|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 895
10 Απριλίου, 1997
[ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 146,23 ΚΑΙ 28 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1.ΝΙΚΟΣ ΧΑΡ. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ,
2.ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΧΑΡ. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ,
3.ΒΑΣΟΣ ΧΑΡ. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ,
4.ΟΛΓΑ ΧΑΡ. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ,
Αιτητές,
ν.
κυπριακησ δημοκρατιασ, μεσω του υπουργικου συμβουλιου και ή του διευθυντη του τμηματοσ πολεοδομιασ και Οικήσεως,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 716/95)
Προσφυγή βάσει τον Άρθρου 146 του Συντάγματος — Λόγοι ακυρώσεως — Έλλειψη δέουσας έρευνας—Περιστάσεις βασιμότητας του λόγου στην κριθείσα περίπτωση.
Πολεοδομία — Πολεοδομική άδεια διαχωρισμού — Περιοριστικός όρος — Ο όρος (χώρος για σχολικό κτίριο) συνιστούσε πλήρη στέρηση της ιδιοκτησίας του σχετικού τεμαχίου χωρίς να έχει προηγηθεί απολλοτρίωση.
Οι αιτητές προσέβαλαν την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής κατά της πολεοδομικής άδειας διαχωρισμού ακινήτων τους σε οικόπεδα.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Στο απόσπασμα από τα πρακτικά της συνεδρίας της Υπουργικής Επιτροπής ημερομηνίας 4.5.1995, αναφέρεται απλά ότι η εν λόγω Επιτροπή μελέτησε το σχετικό Σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών και αποφάσισε να απορρίψει την Ιεραρχική Προσφυγή των αιτητών, "διότι η Πολεοδομική Αρχή εφάρμοσε σωστά και μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της, τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας".
2. Στο σχετικό Σημείωμα προς την Υπουργική Επιτροπή δεν γίνεται καμιά αναφορά στην πιο πάνω γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας. Στο Σημείωμα γίνεται εισήγηση για την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής των αιτητών. Επίσης, αν και γίνεται αναφορά στην επιστολή του Υπουργείου Παιδείας ημερομηνίας 15.4.1994, δεν φαίνεται πώς το περιεχόμενο της εν λόγω επιστολής αξιολογήθηκε από την Υπουργική Επιτροπή και πώς επέδρασε στη λήψη της επίδικης απόφασης.
3. Το Δικαστήριο αποφαίνεται, με βάση τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον του, ότι κατά τη λήψη της επίδικης απόφασης δεν λήφθηκαν δεόντως υπόψη όλα τα ουσιώδη στοιχεία που αφορούσαν την υπόθεση. Τούτο έχει ιδιαίτερη σημασία ενόψει του γεγονότος ότι ο περιορισμός που τίθετο από τον όρο (508) της εκδοθείσας άδειας ήταν ολοκληρωτικός στην περίπτωση τουλάχιστον του τεμαχίου 272 των αιτητών, σε σημείο που να απολήγει στην ουσία σε στέρηση της ιδιοκτησίας τους χωρίς την τήρηση των προϋποθέσεων που θέτει το Άρθρο 23 του Συντάγματος για τέτοια στέρηση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
The Holy See ofKitium v. Municipal Council of Limassol, 1 R.S.C.C. 15.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόρριψης της ιεραρχικής προσφυγής των αιτητών κατά της απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής με την οποία υπέβαλλαν τον όρο 508 στους αιτητές.
Γ. Τριανταφυλλίδης, για τους Αιτητές.
Μ. Τσαγγαρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.: Οι αιτητές με την προσφυγή τους ζητούν την πιο κάτω θεραπεία:
"Α. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ' ων η Αίτηση, που περιέχεται στην επιστολή τους Αρ. Φακ. 79/91/485 ημερ. 2.6.95, που λήφθηκε από τους καθ' ών η Αίτηση στις 15.6.95, με την οποίαν η ιεραρχική προσφυγή των αιτητών ημ. 14.12.93, απορρίπτεται, είναι άκυρη εξ υπαρχής και στερημένη οποιουδήποτε νομικού αποτελέσματος."
Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες των τεμαχίων με αρ. 271,272,278, 283, 783 (Παλαιό τεμάχιο 263) και 262 του Φ/Σχ. XXI.61.W1, στο Στρόβολο. Στις 22.12.1992 με την αίτησή τους αρ. ΛΕΥ/2516/92 προς την Πολεοδομική Αρχή ζητούσαν σχετική άδεια για το διαχωρισμό των πιο πάνω τεμαχίων σε 100 οικόπεδα. Η Πολεοδομική Αρχή εξετάζοντας την πιο πάνω αίτηση διαπίστωσε ότι το τεμάχιο 272 και μέρος του τεμαχίου 278 περιλαμβάνοντο σε χώρο που, σύμφωνα με το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας, προορίζετο για ανέγερση σχολείου. Αφού έλαβε τούτο υπόψη χορήγησε στους αιτητές την 15.11.1993 πολεοδομική άδεια για τη δημιουργία 85 οικοπέδων από τα οποία το οικόπεδο αρ. 85 (περιελάμβανε ολόκληρο το τεμάχιο 272 και μέρος του τεμαχίου 278) θα έπρεπε να διασφαλισθεί για την ανέγερση σχολείου, όπως αναφέρεται στον όρο (508) στους όρους χορήγησης άδειας που έχει ως ακολούθως:
"(508) Ο χώρος που περιγράφεται με καφέ χρώμα στα σχέδια θα εγγραφεί ως οικόπεδο το οποίο θα πρέπει, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας, να διασφαλιστεί για να χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση σχολείου. Προς τούτο θα εγγραφεί στον τίτλο δυνάμει του άρθρου 65 Κ, Κεφ. 224, περιοριστικός πολεοδομικός όρος ότι θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά σαν σχολικός χώρος."
Στις 14.12.1993 οι αιτητές υπέβαλαν στο Υπουργικό Συμβούλιο Ιεραρχική Προσφυγή, σύμφωνα με το άρθρο 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, εναντίον της απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής να χορηγήσει την πιο πάνω άδεια με σχέδια διαφορετικά από τα υποβληθέντα και βασικά εναντίον του πιο πάνω όρου (508).
Στις 20.4.1994 οι αιτητές απέστειλαν επιστολή στην οποία επισυνάπτετο επιστολή του Υπουργείου Παιδείας με αρ. φακ. Υ.Π.26/Α/21VII και ημερομηνίας 15.4.1994, με την οποία το εν λόγω Υπουργείο είχε εισηγηθεί αποδέσμευση του κτήματος τους ως μελλοντικού χώρου σχολείου.
Στις 4.5.1995 η Υπουργική Επιτροπή, στην οποία έχουν εκχωρηθεί οι, δυνάμει του άρθρου 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, εξουσίες του Υπουργικού Συμβουλίου, αφού μελέτησε το Σημείωμα αρ. 16/17 του Υπουργείου Εσωτερικών, σχετικά με το πιο πάνω θέμα, αποφάσισε να απορρίψει την Ιεραρχική Προσφυγή των αιτητών κρίνοντας ότι η Πολεοδομική Αρχή εφάρμοσε σωστά και μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας.
Ως λόγους ακύρωσης της επίδικης απόφασης προβάλλονται στο κείμενο της προσφυγής οι ακόλουθοι:
(α) Η επίδικη απόφαση λήφθηκε από αναρμόδιο όργανο και/ή συλλογικό όργανο που δεν ήταν σε απαρτία.
(β) Ότι δεν έγινε η δέουσα και/ή επαρκής έρευνα.
(γ) Ότι είναι προϊόν κατάχρησης ή υπέρβαση εξουσίας, και
(δ) Ότι η επίδικη απόφαση συγκρούεται με το Άρθρο 23 του Συντάγματος και καταστρατηγεί τις αρχές της χρηστής διοίκησης.
Στη γραπτή του αγόρευση ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών τίποτε δεν αναφέρει σχετικά με τον πρώτο λόγο ακύρωσης και θεωρώ ότι τον έχει εγκαταλείψει. Εξάλλου τίποτε δεν περιέχεται στο φάκελο που να αποδεικνύει την αναρμοδιότητα του οργάνου κατά τη λήψη της επίδικης απόφασης.
Οι υπόλοιποι τρεις λόγοι ακυρώσεως αναπτύσσονται σωρευτικά και όχι με την αναγκαία σαφήνεια και εξειδίκευση του καθενός ξεχωριστά.
Ο δικηγόρος των αιτητών ισχυρίζεται ότι η Υπουργική Επιτροπή κατά τη λήψη της επίδικης απόφασης έλαβε υπόψη μόνο το Σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών και, παραγνώρισε τόσο τη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας όσο και την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας ότι δεν προτίθεται να ανεγείρει σχολείο στα επίδικα κτήματα των αιτητών που αποτελούσαν "ουσιώδεις παράγοντες" εντός της εννοίας του άρθρου 26(1) του Νόμου. Κατά συνέπεια η προσβαλλόμενη απόφαση είναι προϊόν ανεπαρκούς έρευνας και πλάνης περί τα πράγματα.
Το Άρθρο 23 του Συντάγματος, το οποίο διασφαλίζει το δικαίωμα ιδιοκτησίας, επιτρέπει την επιβολή όρων δεσμεύσεων ή περιορισμών, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις. Η παράγραφος 2 του Άρθρου 23 προνοεί ότι:
"Στέρησις ή περιορισμός οιουδήποτε τοιούτου δικαιώματος δεν δύναται να επιβληθεί, ειμή ως προβλέπεται υπό του παρόντος άρθρου."
Η παράγραφος 4 προνοεί για την απαλλοτρίωση κινητής ή ακίνητης ιδιοκτησίας, για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας που αναφέρονται. Επιπλέον, η παράγραφος 3 του Άρθρου 23 προνοεί ότι:
"Διά πάντα τοιούτον όρον, δέσμευσιν ή περιορισμόν, όστις μειώνει ουσιωδώς την οικονομικήν αξίαν της τοιαύτης ιδιοκτησίας, δέον να καταβάλληται το ταχύτερον δικαία αποζημίωσις "
Στην υπόθεση The Holy See of Kitium v. Municipal Council of Limassol, 1 R.S.C.C. 15, λέχθηκαν τα ακόλουθα, στη σελίδα 28:
"(d) In each case where a building permit is applied for it is a question of fact and of degree, depending upon the circumstances of the particular case whether the decision of the appropriate authority thereon amounts to a "deprivation" (within the meaning of the above provisions) and which can only be achieved under paragraph 4 of Article 23, or whether it amounts to "restriction or limitation" (within the meaning of the above provisions) which can only be imposed under paragraph 3 of the said Article, "
Σχετικός είναι ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος (αρ. 90/72, όπως τροποποιήθηκε), (ο Νόμος), το άρθρο 25 του οποίου προνοεί για τη χορήγηση από την Πολεοδομική Αρχή, αδειών, είτε χωρίς όρους είτε με όρους, που αφορούν τα θέματα που αναφέρονται στο εδάφιο (3).
Το άρθρο 26 του Νόμου, όπως τούτο εκτίθεται στον τροποποιητικό Νόμο 7/90, έχει ως εξής:
"26.-(1) Για να καταλήξει σε πολεοδομική απόφαση δυνάμει του παρόντος Νόμου, η Πολεοδομική Αρχή λαμβάνει υπόψη τις πρόνοιες του εφαρμοστέου στην περίπτωση σχεδίου αναπτύξεως καθώς και οποιοδήποτε άλλο ουσιώδη παράγοντα.
(2) Αν η Πολεοδομική Αρχή κρίνει ότι δικαιολογείται η κατά παρέκκλιση του σχεδίου αναπτύξεως χορήγηση πολεοδομικής άδειας, συντάσσει πλήρη και εμπεριστατωμένη έκθεση και παραπέμπει την υπόθεση μαζί με την έκθεση στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο καθίσταται αρμόδιο να αποφανθεί επί του προκειμένου.
(3) Το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εξουσία να χορηγεί πολεοδομική άδεια κατά παρέκκλιση του σχεδίου αναπτύξεως σε έκτακτες και δικαιολογημένες προς το δημόσιο συμφέρον περιπτώσεις και να επιβάλλει τους όρους που εκάστοτε θα κρίνει σκόπιμο."
Η γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, στην οποία έγινε αναφορά από το δικηγόρο των αιτητών (ημερομηνίας 25.3.1992), απολήγει στο ότι "ο καθορισμός χώρων για την ανέγερση σχολικών κτιρίων επάγεται στην πράξη την εξ ολοκλήρου στέρηση του δικαιώματος της ιδιοκτησίας. Στέρηση του δικαιώματος της ιδιοκτησίας επιτρέπεται κατά το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, εφ' όσον συντρέχουν οι αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει το ίδιο το Σύνταγμα στο άρθρο 23. Αναγκαία προϋπόθεση προς τούτο είναι η απαλλοτρίωση της ακίνητης ιδιοκτησίας ...."
Στο απόσπασμα από τα πρακτικά της συνεδρίας της Υπουργικής Επιτροπής ημερομηνίας 4.5.1995, αναφέρεται απλά ότι η εν λόγω Επιτροπή μελέτησε το σχετικό Σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών και αποφάσισε να απορρίψει την Ιεραρχική Προσφυγή των αιτητών, "διότι η Πολεοδομική Αρχή εφάρμοσε σωστά και μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της, τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας".
Στο σχετικό Σημείωμα προς την Υπουργική Επιτροπή δεν γίνεται καμιά αναφορά στην πιο πάνω γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας. Στο Σημείωμα γίνεται εισήγηση για την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής των αιτητών. Επίσης, αν και γίνεται αναφορά στην επιστολή του Υπουργείου Παιδείας ημερομηνίας 15.4.1994, δεν φαίνεται πώς το περιεχόμενο της εν λόγω επιστολής αξιολογήθηκε από την Υπουργική Επιτροπή και πώς επέδρασε στη λήψη της επίδικης απόφασης.
Βρίσκω, με βάση τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου, ότι κατά τη λήψη της επίδικης απόφασης δεν λήφθηκαν δεόντως υπόψη όλα τα ουσιώδη στοιχεία που αφορούσαν την υπόθεση. Τούτο έχει ιδιαίτερη σημασία ενόψει του γεγονότος ότι ο περιορισμός που τίθετο από τον όρο (508) της εκδοθείσας άδειας ήταν ολοκληρωτικός στην περίπτωση τουλάχιστον του τεμαχίου 272 των αιτητών, σε σημείο που να απολήγει στην ουσία σε στέρηση της ιδιοκτησίας τους χωρίς την τήρηση των προϋποθέσεων που θέτει το Άρθρο 23 του Συντάγματος για τέτοια στέρηση.
Με βάση τα πιο πάνω, καταλήγω ότι η επίδικη απόφαση πρέπει να ακυρωθεί.
Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Επιδικάζονται έξοδα εκ £200 υπέρ των αιτητών.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.