Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ -

De-Luxe Terrazo Tiles and Marbles Ltd.

- και -

Υπουργού Οικονομικών και/ή

Διευθυντή Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων

Για την αιτήτρια: Ε. Ευσταθίου

Για τον καθού η αίτηση: Γ. Λαζάρου

--------------------

Με την προσφυγή της η αιτήτρια εταιρεία προσβάλλει την απόφαση του Διευθυντή του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων (καθού η αίτηση), ημερ. 6/5/95, να την φορολογήσει με ποσό £12.270,40. Aναφορικά με το κεφαλαιουχικό κέρδος που πραγματοποίησε από την πώληση εργοστασίου της στο χωριό Γέρι. Το εργοστάσιο κατασκεύαζε μαρμαράκια και μωσαϊκά. Πωλήθηκε στις 27/8/92 για £347.571.

Η αιτήτρια, στη φορολογική της δήλωση, κατέγραψε μόνο το προϊόν διάθεσης. Δεν περιέλαβε κανένα στοιχείο αναφορικά με την αξία του χωραφιού κατά την 1/1/80 καθώς και των υποστατικών που είχαν ανεγερθεί σε αυτό. Με αποτέλεσμα ο καθού να επιβάλει αρχική φορολογία που καθόρισε σε £50.574,60. Η αιτήτρια αμφισβήτησε τη φορολογία με επιστολή του δικηγόρου της ημερ. 27/5/93. Ισχυρίστηκε πως δε λήφθηκε υπόψη, κατά τον υπολογισμό του φόρου, το κόστος ανέγερσης του εργοστασίου και του γραφειακού χώρου, το οποίο ξεπερνούσε τις £350.000. Και επισύναψε στην ένσταση της μελέτη του εκτιμητή κ. Αντώνη Λοΐζου από τη Λευκωσία, ημερ. 27/4/93, που προσδιόριζε την αγοραία αξία του ακινήτου κατά την εν λόγω ημερομηνία. Ακολούθησε και νέα έκθεση, από τον ίδιο εκτιμητή, που έδειχνε την αγοραία αξία κατά την 1/11/84 (£290.000).

Στη νέα τους συνάντηση, στις 28/3/94, τα διάδικα μέρη δεν κατέληξαν σε συμφωνία για τη φορολογική οφειλή της αιτήτριας. Ωστόσο ο εκτιμητής ανέλαβε να παραδώσει στοιχεία που θα προμηθευόταν από την Τράπεζα Ανάπτυξης, η οποία είχε χρηματοδοτήσει μερικώς το έργο (βλέπε διοικητικό φάκελο όπως και για όλα τα γεγονότα στα οποία αναφερθήκαμε ή πρόκειται να αναφερθούμε). Παρά τις οχλήσεις του Τμήματος προς το διευθυντή της εταιρείας και τον εκτιμητή του, ουδέποτε προσκομίστηκαν τέτοια ή οποιαδήποτε άλλα στοιχεία.

Η επίδικη φορολογία συνοδεύθηκε από επιστολή που περιέχει, σε έκταση, την αιτιολογία της. Επεξηγείται ότι η εκτίμηση της επίσημης πλευράς βασίστηκε:

Αναφορικά με τις εκτιμήσεις της εταιρείας επισημάνθηκε, στην ίδια επιστολή, ότι είναι άσχετες με την περίοδο ανέγερσης του εργοστασίου (1980-1981). Και πρόσθετα ότι η δεύτερη έκθεση, όπως προκύπτει από τη σελ. 6, "δεν βασίζεται σε καμιά ανάλυση ή επεξήγηση/τεκμηρίωση παρά μόνον σε εμβαδόν και συνολικά ποσά". Επιζητείται η ακύρωση της φορολογίας για πλημμελή αιτιολόγηση της. Το παράπονο είναι ότι ο κυβερνητικός εκτιμητής δε διευκρίνησε στην έκθεση του τα συγκριτικά που λήφθηκαν υπόψη για τη διαμόρφωση των τιμών, δηλαδή, σε ποια κτίσματα και τεμάχια αναφέρεται ο Διευθυντής και με βάση ποια κριτήρια έγινε η σύγκριση.

Ο λόγος αυτός πρέπει να εξεταστεί και υπό το πρίσμα των υποχρεώσεων του φορολογουμένου να παρέχει στη φορολογική αρχή όλα εκείνα τα δεδομένα, δικαιολογητικά ή αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη θέση του ή αντικρούουν την αντίπαλη άποψη. Στις περιπτώσεις, ιδιαίτερα, μεγάλων δαπανών που καλύπτουν μεγάλο διάστημα, όπως η παρούσα, ο φορολογούμενος είναι ο μόνος που γνωρίζει τις λεπτομέρειες και είναι σε θέση να τις τεκμηριώσει. Γιαυτό ακριβώς το λόγο δεν αποτελεί ευθύνη της φορολογικής αρχής να εντοπίσει τα στοιχεία ή όλα τα στοιχεία. Η νομολογία βρίθει αποφάσεων που καθιέρωσαν την αρχή αυτή: βλέπε, για παράδειγμα, προσφ. αρ. 632/88 Σκαρπάρη ν. Δημοκρατίας ημερ. 20/3/90. Αυτή η απόφαση, όπως και άλλες επί του ιδίου θέματος, αφορούσαν το φόρο εισοδήματος. Δεν υπάρχει όμως λόγος περιορισμού της εμβέλειας του κανόνα σε ένα μόνο πεδίο του φορολογικού δικαίου.

Η αδιαφορία του φορολογουμένου, στην περίπτωση αυτή, να παραδώσει στοιχεία ή να συνεργασθεί με σκοπό τον ακριβή προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης "φέρνει στο προσκήνιο την ευχέρεια του Διευθυντή να προχωρήσει στον προσδιορισμό του φόρου": προσφ. αρ. 379/89 Νίκος Ψαράς & Υιοί Κέντρα Αναψυχής Λτδ. ν. Δημοκρατίας ημερ. 17/4/91. Αυτό απαντά και το θέμα που έθεσε ο δικηγόρος του αιτητή ότι ο Διευθυντής μπορούσει να αποταθεί στην Τράπεζα Ανάπτυξης και να ζητήσει το σχετικό φάκελο.

Από την αναδίφηση του φακέλου είναι φανερό πως εδώ έχει γίνει λεπτομερειακή επιμέτρηση των ποσοτήτων (εξειδικευμένα για το κάθε κονδύλι), που αφορούν το κόστος ανέγερσης όλου του συγκροτήματος. Είναι δεκάδες σελίδες. Το Τμήμα δεν μπορούσε να πράξει περισσότερα ενόψει της σιωπής του φορολογουμένου. Πρέπει ακόμη να λεχθεί οτι οι υπολογισμοί βασίστηκαν σε κατά προσέγγιση ποσότητες. Και τούτο διότι τα αρχιτεκτονικά σχέδια που προσκομίστηκαν ήταν ελλειπή. Η αιτήτρια ισχυρίζεται, στην αγόρευση του δικηγόρου της, ότι ο διευθυντής της παρέδωσε στον καθού πλήρεις σειρές σχεδίων. Δεν προχώρησε όμως σε κανονική απόδειξη του ισχυρισμού της. Μάλιστα στην έκθεση του εκτιμητή του Τμήματος φαίνεται ότι οι προσπάθειες για να πάρει τα αρχιτεκτονικά σχέδια από την εταιρεία απέβησαν άκαρπες. Επίσης ότι δεν κατάφερε να εξασφαλίσει όλα τα σχέδια του έργου από τον αρχιτέκτονα με τον οποίο είχε, με δική του πρωτοβουλία, συνάντηση. Οι παραπάνω επικρίσεις επομένως δεν ευσταθούν.

Η αιτήτρια πρόβαλε ακόμη ένα λόγο ακύρωσης. Τον παραθέτω όπως διατυπώνεται στη γραπτή αγόρευση της αιτήτριας:

Και υποστήριξε την εισήγηση παραθέτοντας την απόφαση στην προσφ. αρ. 1039/91 Ροδίτσα Ματοσιάν ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερ. 5/2/93. Ας σημειωθεί ότι τα ποσά που περιείχαν οι λογαριασμοί της εταιρείας στο Γραφείο Φόρου Εισοδήματος για την αξία του ακινήτου κατά τα έτη 1981-1984 είναι μεγαλύτερα από το ποσό που εκτιμήθηκε για τους σκοπούς της παρούσας φορολογίας.

Αντιπαρατηρήθηκε ότι για τα στοιχεία του πάγιου ενεργητικού (κόστος ανέγερσης υποστατικού) δεν έγινε τότε εκτίμηση από τον Έφορο. Δεν καταβλήθηκε φόρος γιαυτά ούτε επηρέασε τα αποτελέσματα δεδομένου ότι κατά την χρονική εκείνη περίοδο η εταιρεία είχε ζημία της τάξης των £800.000. Παρατηρώ ότι εδώ το ζήτημα εξετάστηκε μέσα σε διαφορετικό πλαίσιο (άρθρ. 6(β) του περί Φορολογίας Κεφαλαιουχικών Κερδών Νόμου του 1980, όπως τροποποιήθηκε). Και υπό διαφορετικές συνθήκες από την υπόθεση που προαναφέρθηκε. Ο υπολογισμός του κεφαλαιουχικού κέρδους έγινε με όση ενδελέχεια επέτρεπαν οι περιστάσεις μέσα στο πνεύμα και το γράμμα του νομοθετικού πλαισίου που καθορίζει ο νόμος για την εξακρίβωση του κεφαλαιουχικού κέρδους.