|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 3 ΑΑΔ 839
24 Nοεμβρίου, 1998
[ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στές]
1. ΒΑΡΝΑΒΑΣ ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΥ,
2. ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΤΣΟΦΤΙΔΗΣ,
Εφεσείοντες-Αιτητές,
ν.
ΔΗΜΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ,
Εφεσιβλήτου-Καθ'ου η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2092)
Προσφορές — Αρχή της μυστικότητας — Η αρχή της μυστικότητας των προσφορών, ως μία εκ των αρχών που διέπουν τις κρατικές προσφορές και τις προσφορές οργανισμών δημοσίου δικαίου — Σημασία της αρχής — Δεν παραβιάστηκε στην κριθείσα περίπτωση από τους αιτητές / προσφοροδότες, αφού οι επίδικες προσφορές εν όψει των περιστάσεων υπό τις οποίες υποβλήθηκαν με οδηγίες του εφεσίβλητου δεν τήρησαν εν πάση περιπτώσει την αρχή της μυστικότητας.
Οι εφεσείοντες ζήτησαν με την έφεση την ακύρωση του αποκλεισμού τους από τη διαδικασία των επίδικων προσφορών ο οποίος είχε στηριχθεί στην υποτιθέμενη παραβίαση εκ μέρους τους της μυστικότητας της διαδικασίας και ο οποίος είχε επικυρωθεί πρωτοδίκως.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αποδεχόμενη την έφεση, αποφάσισε ότι:
1. Κατά κανόνα οι διάφορες Κρατικές Συμβάσεις όπως επίσης και οι Συμβάσεις Οργανισμών Δημόσιου Δικαίου συνάπτονται μετά από δημοπρασία ή μειοδοτικό διαγωνισμό. Ο καθορισμός των όρων μιας προσφοράς και των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν στους διαγωνιζομένους να συμμετάσχουν, επαφίεται στην αρμόδια αρχή που σαν γνώστης των ιδιάζουσων συνθηκών, είναι σε καλύτερη θέση να αποφασίσει ποιές θα είναι οι σχετικές προδιαγραφές. Μια σημαντική αρχή που διέπει την αρχή των προσφορών, είναι η αρχή της μυστικότητας που διασφαλίζεται με το γενικό και απρόσωπο χαρακτήρα της προσφοράς. Η αρχή αυτή εξασφαλίζει τόσο τα συμφέροντα του Κράτους, όσο και εκείνα των προσφοροδοτών και αποκλείει την πιθανότητα επηρεασμού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αμφισβήτηση της εγκυρότητας της τελικής διοικητικής απόφασης.
2. Στην παρούσα περίπτωση η αρίθμηση που δινόταν στον κάθε διαγωνιζόμενο μαζί με τον χαρακτηριστικό εξαψήφιο αριθμό που περιείχε κάθε μελέτη, ήταν ασυμβίβαστη με τη μυστικότητα που θα έπρεπε να διέπει το διαγωνισμό, αφού κάθε διαγωνιζόμενος γνώριζε από τη στιγμή της καταχώρισης της μελέτης τα διακριτικά στοιχεία της. Ο δικηγόρος των εφεσιβλήτων παραδέχθηκε ότι η ανωνυμία των διαγωνιζομένων διετηρείτο μέχρι την ώρα της παράδοσης και η απαρίθμηση των μελετών ήταν μια λανθασμένη ενέργεια εκ μέρους του εφεσίβλητου Δήμου, αφού από τη στιγμή της παράδοσης της μελέτης οι διαγωνιζόμενοι γνώριζαν τον αριθμό της μελέτης τους. Μέσα στα πιο πάνω πλαίσια η απόφαση αποκλεισμού των αιτητών κρίνεται λανθασμένη. Τα όσα οι εφεσίβλητοι καταλόγισαν στους εφεσείοντες με αφορμή την εμφάνιση της μελέτης αποτελούσαν στην προκείμενη περίπτωση μια χωρίς σημασία λεπτομέρεια, αφού από τη στιγμή της καταχώρισης των μελετών με γνωστοποίηση των αντίστοιχων αριθμών, έπαυε εν πάση περιπτώσει να υπάρχει μυστικότητα.
Συνεπακόλουθα δε δικαιολογείτο ο αποκλεισμός των εφεσειόντων.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα, τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (Νικήτας, Δ.) που δόθηκε στις 11 Απριλίου, 1995 (Προσφυγή Αρ. 195/94) με την οποία απέρριψε την προσφυγή των εφεσειόντων κατά της απόφασης με την οποία κηρύχθηκε άκυρη η μελέτη τους σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Μ. Τριανταφυλλίδης και Αλ. Κουμουνδούρος, για τους Εφεσείοντες.
Π. Λυσάνδρου, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Τ. Ηλιάδη.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Ο Δήμος Στροβόλου προκήρυξε στις 27/6/93 δημόσιο διαγωνισμό για τη διαμόρφωση του πάρκου της Ακρόπολης. H Προκήρυξη συμπεριέλαβε ως αναπόσπαστο μέρος της τους Κανονισμούς Προκήρυξης και Διεξαγωγής Διαγωνισμού του Συνδέσμου Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Κύπρου. Σύμφωνα με το άρθρο 12 των πιο πάνω Κανονισμών, συστάθηκε Κριτική Επιτροπή από εννέα μέλη με Πρόεδρο το Δήμαρχο Στροβόλου. Η Επιτροπή καθόρισε σε μια από τις συνεδριάσεις της μεταξύ άλλων και τα κριτήρια αξιολόγησης των μελετών. Η Επιτροπή κατέστησε σαφές ότι, "ο ξεχωριστός φάκελος μαζί με τα σχέδια και το πρόπλασμα περικλείονται σε λευκό, αδιαφανές περίβλημα που παραδίδεται".
Από τη μαρτυρία που έχει παρουσιαστεί φαίνεται ότι εκπρόσωπος κάθε διαγωνιζομένου παρέδιδε τη μελέτη του στην αρμόδια υπάλληλο του Δήμου Στροβόλου. Κάθε μελέτη περιείχε αντί του ονόματος του διαγωνιζομένου ένα εξαψήφιο αριθμό, τον οποίο καθόριζε και ανέγραφε στη μελέτη ο διαγωνιζόμενος. Η υπάλληλος του Δήμου Στροβόλου παρελάμβανε τη μελέτη και καταχωρούσε πάνω στη μελέτη ένα αριθμό. Τον αριθμό αυτό τον έδινε και στο διαγωνιζόμενο. Υποβλήθηκαν συνολικά 16 μελέτες που αριθμήθηκαν με τους αριθμούς 1-16. Η μελέτη των αιτητών (που πήρε τον αριθμό 16) ήταν τυλιγμένη με λευκό περίβλημα, στερεωμένη σταυρωτά με καφέ συγκολλητική ταινία, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία που έχει κατατεθεί ως τεκμήριο. Επειδή δημιουργήθηκαν υποψίες ότι το πιο πάνω περίβλημα πιθανό να μην συνήδε με τους όρους της προκήρυξης, αφού θα μπορούσε να θεωρηθεί ως διακριτικό στοιχείο, η Κριτική Επιτροπή ζήτησε τη γνωμάτευση του νομικού της συμβούλου. Ως αποτέλεσμα της γνωμάτευσης του τελευταίου η Κριτική Επιτροπή πληροφόρησε τους εφεσείοντες ότι,
"Η Επιτροπή ύστερα από εκτενή συζήτηση και αφού έλαβε υπόψη την επί του θέματος γνωμάτευση του Νομικού Συμβούλου του Δήμου καθώς επίσης ότι η υπό αναφορά Μελέτη (με αρ. 16) η οποία υποβλήθηκε με λευκό περίβλημα στερεωμένο σταυροειδώς με ταινία χρώματος καφέ η οποία είναι επικολλημένη επί του λευκού περιβλήματος δεν πληροί και παραβιάζει ουσιώδεις κανόνες του διαγωνισμού ήτοι:
(α) Τις παραγράφους Ζ.02, Ζ.04, Ι.04 και Ι.07 της προκήρυξης.
(β) Το άρθρο 26 των Κανονισμών Προκήρυξης και Διεξαγωγής Διαγωνισμών Ειδικότητας Αρχιτέκτονα και/ή Πολιτικού Μηχανικού,
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μελέτη αυτή δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εξέτασης και αποφάσισε κατά πλειοψηφία να την κηρύξει άκυρη."
Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω σε αυτό το στάδιο τις πρόνοιες του άρθρου 26 των Κανονισμών Προκήρυξης και Διεξαγωγής Διαγωνισμών Ειδικότητας Αρχιτέκτονα και/ή Πολιτικού Μηχανικού, όπως επίσης και τις πρόνοιες των άρθρων Ζ.01, Ζ.02, Ζ.04 και Ζ.06 της Προκήρυξης.
Άρθρο 26 των Κανονισμών Προκήρυξης και Διεξαγωγής Διαγωνισμών Ειδικότητας Αρχιτέκτονα και/ή Πολιτικού Μηχανικού:
"Ο χαρτοφύλακας που περιέχει τη μελέτη ή και το κιβώτιο που περιέχει πρόπλασμα πρέπει να παραδίδονται κλειστά, σφραγισμένα και να σημαίνονται από τον διαγωνιζόμενο σύμφωνα με το άρθρο 19(9) και να περιτυλίγονται με άσπρο αδιαφανές χαρτί, χωρίς οποιαδήποτε διακριτικά στοιχεία.
Με την παράδοση της Μελέτης, που δεν θα γίνεται αυτοπροσώπως από τον διαγωνιζόμενο, θα εκδίδεται από διορισμένο επίσημο παραλήπτη υπογραμμένη, αριθμημένη και σφραγισμένη απόδειξη παραλαβής, που δεν θα αναφέρει το όνομα του διαγωνιζόμενου, αλλά το σύμβολο ή κώδικα του.
Ο επίσημος παραλήπτης δεν θα συμμετέχει και δεν θα παρευρίσκεται στις συνεδριάσεις της Κριτικής Επιτροπής, με οποιαδήποτε ιδιότητα."
Άρθρο Ζ.01 της Προκήρυξης:
"Οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να χρησιμοποιήσουν αντί του ονόματος τους εξαψήφιο αριθμό, όχι όμως κατά αριθμητική σειρά ή πρόοδο, ή τον αριθμό του τηλεφώνου τους (ή του φαξ τους). Ο αριθμός αυτός και μόνο πρέπει να φαίνεται πάνω σε όλα τα υποβαλλόμενα έγγραφα και σχέδια."
Άρθρο Ζ.02 της Προκήρυξης:
"Οι μελέτες που θα υποβάλλονται στο διαγωνισμό πρέπει να είναι σε ξεχωριστό ανεξάρτητο, κλειστό, αδιαφανή φάκελο, άσπρου χρώματος, πάνω στον οποίο να αναγράφεται μόνο ο αριθμός του διαγωνιζομένου ............."
Άρθρο Ζ.04 της Προκήρυξης:
"Το πρόπλασμα (μακέττα στην οποία επιτρέπεται η χρήση χρωμάτων) και τα σχέδια τακτοποιούνται σε πακέττο με άσπρο χαρτί εξωτερικά, πάνω στο οποίο αναγράφεται μόνο ο εξαψήφιος αριθμός."
Άρθρο Ζ.06 της Προκήρυξης:
"Ο εκπρόσωπος του εργοδότη που παραλαμβάνει τις μελέτες εκδίδει απόδειξη παραλαβής πάνω στην οποία δεν αναγράφει το όνομα εκείνου που την παρέδωσε αλλά ένα αύξοντα αριθμό που σημειώνει πάνω στο άσπρο περίβλημα του πακέτου."
Το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε πως η αρίθμηση που δινόταν σε κάθε ένα αιτητή που υπέβαλλε τη μελέτη του ήταν μυστική. Έκρινε δε ότι υπήρχε επαρκής υποδομή που καθιστούσε το εύρημα της Κριτικής Επιτροπής ότι το περιτύλιγμα της μελέτης του αιτητή ξεχώριζε από τις άλλες συμμετοχές, λογικά εφικτό. Έχοντας υπόψη ότι το περιτύλιγμα θα μπορούσε να οδηγήσει στην εξακρίβωση της ταυτότητας του διαγωνιζομένου, κατέληξε σε συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση των παραγράφων Ζ.02 και Ζ.04 και απέρριψε την προσφυγή.
Οι εφεσείοντες προσβάλλουν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης. Πιο συγκεκριμένα οι εφεσείοντες ισχυρίζονται ότι δεν υπήρχε οποιοσδήποτε δεσμευτικός όρος πώς θα έπρεπε να περιτυλιχθεί το σχετικό περίβλημα και ότι δεν υπήρξε παραβίαση του Κανονισμού 26 και των όρων του διαγωνισμού Ζ.02 και Ζ.04.
Κατά κανόνα οι διάφορες Κρατικές Συμβάσεις όπως επίσης και οι Συμβάσεις Οργανισμών Δημόσιου Δικαίου συνάπτονται μετά από δημοπρασία ή μειοδοτικό διαγωνισμό. Ο καθορισμός των όρων μιας προσφοράς και των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν στους διαγωνιζομένους να συμμετάσχουν επαφίεται στην αρμόδια αρχή που σαν γνώστης των ιδιάζουσων συνθηκών, είναι σε καλύτερη θέση να αποφασίσει ποιές θα είναι οι σχετικές προδιαγραφές. Μια σημαντική αρχή που διέπει την αρχή των προσφορών, είναι η αρχή της μυστικότητας που διασφαλίζεται με το γενικό και απρόσωπο χαρακτήρα της προσφοράς. Η αρχή αυτή εξασφαλίζει τόσο τα συμφέροντα του Κράτους, όσο και εκείνα των προσφοροδοτών και αποκλείει την πιθανότητα επηρεασμού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αμφισβήτηση της εγκυρότητας της τελικής διοικητικής απόφασης. (Ίδε Μιχαήλ Δένδια "Διοικητικό Δίκαιο" Τόμος Γ΄, σ. 414.)
Στην παρούσα περίπτωση η αρίθμηση που δινόταν στον κάθε διαγωνιζόμενο μαζί με τον χαρακτηριστικό εξαψήφιο αριθμό που περιείχε κάθε μελέτη, ήταν ασυμβίβαστη με τη μυστικότητα που θα έπρεπε να διέπει το διαγωνισμό, αφού κάθε διαγωνιζόμενος γνώριζε από τη στιγμή της καταχώρισης της μελέτης τα διακριτικά στοιχεία της. Ο δικηγόρος των εφεσιβλήτων παραδέχθηκε ότι η ανωνυμία των διαγωνιζομένων διετηρείτο μέχρι την ώρα της παράδοσης και η απαρίθμηση των μελετών ήταν μια λανθασμένη ενέργεια εκ μέρους του εφεσίβλητου Δήμου, αφού από τη στιγμή της παράδοσης της μελέτης οι διαγωνιζόμενοι γνώριζαν τον αριθμό της μελέτης τους. Μέσα στα πιο πάνω πλαίσια η απόφαση αποκλεισμού των αιτητών κρίνεται λανθασμένη. Τα όσα οι εφεσίβλητοι καταλόγισαν στους εφεσείοντες με αφορμή την εμφάνιση της μελέτης αποτελούσαν στην προκείμενη περίπτωση μια χωρίς σημασία λεπτομέρεια, αφού από τη στιγμή της καταχώρισης των μελετών με γνωστοποίηση των αντίστοιχων αριθμών, έπαυε εν πάση περιπτώσει να υπάρχει μυστικότητα.
Συνεπακόλουθα έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν εδικαιολογείτο ο αποκλεισμός των εφεσειόντων. Η έφεση γίνεται αποδεκτή. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Η προσβαλλόμενη διοικητική απόφαση ακυρώνεται. Οι εφεσίβλητοι να καταβάλουν τα έξοδα τόσο της πρωτόδικης διαδικασίας όσο και τα έξοδα της έφεσης.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα, τόσο πρωτόδικα, όσο και κατ' έφεση.