|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2011) 3 ΑΑΔ 861
12 Δεκεμβρίου, 2011
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Π., ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ,
Εφεσείων - Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ,
Εφεσιβλήτων - Καθ'ων η αίτηση.
(Aναθεωρητική Έφεση Αρ. 135/2008)
Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο ― Ο εναρμονιστικός περί Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών Νόμος του (Ν. 63(Ι)/2003) ― Κατά πόσο εφαρμόζεται και ως προς τις κατεχόμενες περιοχές παρά των αναστολή ως προς αυτές του κοινοτικού κεκτημένου ― Ερμηνεία του σχετικού «Σχεδίου Ενιαίας Εκταρικής Επιδότησης» και αποκλεισμός της υπαγωγής του στην εξαίρεση του Άρθρου 3 του Πρωτοκόλλου 10 της Συνθήκης Προσχώρησης.
Ο εφεσείων αμφισβήτησε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή του κατά της μη επιδότησης της αγροτικής γης του, για το λόγο ότι αυτή βρισκόταν στις κατεχόμενες από την Τουρκία περιοχές της Δημοκρατίας.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
1. Το πρώτο που θα πρέπει να απαντηθεί, είναι κατά πόσον η εναρμονιστική νομοθεσία εφαρμόζεται σε περιοχές που δεν ελέγχονται από το κράτος. Από τη στιγμή που το ίδιο το Πρωτόκολλο 10, διά του Άρθρου 1(1) αναστέλλει την εφαρμογή του κεκτημένου στις περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας που η κυβέρνηση δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, δεν μπορεί να τίθεται θέμα εφαρμογής του κεκτημένου σ' αυτές τις περιοχές, τουλάχιστον για τους σκοπούς του Νόμου, όπως πολύ ορθά κρίθηκε και πρωτοδίκως. Όπως αναφέρεται στο σχετικό «Ενημερωτικό Έντυπο» (Έκδοση 2005), το «Σχέδιο Ενιαίας Εκταρικής Επιδότησης» χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων. Σύμφωνα με την παράγραφο 2.1.3, οι περιοχές εφαρμογής των Σχεδίων/Μέτρων Εκταρικών Επιδοτήσεων, είναι «ολόκληρη η επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας στην οποία ασκείται αποτελεσματικός έλεγχος από το Κράτος».
2. Το επόμενο ερώτημα, είναι κατά πόσον η «εκταρική επιδότηση» που επιζητούσε ο Εφεσείων θα μπορούσε, παρά την αναστολή του κεκτημένου στις κατεχόμενες περιοχές, να εμπίπτει στην εξαίρεση του Άρθρου 3 του Πρωτοκόλλου 10 της Συνθήκης Προσχώρησης. Το Άρθρο 3 του Πρωτοκόλλου όμως αναφέρεται στη λήψη ειδικών και στοχευμένων μέτρων για προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης των κατεχομένων περιοχών και δεν καλύπτει κάθε μέτρο που αφορά στις ελεύθερες περιοχές. Όμως, ακόμα και αν ήταν διαφορετική η θεώρησή και πάλιν δεν θα ευσταθούσε το επιχείρημα του δικηγόρου του Εφεσείοντος, αφού το ίδιο το Ενημερωτικό Έντυπο για τα Σχέδια/Μέτρα της Ενιαίας Αίτησης Εκταρικών Επιδοτήσεων, περιορίζει το πεδίο εφαρμογής στην περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας που το Κράτος ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, ώστε να καθίσταται δυνατός ο έλεγχος από αρμόδιους λειτουργούς του ΚΟΑΠ.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Ναθαναήλ, Δ.), (Υπόθεση Aρ. 845/06), ημερ. 14/7/2008.
Γ. Ερωτοκρίτου, για τον Εφεσείοντα.
Α. Χρίστου (κα), για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γ. Ερωτοκρίτου.
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Ο Εφεσείων υπέβαλε «ενιαία αίτηση» στους Εφεσίβλητους, Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ), για εκταρική επιχορήγηση έξι ιδιόκτητων τεμαχίων γης στην επαρχία Κερύνειας. Οι Εφεσίβλητοι απέρριψαν το αίτημά του, με το αιτιολογικό ότι τα κτήματα «δεν βρίσκονται στις περιοχές που είναι κάτω από τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας». Όπως έκρινε ο αδελφός μας Δικαστής, ο οποίος εκδίκασε την προσφυγή του Εφεσείοντος, το νομικό πλαίσιο για τις αγροτικές πληρωμές εισήχθη στη Δημοκρατία με βάση ευρωπαϊκή νομοθεσία, για σκοπούς εναρμόνισης. Σύμφωνα με το Άρθρο 34, του περί Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών Νόμου του 2003 (Ν. 63(Ι)/2003), στο εξής «ο Νόμος», για να εγκριθεί μια αίτηση θα πρέπει να διενεργηθούν επαρκείς έλεγχοι για να διακριβωθεί η συμμόρφωση με τις πρόνοιες της κοινοτικής νομοθεσίας. Επειδή οι έλεγχοι δεν ήταν δυνατό να πραγματοποιηθούν στις κατεχόμενες περιοχές, κρίθηκε πρωτοδίκως ότι εύλογα η διοίκηση δεν ενέκρινε την αίτηση.
Ο Εφεσείων με τρεις λόγους έφεσης αμφισβητεί την ορθότητα της απόφασης του αδελφού μας Δικαστή. Με τον πρώτο θεωρεί λανθασμένο το πρωτόδικο εύρημα ότι οι Καθ' ων η αίτηση ενήργησαν με καλή πίστη σε κάθε στάδιο της διαδικασίας, με το δεύτερο αμφισβητεί την κατάληξη ότι υπήρξε δέουσα έρευνα και με τον τρίτο ότι δεν υπήρξε ανισότητα και παραβίαση των συνταγματικών δικαιωμάτων του Εφεσείοντος που απορρέουν από τα Άρθρα 23 και 28 του Συντάγματος. Θα εξετάσουμε τους τρεις λόγους μαζί.
Κύριος άξονας των επιχειρημάτων του δικηγόρου του Εφεσείοντος, είναι ότι ο Εφεσείων δεν αντιμετωπίστηκε από τη διοίκηση με καλή πίστη και αντικειμενικότητα, όπως αντιμετωπίζονται όλοι οι ιδιοκτήτες γης στο νότιο μέρος της Κύπρου. Έτυχε άνισης μεταχείρισης, με την πρόφαση ότι δεν μπορούσε να γίνει επιτόπια έρευνα των κτημάτων του στις κατεχόμενες περιοχές. Όμως, από το 2003 που άνοιξαν τα οδοφράγματα, χιλιάδες ελληνοκύπριοι μεταβαίνουν στις κατεχόμενες από την Τουρκία περιοχές και επομένως θα μπορούσαν και λειτουργοί των Eφεσιβλήτων να μεταβούν στην Κερύνεια, για να διενεργήσουν την αναγκαία επιτόπια έρευνα. Διαζευκτικά, θα μπορούσαν να διεξάγουν την αναγκαία έρευνα μέσω δορυφόρου («Google Earth»). Σύμφωνα με το δικηγόρο του Εφεσείοντος, ο αδελφός Δικαστής πρωτοδίκως ερμήνευσε λανθασμένα την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου 10. Όπως εισηγήθηκε, η αναστολή του κεκτημένου στις κατεχόμενες περιοχές, τέθηκε για προστασία της Δημοκρατίας από παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κατοχική δύναμη και όχι για να γίνεται επίκληση της αναστολής του κεκτημένου κατά πολιτών της Δημοκρατίας. Κατά το δικηγόρο του Εφεσείοντος, το Ευρωπαϊκό κεκτημένο παρέχει προστασία σε όλους τους πολίτες της Δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που κατέχουν περιουσία στις κατεχόμενες περιοχές, αλλά διαμένουν στις περιοχές που ελέγχονται από τη Δημοκρατία. Ο δικηγόρος του Εφεσείοντος, στο περίγραμμα αγόρευσής του εγείρει και άλλα παρεμφερή θέματα, τα οποία δεν προτιθέμεθα να εξετάσουμε, αφού δεν υπάρχουν αντίστοιχοι λόγοι έφεσης.
Οι Εφεσίβλητοι απορρίπτουν ότι υπήρχε η δυνατότητα να διενεργηθεί νόμιμα επίσημη επιτόπια έρευνα στις κατεχόμενες περιοχές. Αν υπήρχε αυτή η δυνατότητα, τότε δεν θα παρίστατο ανάγκη να εξαιρεθεί από το Πρωτόκολλο 10 η εφαρμογή του κεκτημένου στις περιοχές της Κύπρου που δεν ελέγχονται από το κράτος.
Το Σχέδιο των Εφεσιβλήτων για εκταρικές επιδοτήσεις, εισήχθη στην Κύπρο κατ' εφαρμογή διαφόρων Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι αποσκοπούσαν, μεταξύ άλλων, στη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης. Για σκοπούς εναρμόνισης, η Δημοκρατία θέσπισε τον Νόμο 63(Ι)/2003. Σύμφωνα με το ερμηνευτικό Άρθρο 2 του Νόμου «δικαιούχος» σημαίνει πρόσωπο στο οποίο εγκρίνεται πληρωμή από τον Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών, σύμφωνα με το Άρθρο 34, το οποίο στην ουσία προβλέπει ότι για να εγκριθεί αίτηση για πληρωμή, θα πρέπει οι Εφεσίβλητοι να εγκρίνουν την αίτηση, εφόσον προηγουμένως διενεργηθούν «επαρκείς έλεγχοι» για την εξακρίβωση της συμμόρφωσης της αίτησης με τις σχετικές κοινοτικές πράξεις. Μετά την ίδρυσή του, ο ΚΟΑΠ εξέδωσε, δυνάμει του Άρθρου 30 του Νόμου, «Ενημερωτικό Έντυπο» υπό μορφή Εγχειριδίου, στο οποίο καθορίζεται η όλη διαδικασία για την παραλαβή, εγγραφή και διεκπεραίωση των αιτήσεων.
Το πρώτο που θα πρέπει να απαντηθεί, είναι κατά πόσον η εναρμονιστική νομοθεσία εφαρμόζεται σε περιοχές που δεν ελέγχονται από το κράτος. Από τη στιγμή που το ίδιο το Πρωτόκολλο 10, διά του Άρθρου 1(1) αναστέλλει την εφαρμογή του κεκτημένου στις περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας που η κυβέρνηση δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, δεν μπορεί να τίθεται θέμα εφαρμογής του κεκτημένου σ' αυτές τις περιοχές, τουλάχιστον για τους σκοπούς του Νόμου, όπως πολύ ορθά έκρινε πρωτοδίκως και ο αδελφός μας Δικαστής. Όπως αναφέρεται στο «Ενημερωτικό Έντυπο» (Έκδοση 2005), το «Σχέδιο Ενιαίας Εκταρικής Επιδότησης» χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων. Σύμφωνα με την παράγραφο 2.1.3, οι περιοχές εφαρμογής των Σχεδίων/Μέτρων Εκταρικών Επιδοτήσεων, είναι «ολόκληρη η επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας στην οποία ασκείται αποτελεσματικός έλεγχος από το Κράτος». Κατά την κρίση μας, ορθά ο αδελφός μας Δικαστής κατέληξε ότι ως αποτέλεσμα της αναστολής του ευρωπαϊκού κεκτημένου στις περιοχές που η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, εύλογα ο ΚΟΑΠ απέρριψε την αίτηση η οποία ήταν εκτός του πεδίου εφαρμογής της «Ενιαίας Αίτησης Εκταρικών Επιδοτήσεων».
Το επόμενο ερώτημα, είναι κατά πόσον η «εκταρική επιδότηση» που επιζητούσε ο Εφεσείων θα μπορούσε, παρά την αναστολή του κεκτημένου στις κατεχόμενες περιοχές, να εμπίπτει στην εξαίρεση του Άρθρου 3 του Πρωτοκόλλου 10 της Συνθήκης Προσχώρησης που προβλέπει ότι:-
«Άρθρο 3
Τίποτε στο παρόν Πρωτόκολλο δεν αποκλείει τη λήψη μέτρων για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης των περιοχών που αναφέρονται στο Άρθρο 1.
Τα μέτρα αυτά δεν επηρεάζουν την εφαρμογή του κεκτημένου, βάσει των όρων που έχουν τεθεί στη Συνθήκη Προχώρησης, σε οποιοδήποτε άλλο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.»
Κατά την κρίση μας, το Άρθρο 3 του Πρωτοκόλλου αναφέρεται στη λήψη ειδικών και στοχευμένων μέτρων για προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης των κατεχομένων περιοχών και δεν καλύπτει κάθε μέτρο που αφορά στις ελεύθερες περιοχές. Όμως, ακόμα και αν ήταν διαφορετική η θεώρησή μας και πάλιν δεν θα ευσταθούσε το επιχείρημα του δικηγόρου του Εφεσείοντος, αφού το ίδιο το Ενημερωτικό Έντυπο για τα Σχέδια/Μέτρα της Ενιαίας Αίτησης Εκταρικών Επιδοτήσεων, περιορίζει το πεδίο εφαρμογής στην περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας που το Κράτος ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, ώστε να καθίσταται δυνατός ο έλεγχος από αρμόδιους λειτουργούς του ΚΟΑΠ.
Υπό τις περιστάσεις, κανένας από τους λόγους έφεσης δεν ευσταθεί, αφού η κρίση του πρωτόδικου δικαστηρίου επί του κεντρικού σημείου της αναστολής του κεκτημένου είναι ορθή.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των Εφεσιβλήτων, τα οποία θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το δικαστήριο.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.