|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 2205
12 Σεπτεμβρίου, 1997
[ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
AEOLOS TRAVEL ΩΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΜΕΚ WINGS LTD,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ/ Ή
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ (ΤΠΑ),
3. ΑΡΧΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΑΔΕΙΩΝ ΓΙΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 690/96)
Αεροπορικές Μεταφορές — Άδειες αεροπορικών υπηρεσιών — Κατά νόμον αρμοδιότητα χορήγησης — Περιστάσεις παράβασης της αρμοδιότητας στην κριθείσα περίπτωση.
Διοικητικό Δίκαιο —Παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας — Στοιχειοθέτηση της εκ της μη ενεργείας της διοίκησης εντός του αναμενόμενου ευλόγου χρόνου — Διάκριση από την παράλειψη απάντησης σε αίτημα σύμφωνα με το Άρθρο 29 του Συντάγματος.
Συνταγματικό Δίκαιο — Σύνταγμα — Άρθρο 29 του Συντάγματος — Εμβέλεια κατά τη νομολογία.
Η αιτήτρια προσέβαλε την παράλειψη αποφάσεως επί της αίτησής της για έκδοση άδειας εκτέλεσης ναυλωμένων πτήσεων.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη παράλειψη, αποφάσισε ότι:
Από ό,τι προεκτέθηκε είναι φανερόν ότι η επίδικη αίτηση δεν είχε αχθεί ποτέ ενώπιον της αρμόδιας Αρχής Αδειών, η οποία καθιδρύθηκε σύμφωνα με τους προμνησθέντες κανονισμούς, ή έστω ενώπιον του Προέδρου της ή προσώπου που εξουσιοδοτήθηκε εγγράφως από αυτόν. Από καμιά διάταξη νόμου ή κανονισμού δεν παρέχεται αρμοδιότητα για την εξέταση και χορήγηση αδειών αυτής της φύσεως είτε στο Υπουργικό Συμβούλιο είτε στο Διευθυντή του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας, που δεν προκύπτει από τα στοιχεία που προσκομίστηκαν ότι είχε ενεργήσει ύστερα από νόμιμη εξουσιοδότηση. Ουσιαστικά το αίτημα της 13/2/96 παρέμεινε μέχρι σήμερα αναπάντητο.
Το Δικαστήριο προβληματίστηκε ως προς τη φύση της παράλειψης και κατά πόσο είναι εφαρμοστέες οι διατάξεις του Άρθρου 29 του Συντάγματος. Σημειώθηκε όμως, όπως είναι γνωστόν, διχογνωμία αναφορικά με την εμβέλεια του στις πρωτόδικες αποφάσεις, η οποία επιλύθηκε με την απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου ν. Χριστοφόρου κ.ά. (1994)3 Α.Α.Δ. 434. Κρίθηκε ότι το Άρθρο 29 εισήγαγε το ατομικό δικαίωμα του αναφέρεσθαι προς τας αρχάς, με την έννοια της "διοικητικής προσφυγής", όπως είναι γνωστή στην Ηπειρωτική Ευρώπη. Δεν καλύπτει όμως τις αιτήσεις που ο πολίτης πρέπει να υποβάλει σύμφωνα με τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις, όπως είναι η περίπτωση εδώ.
Το Δικαστήριο κατέληξε εντούτοις ότι στοιχειοθετείται παράλειψη οφειλομένης νομίμου ενεργείας. Οι σχετικοί κανονισμοί δεν θέτουν χρονικό όριο για εξέταση αιτήσεων για ναυλωμένες ή άλλες πτήσεις. Σύμφωνα με την απόφαση που μόλις παρατέθηκε η υποχρέωση αρμόδιας αρχής είναι να ενεργήσει μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα. Εδώ δεν δόθηκε, όπως εξηγήθηκε, απάντηση από αρμόδιο όργανο. Η θέση ότι η αιτήτρια έπρεπε να γνωρίζει πως θα έπαιρνε αρνητική απάντηση στο αίτημά της, πέραν του ότι θα διευκόλυνε, ως θέμα αρχής, την ολίσθηση προς την αυθαιρεσία, δεν έχει κανένα νομικό ή άλλο έρεισμα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Vnukovo Airlines (V.A.) κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1996) 4 Α.Α.Δ. 1676,
Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου ν. Χριστοφόρου κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 434.
Προσφυγή.
Προσφυγή με την οποία προσβάλλεται η άρνηση ή παράλειψη των καθ' ων η αίτηση να απαντήσουν ή εξετάσουν την αίτηση των αιτητών για την έκδοση άδειας για εκτέλεση ναυλωμένων πτήσεων από το Ισραήλ στην Κύπρο.
Α. Σ. Αγγελίδης, για την Αιτήτρια.
Μ. Παμπαλλή, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Η αιτήτρια είναι κυπριακή εταιρεία. Προσφεύγει ως αντιπρόσωπος της εταιρείας ΕΜΕΚ WINGS LTD, η οποία εδρεύει στο Ισραήλ. Η τελευταία αποτάθηκε, στις 13/12/96, για να εξασφαλίσει άδεια εκτέλεσης ναυλωμένων πτήσεων, από το Ισραήλ προς και από την Κύπρο, για την περίοδο που άρχιζε το Μάρτιο του 1996 και τελείωνε τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου.
Είναι παραδεκτόν πως η αίτηση τέθηκε ενώπιον επταμελούς επιτροπής υπουργών που ονομάζεται Μόνιμη Υπουργική Επιτροπή Αερομεταφορών (στο εξής "η Επιτροπή"), που της επιλήφθηκε παράλληλα με αιτήσεις άλλων εταιρειών (βλέπε Παράρτημα Χ στην αγόρευση των καθ' ων). Όπως αναγράφεται στην παράγραφο 2 της ένστασης των καθ' ων "Κατά το χρόνο της υποβολής της αίτησης, και κατ' εφαρμογή σχετικής απόφασης της εξ Υπουργών Επιτροπής αρμόδιας για τις αερομεταφορές, δεν εχορηγούντο τέτοιες άδειες".
Η παραπάνω πολιτική ίσχυσε και εφαρμόστηκε μέχρι τις 30/7/96, οπόταν λήφθηκε νέα απόφαση. Στα πλαίσια της τροποποιημένης απόφασης εγκρίθηκε στις 6/8/96 νέα αίτηση της αλλοδαπής εταιρείας, που είχε καταθέσει την προτεραία (βλέπε Παράρτημα Ω συνημμένο στην αγόρευση των καθ' ων). Στις 23/8/96 ο καθ' ου αρ. 2, Διευθυντής του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας (στο εξής και "ο Διευθυντής"), πληροφόρησε την αιτήτρια, ως αντιπρόσωπο της ξένης εταιρείας, πως, σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής, ήταν δυνατή η υποβολή αιτήσεων για ναυλωμένες πτήσεις. Και ότι είχε ήδη εγκριθεί η αίτηση της ημερομηνίας 5/8/96. Στο μεταξύ στις 9/8/96 καταχωρήθηκε η υπό κρίση προσφυγή. Με αίτημα την ακύρωση της άρνησης ή παράλειψης των καθ' ων η αίτηση (με βάση το άρθρο 29 του Συντάγματος) να απαντήσουν ή εξετάσουν την αίτηση ημερομηνίας 13/2/96 και για επανόρθωση της παράλειψης.
Το νομοθετικό καθεστώς που διέπει την περίπτωση είναι αμοιβαία αποδεκτόν. Το έχει διαγράψει η πρωτόδικη απόφαση Vnukovo Airlines (V.A.) κ.ά. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1996) 4 Α.Α.Δ. 1676:
"Το θέμα διέπεται από τους περί Αεροπορικών Μεταφορών (Άδειαι Αεροπορικών Υπηρεσιών) Κανονισμούς του 1948-1992, που έγιναν με βάση το άρθρο 13 του περί Πολιτικής Αεροπορίας Νόμου του 1949 και των περί Πολιτικής Αεροπορίας (Εφαρμογή του Νόμου) Διαταγμάτων του 1952 και 1953 (Οι Κανονισμοί).
Σύμφωνα με τους Κανονισμούς αυτούς η αρμόδια αρχή για την έκδοση αδειών αεροπορικών μεταφορών σε περιπτώσεις δρομολογημένων πτήσεων είναι η Αρχή Αδειών για Αεροπορικές Μεταφορές (Καν. 3-6) και στις άλλες περιπτώσεις ο Πρόεδρος της Αρχής Αδειών για Αεροπορικές Μεταφορές ή οποιοδήποτε πρόσωπο εξουσιοδοτημένο γραπτώς από αυτόν (Καν. 22-25)."
Όμοια αίτηση απορρίφθηκε από το Διευθυντή, που στηρίχθηκε σε απόφαση "εθνικής ή κρατικής πολιτικής" στις αερομεταφορές που λήφθηκε από την Επιτροπή. Η απορριπτική απόφαση του ακυρώθηκε για έλλειψη αρμοδιότητας, που ο Νόμος εναποθέτει στην Αρχή Αδειών στην περίπτωση των δρομολογημένων πτήσεων (scheduled journey) και του Προέδρου της Αρχής Αδειών σε κάθε άλλη περίπτωση.
Η εισήγηση εδώ είναι ότι ούτε ο Διευθυντής ούτε η Επιτροπή είχαν αρμοδιότητα να αναμιχθούν και αποφασίσουν το εγειρόμενο ζήτημα. Και ότι η παράνομη παρέμβαση τους συντέλεσε στην παράλειψη εξέτασης της υπόθεσης από την καθ' ύλην αρμόδια Αρχή Αδειών (καθ' ης 3). Η θέση των καθ' ων συμπυκνώνεται στην καταληκτική παράγραφο της αγόρευσης της δικηγόρου τους. Είναι πολύ σύντομη και την αναφέρω ως έχει:
".. οι Αιτητές δεν πήραν απάντηση στην αρχική τους αίτηση. Όπως οι ίδιοι γνώριζαν πολύ καλά και με βάση τα δεδομένα της εποχής εκείνης, δεν ήταν δυνατό να αναμένεται απάντηση άλλη από αρνητική."
"Τα δεδομένα της εποχής εκείνης" ήταν η κρατική ή εθνική πολιτική όπως τη διαμόρφωσε με σχετική απόφαση της η Επιτροπή.
Από ό,τι προεκτέθηκε είναι φανερόν ότι η επίδικη αίτηση δεν είχε αχθεί ποτέ ενώπιον της αρμόδιας Αρχής Αδειών, η οποία καθιδρύθηκε σύμφωνα με τους προμνησθέντες κανονισμούς, ή έστω ενώπιον του Προέδρου της ή προσώπου που εξουσιοδοτήθηκε εγγράφως από αυτόν. Από καμιά διάταξη νόμου ή κανονισμού δεν παρέχεται αρμοδιότητα για την εξέταση και χορήγηση αδειών αυτής της φύσεως είτε στο Υπουργικό Συμβούλιο είτε στο Διευθυντή του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας, που δεν προκύπτει από τα στοιχεία που προσκομίστηκαν ότι είχε ενεργήσει ύστερα από νόμιμη εξουσιοδότηση. Ουσιαστικά το αίτημα της 13/2/96 παρέμεινε μέχρι σήμερα αναπάντητο.
Με έχει προβληματίσει η φύση της παράλειψης και κατά πόσο είναι εφαρμοστέες οι διατάξεις του άρθρου 29 του Συντάγματος. Σημειώθηκε όμως, όπως είναι γνωστόν, διχογνωμία αναφορικά με την εμβέλεια του στις πρωτόδικες αποφάσεις, η οποία επιλύθηκε με την απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου ν. Χριστοφόρου κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 434. Κρίθηκε ότι το άρθρο 29 εισήγαγε το ατομικό δικαίωμα του αναφέρεσθαι προς τας αρχάς, με την έννοια της "διοικητικής προσφυγής", όπως είναι γνωστή στην Ηπειρωτική Ευρώπη. Δεν καλύπτει όμως τις αιτήσεις που ο πολίτης πρέπει να υποβάλει σύμφωνα με τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις, όπως είναι η περίπτωση εδώ.
Κατέληξα εντούτοις ότι στοιχειοθετείται παράλειψη οφειλομένης νομίμου ενεργείας. Οι σχετικοί κανονισμοί δεν θέτουν χρονικό όριο για εξέταση αιτήσεων για ναυλωμένες ή άλλες πτήσεις. Σύμφωνα με την απόφαση που μόλις παρέθεσα η υποχρέωση αρμόδιας αρχής είναι να ενεργήσει μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα. Εδώ δεν δόθηκε, όπως εξήγησα, απάντηση από αρμόδιο όργανο. Η θέση ότι η αιτήτρια έπρεπε να γνωρίζει πως θα έπαιρνε αρνητική απάντηση στο αίτημα της, πέραν του ότι θα διευκόλυνε, ως θέμα αρχής, την ολίσθηση προς την αυθαιρεσία, δεν έχει κανένα νομικό ή άλλο έρεισμα.
Η προσφυγή πετυγχαίνει. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Δεν επιδικάζω έξοδα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει χωρίς έξοδα.