|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2001) 3 ΑΑΔ 254
26 Μαρτίου, 2001
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΕΓΓΡΑΦΗΣ Φ/ΔΙ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Εφεσείοντες-Καθ' ων η αίτηση,
ν.
ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ ΒΟΓΑΖΙΑΝΟΥ,
Εφεσίβλητου-Αιτητή.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2721)
Εκτοπισθέντες και Παθόντες ― Αίτημα για έκδοση προσφυγικής ταυτότητας κατ' επανεξέταση με την προσκόμιση νέων στοιχείων ― Απόρριψη επανεξέτασης, καθιστά τη νέα απόφαση βεβαιωτική, εφόσον η διοίκηση έκρινε πως τα νέα στοιχεία δεν προσέθεταν τίποτα νέο στα παλαιότερα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη.
Με την έφεσή της η Δημοκρατία επεδίωξε ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης, με την οποία το απορριπτικό αποτέλεσμα σε αίτημα για επανεξέταση αίτησης για έκδοση προσφυγικής ταυτότητας, είχε ακυρωθεί.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, κάνοντας δεκτή την έφεση, αποφάσισε ότι:
Η προσφυγή ήταν απορριπτέα, γιατί η διαπίστωση της διοίκησης πως δεν υπήρχαν, με αντικειμενική κρίση, νέα στοιχεία, είναι ορθή γιατί, σύμφωνα με τη θέση της διοίκησης, αυτά δεν πρόσθεταν τίποτε το ουσιαστικό σε όσα μέχρι τότε είχαν σταλεί από τον ίδιο τον εφεσίβλητο. Η έρευνα της διοίκησης οδήγησε σε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η συνήθης διαμονή του εφεσίβλητου και της οικογένειας του πριν από την τούρκικη εισβολή ήταν στη Λευκωσία, και μάλιστα σε συγκεκριμένο διαμέρισμα στη Λεφ.Δ.Σεβέρη.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Ερωτοκρίτου v. Λειτουργού Εγγραφής κ.ά.,Υπόθ. Αρ. 319/94, ημερ. 9.9.1996.
Έφεση.
Έφεση από τους καθ' ων η αίτηση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Κωνσταντινίδης, Δ.) (Αρ. Προσφυγής 301/97), ημερομηνίας 8/9/98 με την οποία ακυρώθηκε η απόφαση ημερομηνίας 13/3/97 με την οποία απορρίφθηκε αίτημα του αιτητή ημερομηνίας 5/12/96 για επανεξέταση του αιτήματος του για αντικατάσταση της προσφυγικής του ταυτότητας.
Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσείοντες.
Α. Χαραλάμπους για Κ. Τσιρίδη, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Χρ.Αρτεμίδης.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Η Κυπριακή Δημοκρατία, με την υπό συζήτηση έφεση της επιδιώκει την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης αδελφού δικαστή, με την οποία δέχθηκε την προσφυγή του εφεσίβλητου, ακυρώνοντας την επίδικη διοικητική πράξη.
Η παράθεση των γεγονότων θα καταστήσει καθαρό το κεντρικό ζήτημα στην υπόθεση. Από το 1979 ο εφεσίβλητος διεκδικεί προσφυγική ταυτότητα, με τον ισχυρισμό πως είναι «εκτοπισθείς», σύμφωνα με τα κριτήρια που υιοθέτησε το Υπουργικό Συμβούλιο με απόφαση του στις 19.9.74 (αριθμ. αποφ. 13503). Να σημειώσουμε πως με μεταγενέστερη του απόφαση, 19.4.95 (αριθμ.42.465) το Υπουργικό Συμβούλιο, διεύρυνε τα κριτήρια της ιδιότητας «εκτοπισθείς». Ο εφεσίβλητος υποστήριζε πάντοτε πως είναι εκτοπισθείς γιατί η συνήθης διαμονή του πριν από τη τούρκικη εισβολή ήταν στο χωριό Πάνω Ζώδια, όπου νυμφεύθηκε το 1971 και έμενε με τη σύζυγο του σε σπίτι που τους είχε παραχωρήσει ο πατέρας της. Το αίτημα του απορρίφθηκε. Ο εφεσίβλητος καταχώρισε αλλεπάλληλες προσφυγές για την επιτυχία του σκοπού του, στις οποίες δεν θα αναφερθούμε γιατί ενδεχομένως συνεχίζεται η εκκρεμοδικία σ' αυτές. Θα περιοριστούμε στα πραγματικά γεγονότα και νομικά ζητήματα που αφορούν στην υπό συζήτηση έφεση, με σημείο αναφοράς την πρωτόδικη απόφαση, τις γραπτές αγορεύσεις και τις εισηγήσεις που έγιναν ενώπιον μας.
Η απόρριψη του αιτήματος του εφεσίβλητου, όπως διαπιστώνεται από την επιστολή της αρμόδιας υπηρεσίας που επισυνάπτεται στην προσφυγή, έγινε μετά από έρευνα κατά την οποία διαπιστώθηκε, σύμφωνα με τη θέση της διοίκησης, πως η συνήθης διαμονή του εφεσίβλητου και της οικογένειας του πριν από την τούρκικη εισβολή ήταν στη Λευκωσία. Στις 5.12.96 ο εφεσίβλητος απηύθυνε στην αρμόδια υπηρεσία επιστολή με την οποία ζητούσε όπως η αίτηση του επανεξεταστεί με βάση τα παλιά κριτήρια έκδοσης προσφυγικών ταυτοτήτων. Επεσύναψε σ' αυτή σχετικές βεβαιώσεις.
Στις 13.3.97 η αρμόδια υπηρεσία απάντησε στον εφεσίβλητο ως εξής:
«Έχω οδηγίες ν' αναφερθώ στην επιστολή σας με ημερομηνία 5.12.1996 με την οποία ζητάτε επανεξέταση του αιτήματος σας γι΄αντικατάσταση της προσφυγικής σας ταυτότητας και με λύπη μου να σας πληροφορήσω ότι το αίτημά σας δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθεί.
2. Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ.13503 και ημερομηνία 19.9.1974, εκτοπισμένο θεωρείται το πρόσωπο εκείνο που πριν και μέχρι την εισβολή είχε τη συνήθη διαμονή του σε οποιαδήποτε τουρκοκρατούμενη περιοχή.
3. Από την έρευνα που διεξήχθηκε το 1979 για την εξακρίβωση της προσφυγικής σας ιδιότητας διαπιστώθηκε ότι κατά την περίοδο πριν και μέχρι την εισβολή η συνήθης διαμονή σας δεν ήταν στην Πάνω Ζώδια, αλλά στη Λεωφόρο Δημοσθένη Σεβέρη 15Α, Διαμ.9 στη Λευκωσία και σύμφωνα με τα υφιστάμενα κριτήρια δεν είναι δυνατό να θεωρηθείτε εκτοπισμένος.
4. Από τα στοιχεία που υποβάλατε με την πιο πάνω επιστολή σας δεν προέκυψε οποιοδήποτε νεότερο στοιχείο που να δικαιολογεί διαφοροποίηση της προηγούμενης απόφασης που σας έγινε γνωστή με την επιστολή του Διευθυντή Υ.Μ.ΑΠ.Ε. με αρ. Φακ.ΥΜΑΠΕ 3/77 και ημερομηνία 12.9.1979, αντίγραφο της οποίας επισυνάπτω για εύκολη αναφορά.»
Ο συνάδελφος, που δίκασε πρωτόδικα την προσφυγή, αναφέρθηκε σε σχόλια διοικητικών λειτουργών, που έγιναν μετά τη λήψη της επιστολής του εφεσίβλητου, τα οποία και υιοθέτησε η αρμόδια υπηρεσία, που διατυπώνονται στο φάκελο ως ακολούθως:
«Οι νέες δηλώσεις τις οποίες απέστειλε ο αιτητής δεν προσθέτουν τίποτε το ουσιαστικό σε όσα μέχρι σήμερα έχουν σταλεί στην Υπηρεσία μας από τον ίδιο τον αιτητή.
2. Τέτοιες δηλώσεις μπορούσαν να είχαν προσκομιστεί πολύ πιο ενωρίς και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται επανεξέταση της περίπτωσης.
3. Η έμμεση ενθάρρυνση τέτοιων ενεργειών θα ενέπλεκε τη διοίκηση σε ατέρμονες διαδικασίες που θα στηρίζονταν σε σαθρή βάση».
Αξιολογώντας τα πιο πάνω ο συνάδελφος έκρινε πως οι νέες βεβαιώσεις που υπέβαλε ο εφεσίβλητος, που περιείχαν στοιχεία προς υποστήριξη του ισχυρισμού του ότι η συνήθης διαμονή του πριν από την τούρκικη εισβολή ήταν στη Πάνω Ζώδια, συνιστούσαν νέα στοιχεία. Επιβαλλόταν, ως εκ τούτου, η επανεξέταση του αιτήματος του εφεσίβλητου. Αντί όμως αυτού, συνεχίζει η πρωτόδικη ετυμηγορία, η διοίκηση ρητά απέρριψε επανεξέταση του θέματος. Γι' αυτό και ακυρώθηκε η επίδικη πράξη.
Η προσέγγιση, και κατάληξη μας, στην υπόθεση είναι διαφορετική απ' αυτή του πρωτόδικου συναδέλφου μας. Η πρώτη μας επισήμανση αρχίζει από το ίδιο το αιτητικό της προσφυγής. Σ' αυτό προσβάλλεται η απόρριψη του αιτήματος του εφεσίβλητου, όπως περιέχεται στην επιστολή που απηύθυνε προς αυτόν η αρμόδια υπηρεσία, στις 13.3.97. Δεν προσβάλλεται άρνηση της διοίκησης να επανεξετάσει το αίτημα του. Το θέμα όμως δεν εντοπίζεται μόνο στο αιτητικό της προσφυγής. Στη μακροσκελή αγόρευση των δικηγόρων του εφεσίβλητου συζητείται η ουσία της απόφασης, δηλαδή η απόρριψη του αιτήματος του για απόκτηση προσφυγικής ταυτότητας. Σ' αυτή παρατίθενται και σχολιάζονται οι βεβαιώσεις προσώπων που προσκόμισε ο εφεσίβλητος για την υποστήριξη του αιτήματος του, δηλώνεται μάλιστα πως επιφύλασσε και δικαίωμα να προσάξει και άλλα αποδεικτικά στοιχεία ενώπιον του δικάζοντος Δικαστηρίου. Επί του ιδίου ζητήματος, και σε σχετική ερώτηση μας, πολύ ορθά και έντιμα ο δικηγόρος του εφεσίβλητου απάντησε πως πράγματι η προσφυγή και η επιχειρηματολογία του στρεφόταν εναντίον της απόρριψης του αιτήματος στην ουσία του, και όχι εναντίον οποιασδήποτε άρνησης της διοίκησης να το επανεξετάσει. Η πιο πάνω απόφαση της διοίκησης μεταφέρεται ορθά στην 4η παράγραφο της επιστολής της 13.3.97, την οποία παραθέτουμε πιο πάνω.
Τέλος ο πρωτόδικος συνάδελφος αναφέρθηκε και σ΄αυτά που είπε ο δικαστής Νικήτας στην υπόθεση Ερωτόκριτος Θ. Ερωτοκρίτου ν. Λειτουργού Εγγραφής και άλλης, προσφυγή 319/94, ημερ. 9.9.96, αναφορικά με τις περιπτώσεις όπου γίνονται αλλεπάλληλες αιτήσεις και παρουσίαση στοιχείων για υποστήριξη κάποιου αιτήματος, που απορρίφθηκε από τη διοίκηση, με σκοπό την επανεξέταση του. Στο σχετικό απόσπασμα διαβάζουμε:
«Έχω ισχυρές αμφιβολίες αν η αργοπορημένη προσκομιδή τους, έχοντας υπόψη το ιστορικό που εξέθεσα συνοπτικά, έδιναν το δικαίωμα στη διοίκηση να προβεί σε επανεξέταση με αποτέλεσμα να παραχθεί νέα διοικητική πράξη, που μπορούσε να προσβληθεί στο Δικαστήριο αυτό. Η έμμεση ενθάρρυνση τέτοιων ενεργειών θα ενέπλεκε τη διοίκηση σε ατέρμονες διαδικασίες, που θα στηρίζονταν σε σαθρή βάση».
Ο συνάδελφος μας, αφού αναφέρει στην απόφαση του πως ό,τι είπε ο δικαστής Νικήτας συνιστούσαν σχόλια, που δεν είχαν άμεση επίδραση στα περιστατικά της υπόθεσης, παρέθεσε τη δική του προσέγγιση ως εξής:
«Η διοικητική ρύθμιση ενός ζητήματος δεν δημιουργεί κάποιας μορφής δεδικασμένο. Δε συνιστά κατ΄ανάγκην οριστική λύση και είναι πάντα ανοικτή η δυνατότητα διαφορετικής ρύθμισης στη βάση νέων στοιχείων. Σε κάθε δε περίπτωση, όπως θα δούμε, είναι υποχρεωτική η επανεξέταση όταν προσάγονται στοιχεία, εξ αντικειμένου νέα.»
Η δική μας άποψη πάνω στο ζήτημα είναι πως οι σκέψεις που εξέφρασε ο δικαστής Νικήτας, όπως συνοψίζονται στο πιο πάνω παράθεμα, είναι πολύ βοηθητικές όπου τα ιδιαίτερα περιστατικά της υπόθεσης δικαιολογούν της εφαρμογή τους. Να σημειώσουμε βέβαια πως και με τη θέση του πρωτόδικου δικαστή, σύμφωνα με την οποία η επανεξέταση είναι «υποχρεωτική όταν προσάγονται στοιχεία, εξ αντικειμένου νέα», η προσφυγή ήταν, στην κρίση μας, απορριπτέα, γιατί η διαπίστωση της διοίκησης πως δεν υπήρχαν, με αντικειμενική κρίση, νέα στοιχεία, είναι ορθή γιατί, σύμφωνα με τη θέση της διοίκησης, αυτά δεν πρόσθεταν τίποτε το ουσιαστικό σε όσα μέχρι τότε είχαν σταλεί από τον ίδιο τον εφεσίβλητο. Η έρευνα της διοίκησης οδήγησε σε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η συνήθης διαμονή του εφεσίβλητου και της οικογένειας του πριν από την τούρκικη εισβολή ήταν στη Λευκωσία, και μάλιστα σε συγκεκριμένο διαμέρισμα στη Λεφ.Δ.Σεβέρη.
Καταλήγουμε λοιπόν πως η έφεση της Δημοκρατίας επιτυγχάνει. Η πρωτόδικη απόφαση ακυρώνεται. Η επίδικη διοικητική πράξη επικυρώνεται. Ο εφεσίβλητος θα καταβάλει £400 έξοδα, για την πρωτόδικη διαδικασία, και £600 για την παρούσα.
Η�έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.