|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 125/97
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ.Κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ
:Σοφοκλή Κώστα, από τη Λευκωσία,
Αιτητή
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Υπουργείου Εσωτερικών,
Υπηρεσίας Εγγραφής,
Καθ΄ ων η αίτηση
---------------------------
27 Φεβρουαρίου 1998
Για τον αιτητή: Α. Παπαχαραλάμπους.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.
---------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα προσφυγή προσβάλλεται η απόφαση του Λειτουργού Εγγραφής της Υπηρεσίας Εγγραφής, ημερ. 18 Δεκεμβρίου 1996, η οποία γνωστοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερ. 8 Ιανουαρίου 1997.
Επειδή τα όσα απασχόλησαν κατά τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης συνδέονταν με τα όσα είχαν προκύψει ως στοιχεία σχετικά με προηγούμενες προσπάθειες του αιτητή για την αντικατάσταση προσφυγικής ταυτότητας, θεωρώ χρήσιμο να αναφερθώ στο ιστορικό. Ο αιτητής αποτάθηκε για την αντικατάσταση προσφυγικής ταυτότητας κατά πρώτο στις 26 Σεπτεμβρίου 1995. Μέχρι τότε κατείχε προσφυγική ταυτότητα στην οποία αναφερόταν ως τόπος εκτοπισμού του ο Άγιος Αμβρόσιος, με εξαρτώμενα τη σύζυγο και τα δύο παιδιά του. Διεξήχθη έρευνα η οποία απέληξε στην ετοιμασία σημειώματος, ημερ. 30 Οκτωβρίου 1995, αναφορικά με τα συγκεντρωθέντα στοιχεία. Ο Λειτουργός Εγγραφής κατέληξε ότι προέκυπτε από αυτά πως ο αιτητής με την οικογένεια του διέμενε για κάποιο διάστημα πριν από την εισβολή στην οδό Τράχωνα αρ. 4 (πρώην πάροδος Λόρδου Βύρωνος 37Α) στην Παλλουριώτισσα. Ως εκ τούτου απέρριψε την αίτηση και το γνωστοποίησε αυτό στον αιτητή με επιστολή ημερ. 8 Νοεμβρίου 1995.
Στις 3 Ιανουαρίου 1996 ο αιτητής ζήτησε επανεξέταση. Και υπέβαλε πρόσθετα στοιχεία προς υποστήριξη του αιτήματος του. Τα κυριότερα από αυτά ήταν πιστοποιητικά εγγραφής ακίνητης ιδιοκτησίας τα οποία κατέδειχναν ότι τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγος του ήταν ιδιοκτήτες ακινήτων στον Άγιο Αμβρόσιο. Τους τα είχαν δωρήσει οι γονείς τους πριν από την εισβολή. Με επιστολή ημερ. 7 Φεβρουαρίου 1996 του δόθηκε, για τον ίδιο και πάλι λόγο, αρνητική απάντηση. Εξηγείτο ότι "σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 13.503 ημερ. 19 Σεπτεμβρίου 1974, εκτοπισμένο θεωρείται το άτομο εκείνο που πριν και μέχρι την Τουρκική εισβολή είχε τη συνήθη διαμονή του σε οποιαδήποτε τουρκοκρατούμενη περιοχή". Προστίθετο ότι "η καταγωγή κάποιου ή η απώλεια κατοικίας ή άλλης ακίνητης ιδιοκτησίας στα κατεχόμενα είναι άσχετα με την προσφυγική ιδιότητα".
Ο αιτητής επέμενε. Ζήτησε όπως η περίπτωση του επανεξεταστεί κατόπιν παραπομπής της στην Επιτροπή Εξετάσεως Προσφυγικής Ιδιότητας Αιτητών Ειδικών Περιπτώσεων. Η Επιτροπή, στην οποία παραπέμφθηκε το θέμα, το αντίκρισε και αυτή αρνητικά. Η Υπηρεσία Εγγραφής, με επιστολή ημερ. 27 Ιουνίου 1996, έδωσε ξανά στον αιτητή απορριπτική απάντηση για τον ίδιο όπως και πριν λόγο. Επεσήμανε συνάμα τη δυνατότητα υποβολής νέας αίτησης ενόψει νεότερης τροποποιητικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Παραθέτω το σχετικό μέρος της επιστολής:
"2. Προς ενημέρωσή σας αναφέρω ότι με νεότερη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 42465 και ημερομηνία 19.4.1995, εκτοπισθέντες θεωρούνται μεταξύ άλλων και πρόσωπα τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματός τους, αλλά το σπίτι τους ή/και γενικά η περιουσία τους ήταν στις κατεχόμενες περιοχές.
3. Εσωκλείω σχετικά έντυπα και αν νομίζετε ότι καλύπτεσθε από την τροποποίηση να τα συμπληρώσετε και να τα καταθέσετε μαζί με τ΄ απαραίτητα δικαιολογητικά στα Κεντρικά Γραφεία της Υπηρεσίας Εγγραφής στη Λευκωσία για εξέταση."
Ως αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ο αιτητής υπέβαλε στις 20 Αυγούστου 1996 νέα αίτηση για εξέταση της περίπτωσης του υπό το φως της νέας δημιουργηθείσας βάσης. Υπάλληλος της Υπηρεσίας Εγγραφής ετοίμασε νέο σημείωμα, ημερ. 13 Δεκεμβρίου 1996, στο οποίο κατ΄ ουσία εκτίθεντο τα ήδη προκύψαντα στοιχεία στη βάση των οποίων είχε προηγουμένως απορριφθεί το αίτημα για προσφυγική ταυτότητα. Θεωρώ αχρείαστο να αναφερθώ στις λεπτομέρειες. Είναι, για ό,τι εν προκειμένω ενδιαφέρει, αρκετό να σημειωθεί ότι συνέθεταν το σημείωμα τρεις πτυχές. Η μια ήταν ότι ο αιτητής, όπως και η σύζυγος του, κατάγονται από τον Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας όπου τέλεσαν γάμο το 1968. Η δεύτερη ήταν ότι για κάποιο διάστημα πριν από την εισβολή ο αιτητής απασχολείτο ως μηχανικός αυτοκινήτων αρχικά διατηρώντας ιδιόκτητο γκαράζ σε χώρο στην οδό Λόρδου Βύρωνος στην Παλλουριώτισσα όπου ανεγέρθη και η κατοικία της οικογένειας. Η θέση που προέβαλε ο αιτητής ότι πριν από την εισβολή ο ίδιος και η οικογένεια του διατηρούσαν τη συνήθη διαμονή τους στον Άγιο Αμβρόσιο με μόνο περιστασιακή διαμονή στα υποστατικά τους στην Παλλουριώτισσα δεν έγινε δεκτή ενόψει διαφόρων ενδείξεων που κατέτειναν προς το αντίθετο. Η τρίτη πτυχή αφορούσε το δεσμό που τόσο ο αιτητής όσο και η σύζυγος του διατηρούσαν με το χωριό τους, με πυρήνα την εκεί ακίνητη ιδιοκτησία τους. Ο ίδιος είναι ιδιοκτήτης δύο χωραφιών ενώ η σύζυγος του είναι
ιδιοκτήτρια ενός χωραφιού, άλλων τριών κατά το ½ μερίδιο και δύο οικιών "εξ ενός δωματίου" πάλι κατά το ½ μερίδιο. Το κτήμα στην Παλλουριώτισσα, όπου ανεγέρθηκε το γκαράζ και η κατοικία, αγοράστηκε από τη σύζυγο του αιτητή ως μισό οικόπεδο πολύ πριν από την εισβολή και μεταβιβάστηκε σε αυτή κατά το 1976.Ο υπάλληλος που ετοίμασε το σημείωμα εισηγήθηκε απόρριψη της αίτησης. Ανέφερε σχετικά:
"Σύμφωνα με τα πιο πάνω φαίνεται ότι ο αιτητής ο οποίος κατάγεται από τον Άγιο Αμβρόσιο όπως και η σύζυγος του, από το 1969 έμενε σε ιδιόκτητο σπίτι στην Παλλουριώτισσα όπου και διατηρούσε ιδιόκτητο γκαράζ. Εισηγούμαι όπως η αίτηση του απορριφθεί."
Το σημείωμα τέθηκε ενώπιον του Λειτουργού Εγγραφής από δεύτερο υπάλληλο ο οποίος επίσης διατύπωσε εισήγηση απόρριψης. Είχε ως εξής:
"Από τα στοιχεία που έχουν προκύψει από την έρευνα, ο αιτητής και η οικογένεια του δεν καλύπτονται από την επέκταση των κριτηρίων για να θεωρηθούν εκτοπισμένοι, γι΄ αυτό εισηγούμαι όπως η αίτηση τους απορριφθεί."
Στις 18 Δεκεμβρίου 1996 ο Λειτουργός Εγγραφής απέρριψε μονολεκτικά την αίτηση. Επρόκειτο για την προσβαλλόμενη απόφαση. Η οποία γνωστοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερ. 8 Ιανουαρίου 1997 στην οποία αναφέρονταν τα ακόλουθα:
"Η αίτησή σας που υποβλήθηκε στο Γραφείο μας γι΄ απόκτηση προσφυγικής ταυτότητας, σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 42465 και ημερομηνία 19.4.1995, μελετήθηκε προσεκτικά και αποφασίστηκε ν΄ απορριφθεί.
Η πιο πάνω απόφαση βασίζεται στο γεγονός ότι μετά την αξιολόγηση όλων των στοιχείων που έχετε υποβάλει και αυτών που προέκυψαν από την έρευνα του Γραφείου μας, δεν αποδείχτηκε ο ισχυρισμός σας ότι κατά το χρόνο της εισβολής η μόνιμη κατοικία σας ήταν στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματος σας αλλά το σπίτι σας ή/και γενικά η περιουσία σας
Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 42.465 ημερ. 19 Απριλίου 1995, στη βάση της οποίας εξετάστηκε εν τέλει το θέμα, προβλέπει ότι στον όρο "εκτοπισθείς" θα περιλαμβάνονται στο εξής και:
"πρόσωπα τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματος αλλά το σπίτι τους ή/και γενικά η περιουσία τους ήταν στις κατεχόμενες περιοχές."
Με την ίδια απόφαση προβλέπεται ωσαύτως ότι:
"Τα κύρια κριτήρια για κατάταξη αιτητών στον πιο πάνω ορισμό είναι:
α. Η καταγωγή των αιτητών.
β. Η κατοχή κατοικίας ή άλλης ακίνητης ιδιοκτησίας ή άλλης περιουσίας τόσον στα κατεχόμενα όσον και στις ελεύθερες περιοχές.
γ. Αν ήταν υποχρεωμένοι οι αιτητές να διαμένουν εκεί ένεκα του επαγγέλματος τους.
δ. Η χρονική διάρκεια της διαμονής στις ελεύθερες περιοχές (μικρή ή μεγάλη).
ε. Ο χώρος που διέμεναν (κατοικία με πλήρη επίπλωση ή πρόχειρο κατάλυμα).
στ. Η απόσταση του τόπου εργασίας και διαμονής από τον τόπο καταγωγής.
ζ. Πού διατηρούσαν τα προσωπικά τους αντικείμενα.
η. Η συχνότης των επισκέψεων στον τόπο καταγωγής.
θ. Η χρησιμοποίηση του χώρου διαμονής σε διάφορες κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες (εγκατάσταση προσωπικού τηλεφώνου, εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους, η πληρωμή διαφόρων φορολογιών).
ι. Η προσπάθεια επιστροφής στον τόπο καταγωγής (αιτήσεις για μετάθεση).
κ. Η κατοχή προσφυγικής ταυτότητας από τους γονείς."
Οι συνήγοροι του αιτητή συζήτησαν με τη γραπτή αγόρευση τους δύο λόγους για ακύρωση: πλάνη περί τα πράγματα και έλλειψη δέουσας αιτιολογίας.
Ως προς τον πρώτο λόγο, έχω ήδη σημειώσει ότι τα ουσιαστικά στοιχεία με βάση τα οποία λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν τα ίδια με εκείνα στα οποία στηρίχτηκαν οι προηγούμενες απορριπτικές αποφάσεις. Που δεν προσβλήθηκαν. Δεν είναι ως εκ τούτου δυνατό να αποτελέσουν το αντικείμενο αμφισβήτησης στην παρούσα διαδικασία.
Ως προς τον δεύτερο λόγο, συμφωνώ ότι ελλείπει αιτιολογία. Με δεδομένο ότι τα στοιχεία που περιείχε το ετοιμασθέν σημείωμα κατέδειχναν ότι πριν από την εισβολή ο αιτητής και η οικογένεια του είχαν τη συνήθη διαμονή τους στην Παλλουριώτισσα, η εισήγηση του υπαλλήλου που ετοίμασε το σημείωμα να απορριφθεί η αίτηση εξ αιτίας αποκλειστικά αυτού του γεγονότος, παραγνώριζε τα όσα διαλάμβανε η τελευταία απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ήτοι, ότι εμπίπτει στον όρο "εκτοπισθείς" και εκείνος που είχε πριν και μέχρι την εισβολή την "μόνιμη κατοικία" του στις ελεύθερες περιοχές εφόσον αυτό προέκυπτε λόγω επαγγέλματος και εφόσον το σπίτι ή/και γενικά η περιουσία του ήταν στα κατεχόμενα. Η εν συνεχεία διατυπωθείσα εισήγηση δεύτερου υπαλλήλου για απόρριψη για τον λόγο ότι "ο αιτητής και η οικογένεια του δεν καλύπτονται από την επέκταση των κριτηρίων για να θεωρηθούν εκτοπισμένοι" δεν εξηγεί το γιατί και ως εκ τούτου μοιάζει αυθαίρετη. Ο ίδιος δε ο Λειτουργός Εγγραφής δεν πρόσθεσε ο,τιδήποτε. Ελλείπει εντελώς ο συσχετισμός και η στάθμιση των στοιχείων που συνθέτουν την περίπτωση του αιτητή με ό,τι απαιτείται δυνάμει της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου για ένταξη στον όρο "εκτοπισθείς" υπό το φως των καθορισθέντων κριτηρίων έτσι ώστε να αποκαλύπτεται ο συλλογισμός για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.
Γ.Κ. Νικολάου,
Δ.
/ΕΘ