ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

Έρευνα - Κατάλογος Αποφάσεων - Εμφάνιση Αναφορών (Noteup on) - Αφαίρεση Υπογραμμίσεων


ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΑΡ. 112/97

 

ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, Δ.

Αναφορικά με το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

1. Σταυρούλα Γονατά Στεφάνου

2. Χρύσω Προκοπίου Παναγιώτου

3. Ανδρούλλα Σάββα Ανδρέου

Αιτητριών

και

Κυπριακή Δημοκρατία μέσω

Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας

Καθ΄ης η αίτηση

-------------------

 

13 Φεβρουαρίου 1998.

Για τις αιτήτριες: Α.Σ. Αγγελίδη.

Για τους καθ΄ων η αίτηση: Ε. Κλεόπα, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.

--------------------

Α Π Ο Φ Α Σ Η

-----------------------

Η Αναπληρώτρια Διεθύντρια του Τμήματος Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας είδε την ανάγκη μεταθέσεων που επηρέαζαν τα διάφορα Επαρχιακά Γραφεία. Ενδιαφέρει εκείνο της Πάφου στο οποίο υπηρετούσαν οι αιτήτριες. Γνωστοποίησε την πρόθεσή της να υποβάλει προτάσεις για μετάθεση και επισκέφθηκε το Επαρχιακό Γραφείο Πάφου. Εξήγησε, όπως αναφέρει, τις ανάγκες της υπηρεσίας και προέτρεψε τους λειτουργούς να υποβάλουν γραπτώς τους προσωπικούς λόγους που θεωρούσαν πως θα έπρεπε να συνυπολογιστούν.

Δεκατέσσερις λειτουργοί, μεταξύ των οποίων και οι αιτήτριες, αντέδρασαν ομαδικά. Με κοινή επιστολή τους, ημερομηνίας 14.3.96, εξήγησαν γιατί δεν θα έπρεπε να γίνουν μεταθέσεις οποιουδήποτε λειτουργού της Επαρχίας τους. Δεν αναφέρθηκαν σε προσωπικούς λόγους. Στήριξαν την αντίδρασή τους στη δική τους αντίληψη αναφορικά με τις ανάγκες της υπηρεσίας.

Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ως η Αρμόδια Αρχή, υπέβαλε σειρά προτάσεων για μεταθέσεις. Ενώπιον της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ), σύμφωνα με τα πρακτικά της ημερομηνίας 8 Νοεμβρίου 1996, τέθηκαν 16 προτάσεις σε παγκύπρια κλίμακα. Οι τρεις από αυτές αφορούσαν στις αιτήτριες. Θα δούμε τις λεπτομέρειες σε σχέση με την αιτιολόγησή τους. Εκείνο που τώρα είναι χρήσιμο να σημειωθεί είναι ο χειρισμός της ΕΔΥ. Είχε ενώπιόν της την ομαδική επιστολή των λειτουργών της Πάφου και κατάλογο στον οποίο περιέχονταν τα προσωπικά και οικογενειακά στοιχεία των αιτητριών. Δεν στάθηκε όμως στην επιλογή των αιτητριών να μή αναφερθούν σε προσωπικούς λόγους για τους οποίους ενδεχομένως ενίσταντο. Θεώρησε ορθό, ενόψει του χρόνου που παρήλθε, να τους δοθεί η ευκαιρία να υποβάλουν προσωπικές παραστάσεις.

Οι αιτήτριες ανταποκρίθηκαν με επιστολές τους ημερομηνίας 14.11.96. Αναφέρθηκαν στα προσωπικά προβλήματα που θα αντιμετώπιζαν σε περίπτωση μετάθεσή τους και επανήλθαν ταυτόχρονα στις ανάγκες τις υπηρεσίας. ΄Οπως υποστήριζαν, η αρμόδια αρχή είχε αλλότρια κίνητρα. ΄Ηθελε να ικανοποιήσει άλλους λειτουργούς και άλλες σκοπιμότητες που δεν προσδιόρισαν, αδιαφορώντας για τη δική τους δυσμενή μεταχείριση. Πρόσθεσαν οι αιτήτριες Στεφάνου και Παναγιώτου ως λόγο για τον οποίο δεν θα έπρεπε να μετατεθούν το γεγονός ότι δεν είχαν κίνητρα για ανέλιξη.

Η ΕΔΥ δεν περιορίστηκε σε αναφορά στα στοιχεία που υπήρχαν στο φάκελλο. Τα κατέγραψε κιόλας στα πρακτικά της. ΄Οσα προκύπτουν ως λόγοι για τις μεταθέσεις και όσα αντέτειναν οι αιτήτριες. Και, όπως σημειώνει, τα μελέτησε όλα. Η τελική της απόφαση για μετάθεση των αιτητριών στο Επαρχιακό Γραφείο Λεμεσού αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής. Αμφισβητούν οι αιτήτριες την ύπαρξη υπηρεσιακών αναγκών που να τις δικαιολογούσαν, επανέρχονται στον ισχυρισμό για αλλότρια κίνητρα και εισηγούνται, με εκτεταμένη αναφορά στη νομολογία, πως δεν προσδόθηκε στις προσωπικές τους περιστάσεις η οφειλόμενη βαρύτητα. Θεωρούν, τελικά, πως σε κάθε περίπτωση είναι άκυρη η απόφαση αφού η πρόταση της αρμόδιας αρχής δεν ήταν αιτιολογημένη όπως απαιτεί ο νόμος. Επικαλέστηκαν ως προς αυτό την υπόθεση Μυροφόρα Τζιακούρη ν. Δημοκρατίας Προσφυγή 346/91 ημερομηνίας 11.12.91 που υιοθετήτηκε από την Ολομέλεια στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Χατζηγεωργίου (1994) 3 ΑΑΔ 574. Η αιτιολογία της πρότασης απαιτείται ρητά από το άρθρο 48(2) του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου του 1990 (Ν. 1/90 όπως τροποποιήθηκε) και η κατά τον ισχυρισμό έλλειψή της είναι μοιραία. Καταλήγουν με το γενικότερο ισχυρισμό πως και η τελική απόφαση της ΕΔΥ είναι αναιτιολόγητη.

Οι καθ΄ων η αίτηση δεν αντιδρούν ως προς τις αρχές. Παραπέμπουν όμως στην ενδελεχή, όπως την περιγράφουν, έρευνα που διεξάχθηκε, στο συνυπολογισμό όλων των δεδομένων και σε όσα συγκεκριμενοποιήθηκαν ως οι λόγοι της πρότασης για μεταθέσεις αλλά, στο τέλος, και ως οι λόγοι της απόφασης. Αναφέρονται και οι καθ΄ων η αίτηση σε αριθμό αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου πάνω στο θέμα των μεταθέσεων. Ειδικά στις υποθέσεις Ιsaias v. Republic (1985) 3 CLR 490, Papadopoulos v. Republic 1986 3 CLR 865 και Kammitsis v. Republic (1987) 3 CLR 384. Για να τονίσουν ιδίως πως η εκτίμηση των αναγκών της υπηρεσίας ανήκει στη διοίκηση, πως το Ανώτατο Δικαστήριο δεν επεμβαίνει ούτε κρίνει τους λόγους ουσίας της μετάθεσης και πως τεκμαίρεται πως η μετάθεση γίνεται προς το συμφέρον της υπηρεσίας. Οπότε φέρει ο λειτουργός το βάρος της απόδειξης του εναντίου.

Δεν νομίζω πως η περίπτωση δικαιολογεί εξέταση των γενικότερων επιπτώσεων από τη νομοθετική απαίτηση για αιτιολογία κάθε πρότασης για μετάθεση. Εδώ οι προτάσεις ήταν ρητά αιτιολογημένες. Αρχικά εντάχθηκαν "στο πλαίσιο των συνηθισμένων μεταθέσεων" με αναφορά στις δύο περιπτώσεις και στις ανάγκες της υπηρεσίας. Συζητήθηκε από τις αιτήτριες η ανταπόκριση αυτών των γενικών διατυπώσεων στην απαίτηση του Νόμου αλλά δεν χρειάζεται να μας απασχολήσει τέτοιο ζήτημα. Ακολούθησε εξειδίκευση και δεν δικαιολογείται η απομόνωση του πρώτου εγγράφου. Εκείνο που έχει σημασία είναι να βρίσκεται ενώπιον της ΕΔΥ, η αιτιολογία της πρότασης. Ως πρόταση δεν εννοούμε απαραίτητα ένα έγγραφο αλλά τη συνολική τοποθέτηση της αρμόδιας αρχής, ρητά εκφρασμένη. Και ενεργοποιείται η αρμοδιότητα της ΕΔΥ για τη διενέργεια μετάθεσης εφόσον, όταν επιλαμβάνεται του θέματος, βρίσκεται ενώπιόν της ρητή εξειδίκευση των λόγων για τους οποίους η αρμόδια αρχή την προτείνει.

Στα έγγραφα που τέθηκαν ενώπιον της ΕΔΥ περιέχονται οι παρατηρήσεις της Αναπληρώτριας Διευθύντριας όπως τις υιοθέτησε εγγράφως ο Γενικός Διευθυντής. Σημειώνεται πως συγκριτικά η Επαρχία Πάφου είναι πολύ καλύτερα στελεχωμένη από τις άλλες επαρχίες, ειδικά από τις δυο μεγαλύτερες, της Λευκωσίας και της Λεμεσού. Επίσης γίνεται αναφορά στις τρεις λειτουργούς που προτεινόταν να μετατεθούν από τη Λεμεσό στη Πάφο. Η μία ήταν έκτακτη υπάλληλος, κάτοικος ΄Εμπας και μητέρα τριών ανηλίκων παιδιών 8, 4 και 2 ετών. Η δεύτερη κατοικεί στην Κισσόνεργα, σύζυγος γεωργού, μητέρα δύο ανηλίκων παιδιών ηλικίας 1½ ετών και 4 μηνών. Η τρίτη κατοικεί στην Πέγεια, σύζυγος γεωργού και μητέρα 2 παιδιών, ενός 4 ετών και ενός βρέφους. Οι δύο είχαν τελευταίως συμπληρώσει 4 χρόνια υπηρεσίας στη Λεμεσό. Εξηγείται πως "οι προτεινόμενες μεταθέσεις είναι επιβεβλημένες για ισόρροπη στελέχωση τόσο ποιοτική όσο και αριθμητική των Επαρχιακών Γραφείων Ευημερίας Λεμεσού και Πάφου". Και παρατίθενται στοιχεία για τις προηγούμενες μεταθέσεις και την οικογενειακή κατάσταση της κάθε λειτουργού.

Η εικόνα αναφορικά με τις αιτήτριες είναι η ακόλουθη. Η πρώτη διορίστηκε το 1983 και κατά τα 14 περίπου χρόνια που μεσολάβησαν υπηρετούσε στο Επαρχιακό Γραφείο Πάφου. Με την εξαίρεση δύο μικρών σχετικά περιόδων 9 και 7 μηνών που υπηρέτησε στη Λάρνακα και στην Π. Χρυσοχούς αντίστοιχα. Η δεύτερη και η τρίτη διορίστηκαν το 1981 και ισχύουν και γι΄αυτές τα ίδια. Με την εξαίρεση δύο χρόνων και επτά μηνών η μία και δύο χρόνων και 9 μηνών η άλλη, διάνυσαν την υπηρεσία τους στην Πάφο. Σημειώνεται πως από το 1988 η δεύτερη, από το 1990 η τρίτη και το 1991 η πρώτη, δεν μετακινήθηκαν από το Επαρχιακό Γραφείο Πάφου.

Αναφέρει η ΕΔΥ στα πρακτικά της πως οι αιτήτριες, "συγκαταλέγονται μεταξύ των λειτουργών που έχουν υποστεί μεταθέσεις μικρότερης διάρκειας" και τονίζει πως "οι μεταθέσεις προτείνονται για ικανοποίηση των αναγκών της υπηρεσίας, οι οποίες προϋποθέτουν όχι μόνο ισόρροπη αριθμητική κατανομή του προσωπικού αλλά και στελέχωση ανάλογα με τις εμπειρίες και το επίπεδο της θέσης των λειτουργών". Είναι προφανές πως δεν προτάθηκαν οι συγκεκριμένες μεταθέσεις με στόχο την αύξηση των λειτουργών στο ένα από τα δύο γραφεία, γι΄αυτό και η έμφαση στις εμπειρίες και στο επίπεδο της θέσης των λειτουργών. Η εισήγηση των αιτητριών πως δέν ήταν δυνατό να γίνεται λόγος για ισόρροπη στελέχωση αφού οι αιτήτριες αντικαταστάθηκαν από άλλες τρεις, παραγνωρίζει αυτή την πτυχή. Οι αιτήτριες ήταν έμπειρες λειτουργοί, μάλιστα προβλήθηκε και το παράπονο για μετάθεση μειωτική αφού θα αντικαθίστατο λειτουργός με μικρότερη πείρα και έχουμε ήδη δει τη διαπίστωση της Αναπληρώτριας Διευθύντριας και της Αρμόδιας Αρχής πως το Επαρχικό Γραφείο Πάφου είναι πολύ καλύτερα στελεχωμένο από εκείνο της Λεμεσού. Αυτή η προσέγγιση της ΕΔΥ αναφορικά με τις ανάγκες όπως τις διαπίστωσε η Αρμόδια Αρχή ήταν δικαιολογημένη και, αντίθετα προς τους ισχυρισμούς των αιτητριών, αποκαλύπτονται στοιχεία που παραδεκτά συνηγορούσαν υπέρ των μεταθέσεων. Ισχύει το ίδιο και σε σχέση με τα επόμενα στο πρακτικό της ΕΔΥ. Δεν είδε η ΕΔΥ δυσμενή μεταχείριση των αιτητριών, όπως ήταν ο ισχυρισμός τους. Είχαν υποστεί συγκριτικά τις λιγότερες μεταθέσεις, και, όπως προστίθεται, στόχος των μεταθέσεων "δεν είναι μόνο να ικανοποιούνται οι ανάγκες της υπηρεσίας αλλά να επιτυγχάνεται και η ίση μεταχείριση των υπαλλήλων". Θεωρούν οι αιτήτριες πως αυτό το τελευταίο είναι ενστάσιμο. Δεν είναι δυνατό, όπως εισηγούνται, ενώ δεν υπάρχουν υπηρεσιακές ανάγκες, να διενεργείται μετάθεση για σκοπούς ίσης μεταχείρισης και, επιπλέον, στην πραγματικότητα εδώ υπήρχε άνιση μεταχείριση.

Οι ισχυρισμοί για άνιση μεταχείριση δεν έχουν τεκμηριωθεί και η προσέγγιση της ΕΔΥ πάνω στο θέμα ήταν εύλογη. Από την άλλη, ανεξάρτητα από την ατυχή ίσως διατύπωση της κρίσης της ΕΔΥ πάνω στο συγκεκριμένο σημείο, θεωρώ πως η ίση μεταχείριση των λειτουργών δεν είναι, εξ αντικειμένου, παράγοντας ασύνδετος προς το συμφέρον και συνεπώς προς τις ανάγκες της υπηρεσίας. Αντίθετα, είναι παράγοντας που αντανακλά ευθέως σ΄αυτά και που εγκύρως προσλαμβάνει αξία στο πλαίσιο της εκτίμησης του συνόλου των δεδομένων σε κάθε περίπτωση. (βλ. συναφώς Δέσπω Πέτσα ν. Κυπριακή Δημοκρατία προσφυγή 975/96 ημερομηνίας 17.7.97 στη σελίδα 11 και 12). Και αυτή η διάσταση δεν απουσιάζει από τις προτάσεις για τις μεταθέσεις, όπως αυτές αιτιολογήθηκαν. Αναφέρομαι εδώ στις επισημάνσεις στην επιστολή της Αναπληρώτριας Διευθύντριας, ημερομηνίας 14.10.96, ως προς τις προσωπικές περιστάσεις των λειτουργών που προτεινόταν να μετατεθούν στην Πάφο και ως προς τα χρόνια της παραμονής τους στο Επαρχιακό Γραφείο της Λεμεσού.

Η ΕΔΥ αιτιολόγησε την απόφασή της και δεν είναι βάσιμος ο ισχυρισμός των αιτητριών για το αντίθετο. ΄Εχω αναφερθεί σε μέρος των πρακτικών της αλλά ακολουθεί και άλλο, ειδικά σχετικό πλέον προς τα όσα οι αιτήτριες πρόβαλαν ως προσωπικούς λόγους για τους οποίους δεν θα έπρεπε να μετατεθούν. Δεν αρνήθηκε η ΕΔΥ την αλήθεια των ισχυρισμών των αιτητριών. Δέχτηκε πως θα προκαλούνταν κάποια προβλήματα αλλά σημείωσε συγχρόνως πως "από τις παραστάσεις που προβάλλονται, επιβεβαιώνεται η γενίκευση προβλημάτων και η ποικιλία προβλημάτων στην Κυπριακή οικογένεια ώστε η μετάθεση να μήν είναι εύκολα αποδεκτή". To θέμα τελικά ήταν αν αυτά τα προβλήματα εδικαιολογείτο να υπερισχύσουν των αναγκών της υπηρεσίας που είναι, όπως είναι θεμελιωμένο, το προεξάρχον κριτήριο.

Η πρώτη αιτήτρια έπασχε από αγχώδη φοβική διαταραχή πράγμα το οποίο, σύμφωνα με τη θέση της, την εμπόδιζε να ταξιδεύει σε μακρινές αποστάσεις. Επίσης είχε τη φροντίδα των ηλικιωμένων γονιών της και της πεθεράς της που αντιμετώπιζαν προβλήματα υγείας. Η δεύτερη αιτήτρια ανέμενε τη συμπλήρωση της διαδικασίας για την υιοθεσία δύο παιδιών και είχε τη φροντίδα των ηλικιωμένων γονιών της. Η τρίτη αιτήτρια είχε την ευθύνη για τη μεταφορά δύο παιδιών της σε φροντιστήριο ενώ ο σύζυγός της είχε προβλήματα υγείας.

Η κρίση της ΕΔΥ πως αυτά τα προβλήματα δεν μπορούσαν να αναχθούν σε καθοριστικό παράγοντα ως προς τον τρόπο της στελέχωσης των γραφείων της Δημόσιας Υπηρεσίας, ήταν εύλογα επιτρεπτή και δεν παρέχεται περιθώριο παρέμβασης προς υποκατάστασή της. ΄Οπως σημείωσε η ΕΔΥ, η μετάθεση δεν εξυπακούει καθημερινό ταξίδι από τη μια πόλη στην άλλη και το γενικότερο της μήνυμα ήταν πως όσα προβλήθηκαν εντάσσονταν στις συνηθισμένες δυσκολίες που συνεπάγεται η μετάθεση από μια πόλη σε άλλη.

Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε μετά από δέουσα έρευνα και αφού συνυπολογίστηκαν όλα τα δεδομένα. ΄Ηταν αιτιολογημένη όπως και η πρόταση με αναφορά σε εξειδικευθείσες ανάγκες της υπηρεσίας και δεν έχει στοιχειοθετηθεί λόγος ακυρότητας.

Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται. Τα έξοδα να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή για να εγκριθούν από το Δικαστήριο.

 

Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ

/ΜΣι.

 


cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο