|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 2298
24 Σεπτεμβρίου, 1997
[ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΛΕΥΚΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕΡΙΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΤΟΠΙΣΘΕΝΤΩΝ,
2. ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ (Κ.Ε.Ε.Κ.),
3. ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 888/96)
Διοικητικό Δίκαιο — Διοικητική πράξη — Ο όρος "προσωρινή απόφαση" είναι άγνωστος στο διοικητικό δίκαιο — Περιστάσεις εκτελεστότητας της πράξης στην κριθείσα περίπτωση.
Εκτοπισθέντες — Παροχή βοήθειας — Κριτήρια —Εκτοπισθέντες που γεννήθηκαν πριν την εισβολή — Η βοήθεια προς αυτούς για αγορά κατοικίας δεν εξαρτάται από το αν βρίσκεται στην Κύπρο ή όχι ο αρραβωνιαστικός ή σύζυγος του εκτοπισθέντος.
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Λόγοι ακυρώσεως — Υπέρβαση εξουσίας — Περιστάσεις βασιμότητάς της.
Η αιτήτρια προσέβαλε την απόρριψη του αιτήματός της για παραχώρηση βοηθήματος βάσει του Σχεδίου Βοηθείας Εκτοπισθέντων και Παθόντων.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Οι καθ' ων η αίτηση υπέβαλαν προδικαστική ένσταση και ισχυρίζονται ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη, γιατί είναι προσωρινή απόφαση αφού το αίτημα της αιτήτριας θα επανεξετασθεί όταν ο αρραβωνιαστικός της επιστρέψει στην Κύπρο.
Η προδικαστική ένσταση δεν ευσταθεί και απορρίπτεται. Ο όρος "προσωρινή απόφαση" είναι άγνωστος στο διοικητικό δίκαιο, όπως ορθά παρατηρεί ο δικηγόρος της αιτήτριας. Η αίτηση της αιτήτριας στην ουσία απορρίφθηκε και έτσι δηλώθηκε η βούληση των καθ' ων η αίτηση, η οποία παρήγαγε έννομα αποτελέσματα που επηρέασαν δυσμενώς και άμεσα τα συμφέροντα της αιτήτριας.
2. Η αιτήτρια εξακολουθεί να εμπίπτει στον ορισμό "εκτοπισθείς" και γι' αυτή που γεννήθηκε πριν την εισβολή, δεν υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια.
Το Υπουργικό Συμβούλιο δεν έθεσε σαν προϋπόθεση ότι για να δικαιούται ένας εκτοπισθείς σαν την αιτήτρια βοηθήματος για αγορά διαμερίσματος, θα έπρεπε ο αρραβωνιαστικός της ή ο σύζυγός της να βρίσκεται στην Κύπρο. Η εισήγηση του δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση ότι η αιτήτρια θα έπρεπε να ικανοποιήσει την Κ.Ε.Ε.Κ. ότι έχει άμεση στεγαστική ανάγκη, είναι δική του εισήγηση και δεν αποτελεί ισχυρισμούς των καθ' ων η αίτηση, των οποίων η απόφαση αιτιολογείται με το μοναδικό λόγο ότι ο αρραβωνιαστικός της αιτήτριας απουσίαζε στο εξωτερικό και όχι για το λόγο ότι η αιτήτρια δεν έχει άμεσες στεγαστικές ανάγκες.
Κατά συνέπεια και για τους πιο πάνω λόγους, καταλήγω ότι η Κ.Ε.Ε.Κ. δεν είχε αρμοδιότητα να λάβει την προσβαλλόμενη απόφαση με βάση την αιτιολογία που διατύπωσε και να απορρίψει την αίτηση. Κατά συνέπεια ενήργησε καθ' υπέρβαση εξουσίας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Μηλιδώνης ν. Υπουργείου Εσωτερικών (1992) 4 Α.Α.Δ. 3254,
Ταλιαδώρος ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1994) 4 Α.Α.Δ. 1491.
Προσφυγή.
Προσφυγή με την οποία προσβάλλεται η απόρριψη της αιτήσεως της αιτήτριας από την Κεντρική Επιτροπή Επιλογής.
Α. Ταλιαδώρος, για την Αιτήτρια.
Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια είναι εκτοπισθείσα και είναι κάτοχος προσφυγικής ταυτότητας. Μέχρι την Τουρκική εισβολή του 1974, η μόνιμη κατοικία της βρισκόταν στην Κάτω Δερύνεια, περιοχή που είναι έκτοτε κατειλημμένη από τους Τούρκους.
Την 6.8.95 η αιτήτρια αρραβωνιάστηκε με τον Ελλαδίτη Ιωάννη Παπαγεωργίου. Το Νοέμβριο του 1997 και ενώ ο αρραβωνιαστικός της απουσίαζε στο εξωτερικό, υπέβαλε αίτηση για παραχώρηση σ' αυτή βοηθήματος για την αγορά διαμερίσματος στη Λευκωσία, σύμφωνα με τις πρόνοιες του "Σχεδίου Βοηθείας Εκτοπισθέντων και Παθόντων", το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο με την Απόφαση αρ. 13.503, ημερ. 19.9.74 και τροποποιήθηκε μεταγενέστερα κατά διάφορες ημερομηνίες.
Η Κεντρική Επιτροπή Επιλογής και Κριτηρίων (Κ.Ε.Ε.Κ.), καθ' ων η αίτηση, αφού ερεύνησαν την υπόθεση, στις 13.5.96 αποφάσισαν την απόρριψη της αίτησης. Η απόφαση αναφέρει: "Απορρίπτεται για αγορά διαμερίσματος/σπιτιού στη Λευκωσία. Θα επανεξετασθεί όταν εγκατασταθεί μόνιμα στην Κύπρο (ο αρραβωνιαστικός)". Ακολούθως με επιστολή τους ημερ. 23.8.96 πληροφόρησαν την αιτήτρια πως η αίτηση της απορρίφθηκε, γιατί ο αρραβωνιαστικός της απουσίαζε στο εξωτερικό. Επιπρόσθετα την πληροφόρησαν πως η αίτηση της θα επανεξεταζόταν όταν ο αρραβωνιαστικός της εγκαθίστατο μόνιμα στην Κύπρο.
Σαν αποτέλεσμα καταχωρήθηκε η παρούσα προσφυγή, με την οποία η αιτήτρια προσβάλλει την εγκυρότητα της απορριπτικής απόφασης των καθ' ων η αίτηση.
Οι καθ' ων η αίτηση υπέβαλαν προδικαστική ένσταση και ισχυρίζονται ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη, γιατί είναι προσωρινή απόφαση αφού το αίτημα της αιτήτριας θα επανεξετασθεί όταν ο αρραβωνιαστικός της επιστρέψει στην Κύπρο.
Η προδικαστική ένσταση δεν ευσταθεί και απορρίπτεται. Ο όρος "προσωρινή απόφαση" είναι άγνωστος στο διοικητικό δίκαιο, όπως ορθά παρατηρεί ο δικηγόρος της αιτήτριας. Η αίτηση της αιτήτριας στην ουσία απορρίφθηκε και έτσι δηλώθηκε η βούληση των καθ' ων η αίτηση, η οποία παρήγαγε έννομα αποτελέσματα που επηρέασαν δυσμενώς και άμεσα τα συμφέροντα της αιτήτριας.
Εξετάζοντας την ουσία της προσφυγής, παρατηρώ ότι η βασική εισήγηση του δικηγόρου της αιτήτριας είναι ότι οι καθ' ων η αίτηση παράνομα απέρριψαν την αίτηση της, αφού η απορριπτική απόφαση τους εμπεριέχει αυθαίρετη, παράνομη και αναρμοδίως ληφθείσα απόφαση για τροποποίηση των κριτηρίων που έθεσε το Υπουργικό Συμβούλιο για να δικαιούται ένας εκτοπισθείς βοηθήματος για αγορά διαμερίσματος. Προς υποστήριξη της εισήγησης του ο κ. Ταλιαδώρος βασίστηκε στις αποφάσεις Μηλιδώνης ν. Υπουργείου Εσωτερικών διά της Υπηρεσίας Εγγραφής (1992) 4 Α.Α.Δ. 3254 και Ταλιαδώρος ν. Κυπριακής Δημοκρατίας κ.ά. (1994) 4 Α.Α.Δ. 1491.
Η θέση των καθ' ων η αίτηση είναι πως το Υπουργικό Συμβούλιο καθόρισε το ποιοι θα πρέπει να θεωρούνται εκτοπισθέντες και όρισε την Κ.Ε.Ε.Κ. ως αρμόδια επιτροπή για καθορισμό οικονομικών, οικογενειακών ή και άλλων κριτηρίων για παροχή οικονομικής ή άλλης βοήθειας για σκοπούς στέγασης. Η Κ.Ε.Ε.Κ. εφαρμόζοντας τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, εξετάζει αιτήσεις εκτοπισθέντων για ικανοποίηση άμεσων στεγαστικών αναγκών των οικογενειών των προσφύγων και μέσα σ' αυτά τα πλαίσια έκρινε ότι η ανάγκη της αιτήτριας για στέγαση δεν ήταν άμεση αφού ο αρραβωνιαστικός της αιτήτριας, κατά τον ουσιώδη χρόνο, δεν κατοικούσε μόνιμα στην Κύπρο.
Το Υπουργικό Συμβούλιο με την απόφαση του Αρ. 13.503 ημερ. 19.9.74 (ανωτέρω), ενέκρινε την Εισαγωγή Σχεδίου Βοηθείας Εκτοπισθέντων και παθόντων και η έννοια του όρου "εκτοπισθείς" καθορίστηκε ως ακολούθως:-
"2. ΟΡΙΣΜΟΙ
(α) Εκτοπισθείς
Δια τους σκοπούς του παρόντος Σχεδίου Βοηθείας εκτοπισθείς θεωρείται το άτομον του οποίου:
(ι) Η μόνιμος κατοικία ευρίσκεται εις κατειλημμένην υπό των Τούρκων περιοχήν, ή κατέστη απροσπέλαστος, ή
(ιι) Η μόνιμος κατοικία ευρίσκεται εις περιοχήν η οποία εξεκενώθη κατόπιν υποδείξεως της Εθνικής Φρουράς ή εκηρύχθη επικίνδυνος, ή
(ιιι) Η κατοικία κατέστη ακατάλληλος δια στέγασιν λόγω ζημιών προξενηθεισών εις αυτήν ένεκα εχθροπραξιών."
Ο όρος "εκτοπισθείς" επεκτάθηκε με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου Αρ. 42.465 και ημερ. 19.4.95, και εγκρίθηκε η κατάργηση του καθορισμού κατηγορίας κατόχων "Ειδικής Βεβαίωσης", γιατί με την επέκταση του όρου τα πρόσωπα αυτά θεωρούνται εκτοπισθέντες. Η επέκταση του όρου "εκτοπισθείς" περιέλαβε και τα ακόλουθα:
"α. πρόσωπα τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματος τους αλλά το σπίτι τους ή/και γενικά η περιουσία τους ήταν στις κατεχόμενες περιοχές,
β. πρόσωπα τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στο εξωτερικό λόγω υποχρέωσης που απέρρεε από μόνιμο ή με σύμβαση διορισμό που τους προσφέρθηκε ενόσω διέμεναν στην Κύπρο και εφόσον δεν ήταν μετανάστες."
Πέραν της επέκτασης του όρου "εκτοπισθείς", καθορίστηκαν επίσης τα κύρια κριτήρια για κατάταξη των αιτητών στον πιο πάνω ορισμό. Δεν θα αναφέρω τα κριτήρια αυτά, γιατί η αιτήτρια δεν θεωρείται "εκτοπισθείς" με βάση την επέκταση του ορισμού, αλλά με βάση τον αρχικό ορισμό του όρου και επομένως δεν την επηρεάζουν.
Επίσης θα πρέπει να λεχθεί ότι το Υπουργικό Συμβούλιο με την απόφαση του Αρ. 40.907, ημερ. 20.4.94, κατάργησε τα εισοδηματικά κριτήρια για τους γεννηθέντες πριν την εισβολή εκτοπισθέντες και γενικά ενέκρινε νέα.
Το Υπουργικό Συμβούλιο έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα, σύμφωνα με το Σχέδιο, να καθορίζει ή να τροποποιεί τα κριτήρια για παροχή βοήθειας και όχι η Κ.Ε.Ε.Κ. Η αρμοδιότητα της Κ.Ε.Ε.Κ. δεν επεκτείνεται στον καθορισμό ή εισαγωγή νέων κριτηρίων. Σχετικές επί του προκειμένου είναι οι αποφάσεις Μηλιδώνης και Ταλιαδώρος (ανωτέρω).
Η αιτήτρια εξακολουθεί να εμπίπτει στον ορισμό "εκτοπισθείς" και γι? αυτή που γεννήθηκε πριν την εισβολή, δεν υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια.
Το Υπουργικό Συμβούλιο δεν έθεσε σαν προϋπόθεση ότι για να δικαιούται ένας εκτοπισθείς σαν την αιτήτρια βοηθήματος για αγορά διαμερίσματος, θα έπρεπε ο αρραβωνιαστικός της ή ο σύζυγός της να βρίσκεται στην Κύπρο. Η εισήγηση του δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση ότι η αιτήτρια θα έπρεπε να ικανοποιήσει την Κ.Ε.Ε.Κ. ότι έχει άμεση στεγαστική ανάγκη, είναι δική του εισήγηση και δεν αποτελεί ισχυρισμούς των καθ' ων η αίτηση, των οποίων η απόφαση αιτιολογείται με το μοναδικό λόγο ότι ο αρραβωνιαστικός της αιτήτριας απουσίαζε στο εξωτερικό και όχι για το λόγο ότι η αιτήτρια δεν έχει άμεσες στεγαστικές ανάγκες.
Κατά συνέπεια και για τους πιο πάνω λόγους, καταλήγω ότι η Κ.Ε.Ε.Κ. δεν είχε αρμοδιότητα να λάβει την προσβαλλόμενη απόφαση με βάση την αιτιολογία που διατύπωσε και να απορρίψει την αίτηση. Κατά συνέπεια ενήργησε καθ' υπέρβαση εξουσίας.
Ενόψει της κατάληξης αυτής, δεν χρειάζεται να ασχοληθώ με τους άλλους λόγους ακυρότητας που υποβλήθηκαν.
Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται με £250.- έξοδα εναντίον των καθ' ων η αίτηση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.