψη των ειδοποιήσεων/λογαριασμών.
Ακριβώς τα ίδια ζητήματα εξετάστηκαν από την Ολομέλεια στην υπόθεση L,UNION NATIONALE (TOURISM & SEA RESORTS) LTD και άλλων ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας, ΑΕ 2206 κ.α. - 29.6.98. Η προδικαστική ένσταση κρίθηκε βάσιμη και η προσφυγή απορρίφθηκε ως εκπρόθεσμη. Αναφέρεται εκείνη η υπόθεση σε τέλη για το 1992 αλλά είναι εξ ίσου δεσμευτική για τους σκοπούς της παρούσας υπόθεσης. Τα επιχειρήματα και οι συσχετισμοί ως προς τους Κανονισμούς, το Παράρτημά τους, τις Γνωστοποιήσεις και τις ειδοποιήσεις/λογαριασμούς, είναι όμοια. Παραθέτω το μέρος της απόφασης της Ολομέλειας που περιλαμβάνει τις τελικές κρίσεις της, με την επεξήγηση πως η δημοσίευση ημερομηνίας 19.6.92 στην οποία αναφέρεται, αντιστοιχεί προς τη δημοσίευση, στις 14.5.93, της Κ.Δ.Π. 125/93. Παρεμβάλω επίσης πως το πρώτο θέμα που είχε απασχολήσει την Ολομέλεια αφορούσε στη δυνατότητα του Συμβουλίου να εγείρει στο στάδιο της έφεσης την προδικαστική ένσταση για το εκπρόθεσμο των προσφυγών ενόψει της έγερσης και εγκατάλειψής της κατά το στάδιο της ακρόασής τους από το πρωτόδικο δικαστήριο:
Από τη σελίδα 7:
"Το επόμενο ερώτημα που προβάλλει για επίλυση είναι κατά πόσο το συμπέρασμα του Δικαστηρίου στην ΚΑΝΙΚΑ ΗΟΤΕLS LTD (πιο πάνω), σύμφωνα με το οποίο η παραγ. 3 του Παραρτήματος Ι αποτελούσε από μόνη της την ατομική διοικητική πράξη, ήταν κάτι εν "παρόδω λεχθέν" (οbiter dictum) και επομένως δεν αποτελεί δεσμευτικό προηγούμενο ούτε και είναι μέρος του ratio decidendi της απόφασης.
Στην Μαυρογένη ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.α., Αίτηση 1/95/26.3.96 (απόφαση της πλειοψηφίας του Πική, Π.) επεξηγείται η έννοια του λόγου της δικαστικής απόφασης (ratio decidendi). Μεταφέρουμε το σχετικό απόσπασμα:
"Ο λόγος της δικαστικής απόφασης (ratio decidendi) είναι η αρχή δικαίου στην οποία θεμελιώνεται το αποτέλεσμα της απόφασης, σε αντίθεση με αυτό τούτο το αποτέλεσμα για το οποίο δημιουργείται δεδικασμένο (βλ. Chancery Lane Safe Deposit etc. v. I.R.C. (1966) 1 All E.R. 1 (H.L.) Ελευθερίου-Κάγκα ν. Δημοκρατίας (Υπόθεση αρ. 494/87 - 13.2.1989).
Δεσμευτική είναι η αρχή δικαίου που στηρίζει άμεσα την απόφαση και είναι άρρηκτα συνυφασμένη με το αποτέλεσμα σε αντίθεση με το μέρος του σκεπτικού, η ανάπτυξη του οποίου δεν είναι αντικειμενικά απαραίτητη για την απόφαση".
Βλ. και Wharton's Law Lexicon, 8th ed., σελ. 616: "Ratio decidendi: the point in a case which determines
the judgment."Από την άλλη ο όρος Οbiter dictum, σημαίνει: "Obiter ductum (a saying by the way), an opinion of a judge not necessary to the judgment given of record, in contradistinction to a judicial dictum, which is necessary to the judgment" (βλ. Wharton's Lexicon (πιο πάνω), σελ. 514).
Ανάγνωση της απόφασης στην
KANIKA HOTELS (πιο πάνω) αποκαλύπτει ότι:(1) Αντικείμενο της προσφυγής ήταν η πράξη της διοίκησης με την οποία καθόρισε ετήσιο τέλος για ξενοδοχεία κλπ. που περιλαμβάνεται στην παραγ. 3 του Παραρτήματος Ι.
(2) Αντικείμενο της έφεσης ήταν η ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης με την οποία θεωρήθηκε ότι η παραγ. 3 του Παραρτήματος Ι ήταν κανονιστική πράξη.
(3) Οι εφεσείοντες πρόταξαν το επιχείρημα ότι η παραγ. 3 ήταν διοικητικής φύσης πράξη χωρίς γενική εφαρμογή ισχύουσα μόνο για το έτος 1991. Πρόβαλαν, επίσης, το επιχείρημα ότι η παράγραφος αυτή διαχωρίζεται από τους Κανονισμούς, γιατί με αυτή καθορίζεται από το Συμβούλιο το πληρωτέο τέλος καθώς και ο χρόνος και τόπος πληρωμής του για το 1991, γεγονός που στην ουσία αποτελεί διοικητική πράξη, έστω και αν έχει ενσωματωθεί στους πιο πάνω Κανονισμούς.
(4) Το Εφετείο αναφέρθηκε στη διάκριση ανάμεσα στις ατομικές διοικητικές πράξεις και στις κανονιστικές πράξεις. Υπέδειξε ότι το κριτήριο αν μια πράξη είναι διοικητική ή όχι δεν είναι μόνο τυπικό, δηλαδή δεν εξαρτάται μόνο από την φύση του οργάνου που προβαίνει στην πράξη αλλά κυρίως ουσιαστικό
(5) Μετά την πιο πάνω αναφορά το Εφετείο συμφώνησε με την πιο πάνω θέση των εφεσειόντων ότι η παράγραφος 3 του Παραρτήματος Ι μπορεί και πρέπει να διαχωρισθεί από το υπόλοιπο μέρος των Κανονισμών γιατί στην ουσία αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, εναντίον της οποίας χωρεί προσφυγή.
΄Εχουμε την άποψη ότι ο λόγος της απόφασης (ratio decidendi) στην ΚΑΝΙΚΑ ΗΟΤΕLS LTD (πιο πάνω) ήταν ότι το περιεχόμενο της επίδικης πράξης ήταν διοικητικής φύσης. Ακολουθεί πως η άποψη ότι η παραγ. 3 του Παραρτήματος Ι αποτελούσε από μόνη της την ατομική διοικητική πράξη δεν ήταν κάτι "εν παρόδω λεχθέν" ("οbiter dictum") αλλά αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος του λόγου (ratio decidendi) της απόφασης. Η περί του αντιθέτου εισήγηση των εφεσειόντων απορρίπτεται."
Από τις σελίδες 9 και 12:
"Το τρίτο και τελευταίο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι κατά πόσο η γνωστοποίηση της 19.6.92 ήταν ικανή να θέσει σε κίνηση την προθεσμία που απαιτείται από το άρθρο 146.3 του Συντάγματος".
.................................. .................................................. ...............
"Εχουμε παραθέσει το κείμενο της δημοσίευσης, ημερ. 19.6.92, (βλ. σελ. 3). Με τη δημοσίευση της εκείνη η διοίκηση γνωστοποίησε προς τους ενδιαφερόμενους τον χρόνο και τον τόπο πληρωμής των τελών που αναφέρονται στις παραγ. 1 και 2 του Παραρτήματος Ι. Στις παραγράφους αυτές αναφέρεται ότι το ποσό του τέλους θα υπολογίζεται με βάση την εκτιμημένη αξία του ακινήτου, όπως αυτή είναι γραμμένη ή καταχωρημένη στα βιβλία του Επαρχιακού Κτηματολογικού Γραφείου Λεμεσού.
'Exoυμε λάβει υπόψη το κείμενο της επίδικης δημοσίευσης. ΄Εχουμε την άποψη ότι δίνει σαφώς και με βεβαιότητα το ζημιογόνο αποτέλεσμα ως προς τους εφεσείοντες. Αυτή η κατάληξη καλύπτει τόσο τους ιδιοκτήτες όσο και τους κατόχους ή ενοικιαστές των υποστατικών. Ο κάθε ενδιαφερόμενος πληροφορείται ότι
θα πρέπει να πληρώσει μέχρι τις 11.12.92 τα τέλη που προβλέπονται από τις παραγ. 1 και 2 του Παραρτήματος Ι. Σύμφωνα με τις παραγράφους αυτές τα τέλη αυτά υπολογίζονται με βάση την εκτιμημένη αξία του ακινήτου. Δεν υπάρχει λοιπόν ατέλεια στη γνωστοποίηση. Ο παρονομαστής ήταν σταθερός. Η μη αναφορά στο ποσό δεν αφαιρεί από τη γνωστοποίηση τα εχέγγυα που την καθιστούν επαρκή για σκοπούς κίνησης της προθεσμίας. Εξάλλου θεωρούμε ότι το στοιχείο της εκτιμημένης αξίας ήταν προσιτό στους ενδιαφερομένους - ιδιοκτήτες, κατόχους ή ενοικιαστές - με την καταβολή της οφειλόμενης επιμέλειας. Οι εφεσείοντες επιμελούμενοι των δικών τους συμφερόντων - αν θεωρούσαν και το στοιχείο του ύψους του ποσού των τελών απαραίτητο για τη θεμελίωση της προσφυγής τους - μπορούσαν να αποταθούν στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο Λεμεσού και να λάβουν γνώση και του στοιχείου του ποσού.Υπό το φως όλων των πιο πάνω είναι η κατάληξη μας ότι η επίδικη γνωστοποίηση, ημερ. 19.6.92, ήταν ικανή να θέσει σε κίνηση την προθεσμία που ορίζεται από το άρθρο 146.3 του Συντάγματος. Εφόσο οι προσφυγές ασκήθηκαν την 1.12.93 αυτές είναι εκπρόθεσμες. Η γνωστοποίηση, ημερ. 18.12.92 δεν αναστέλλει την προθεσμία. Το ζημιογόνο αποτέλεσμα για τους εφεσείοντες είχε προκύψει με τη δημοσίευση της πρώτης γνωστοποίησης - ημερ. 19.6.92. Με την δεύτερη γνωστοποίηση, ημερ. 18.12.92, είχε απλώς ανασταλεί η ημερομηνία εκτέλεσης της προσβαλλόμενης πράξης. Ωστόσο η αναστολή της εκτέλεσης της προσβαλλόμενης πράξης από τη διοίκηση δεν αναστέλλει την προθεσμία (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, σελ. 256). Ακολουθεί πως η προδικαστική ένσταση που σχετίζεται με το εκπρόθεσμο των προσφυγών πρέπει να πετύχει. Η κατάληξη αυτή οδηγεί στην απόρριψη των εφέσεων".
Πάνω στη βάση των πιο πάνω η προσφυγή είναι απαράδεκτη ως εκπρόθεσμη και απορρίπεται, με έξοδα.
Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ
/Μσι.