|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1990) 3 ΑΑΔ 4685
29 Δεκεμβρίου, 1990
[A. N. ΛOΪZOY, Πρόεδρος]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ/ Ή
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ/ Ή
2. ΕΠΑΡΧΟΥ ΠΑΦΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 372/88).
Aίτηση ακυρώσεως — Λόγοι ακυρώσεως — Πλάνη — Πλάνη περί το περιεχόμενο Υπουργικής απόφασης — Εσφαλμένη ερμηνεία του όρου "οικία" στην Υπουργική απόφαση υπ' αρ. 8737 όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση υπ' αρ. 11419 — Οδήγησε σε ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, με την οποία απορρίφθηκε αίτημα για παραχώρηση και δεύτερης οικίας στον αιτητή, όταν μετακινήθηκε το χωριό του σε νέα τοποθεσία.
Ο αιτητής που ήταν ιδιοκτήτης κατοικίας στο χωριό Άγιος Φώτιος το οποίο μετακινήθηκε σε νέα τοποθεσία, πήρε δωρεάν οικόπεδο και κυβερνητική επιχορήγηση για ανέγερση κατοικίας στη νέα τοποθεσία, την οποία αποπεράτωσε και στην οποία διαμένει μέχρι σήμερα. Το αίτημά του για απόκτηση δεύτερης κατοικίας ή αποζημίωση για άλλες δύο κατοικίες που είχε στο πιο πάνω χωριό απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι τα υποστατικά τα οποία κατείχε δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ότι αποτελούσαν πλείονας της μιας κατοικίας σύμφωνα με τη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 15.5.69. Νέο αίτημά του για επανεξέταση του θέματος επίσης απορρίφθηκε λόγω του ότι η δεύτερη και τρίτη οικία του δεν ήταν αυτοτελείς εφόσον η μία εχρησιμοποιείτο ως σταύλος η δε άλλη ως αχυρώνας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αποδέκτηκε την προσφυγή και αποφάνθηκε ότι ο όρος "εν λειτουργία κατοικία" της σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, αναφέρεται μόνο στην κατοχή οικίας και όχι στο γεγονός του αν κατοικείται ή σε ποία κατάσταση βρίσκετο ή ποία ήταν η χρησιμοποίησή της. Δεν χρησιμοποιείται στην απόφαση άλλη περιγραφή παρά η λέξη "οικία" ούτε και υπάρχει η λέξη "αυτοτελής" που χρησιμοποιείται από τον καθ' ου η αίτηση Έπαρχο στην απόφασή του, ούτε ο όρος "εν λειτουργία κατοικία" που χρησιμοποιείται από τον δικηγόρο των καθ' ων η αίτηση. Οι καθ' ων η αίτηση ενήργησαν κάτω από ουσιώδη πλάνη περί το περιεχόμενο της υπουργικής απόφασης, γιατί έδωσαν εσφαλμένη ερμηνεία στον σχετικό όρο αυτής.
Η προσφυγή επιτυγχάνει χωρίς έξοδα.
Aναφερόμενη υπόθεση:
Michaelides and Others v. Republic (1984) 3(B) C.L.R. 1522.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης των καθ' ων η αίτηση με την οποία απορρίφθηκε αίτημα του αιτητή για παραχώρηση δεύτερης κατοικίας στο νέο χωριό Στατός - Άγιος Φώτιος.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Aιτητή.
Α. Βασιλειάδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας A΄, για τους Kαθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
A. N. ΛOΪZOY, Π.: Με την προσφυγή του αυτή ο αιτητής ζητά από το Δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία:
"1. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση ημερομηνίας 22 Μαρτίου 1988, του καθ' ου η αίτηση Νο.2 με την οποία απέρριψε το αίτημα του αιτητή σε σχέση με παραχώρηση δεύτερης κατοικίας στο νέο χωριό Στατός Άγιος Φώτιος είναι άκυρη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα.
2. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η παράλειψη του καθ' ου η αίτηση Νο. 1 να εξετάσει και/ή να ικανοποιήσει τον αιτητή είναι άκυρη και πως ότι παραλήφθηκε θα πρέπει να διενεργηθεί."
Το Υπουργικό Συμβούλιο μετά τις κατολισθήσεις που σημειώθηκαν στην περιοχή των χωρίων, Στατός, Άγιος Φώτιος, στις 8 Ιανουαρίου 1969, αποφάσισε τη μετακίνηση των δύο χωριών σε νέα τοποθεσία και με την απόφαση του αρ. 8737 ημερομηνίας 15 Μαΐου 1969, έκρινε τους όρους που διέπουν τη μετακίνηση των χωριών Στατός - Άγιος Φώτιος, στους σχετικούς όρους της οποίας θα αναφερθώ στη συνέχεια. Το νέο χωριό που δημιουργήθηκε ονομάζεται σήμερα Στατός - Άγιος Φώτιος.
Ο αιτητής, ο οποίος σήμερα είναι ηλικίας 49 περίπου ετών, κατάγεται από το παλιό χωριό Άγιος Φώτιος. Κατά την ημερομηνία που λήφθηκε η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για μετακίνηση του χωριού του, δηλαδή στις 15 Μαΐου 1969, ο αιτητής ήταν παντρεμένος με την Ελένη Κώστα, 49 περίπου ετών, από τον Άγιο Φώτιο, και διέμενε με όλα τα μέλη της οικογένειάς του μόνιμα σε κατοικία, η οποία αποτελείτο από τρία δωμάτια και αποχωρητήριο.
Η οικογένεια του αιτητή στις 15 Μαΐου 1969, αποτελείτο από πέντε μέλη (γονείς και τρία τέκνα) τα πιο κάτω:
Π/Δημήτρης Λεωνίδα - αιτητής.
Ελένη - σύζυγος.
Σταυρούλα - κόρη ηλικίας 8 ετών (16/4/61).
Ιωάννα - κόρη ηλικίας 6 ετών (6/6/62).
Κωστάκης - γιος ηλικίας 4 ετών (6/6/65).
Τα τρία παιδιά του αιτητή στις 15 Μαΐου 1969, ήταν όλα ανύπανδρα και ηλικίας κάτω των δεκαοχτώ ετών.
Σύμφωνα με τους όρους της πιο πάνω απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου παραχωρήθηκε στην οικογένεια του αιτητή δωρεάν οικόπεδο εμβαδόν 8.000 τ.π. περίπου και κυβερνητική επιχορήγηση ύψους 75% για την ανέγερση κατοικίας δύο υπνοδωματίων, στη νέα τοποθεσία, την οποία αποπεράτωσε και στην οποία εξακολουθεί να διαμένει μέχρι σήμερα. Οι δύο κόρες του αιτητή είναι τώρα παντρεμένες και ζουν σε ιδιόκτητο σπίτι στην Πάφο. Ο γιός του Κωστάκης πέθανε πριν λίγα χρόνια, από πνιγμό. Το ανδρόγυνο απέκτησε ακόμη ένα γιό, ηλικίας δεκαεπτά ετών με ημερομηνία γεννήσεως 16 Σεπτεμβρίου 1971, με το όνομα Λεωνίδας, ο οποίος φοιτά στην Τεχνική Σχολή Πάφου.
Εκτός από την κατοικία για την οποία γίνεται αναφορά πιο πάνω, ο αιτητής κατά την 15 Μαΐου 1969, ήταν επίσης εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης ενός ακίνητου που περιγράφεται ως "φρακτή" με ένα δωμάτιο (σκελετός) και ένα στεγάδι, στο υπ' αρ. 3726 και ημερομηνίας 25 Απριλίου 1961 πιστοποιητικόν εγγραφής ακίνητης ιδιοκτησίας. Επίσης η σύζυγος του αιτητή ήταν εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια μιας οικίας αποτελουμένης από δύο δωμάτια και αυλή, όπως περιγράφεται στο υπ' αρ. 2799 πιστοποιητικό εγγραφής ακίνητης ιδιοκτησίας ημερομηνίας 10 Οκτωβρίου 1959. Τα πιο πάνω υποστατικά εχρησιμοποιούνταν, σύμφωνα με τον ισχυρισμό των καθ' ων η αίτηση κατά το χρόνο που λήφθηκε η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για τη μετακίνηση των χωριών, σαν σταύλος και αχυρώνας και ουδέποτε είχαν χρησιμοποιηθεί σαν αυτοτελείς κατοικίες. Ενώ είναι ο ισχυρισμός του αιτητή ότι τόσο προ αλλά και κατά το 1969 η οικία αυτή χρησιμοποιείτο ως η περιγραφή της στον τίτλο σαν κατοικία.
Στις 27 Αυγούστου 1969, ο αιτητής, με επιστολή του ζητούσε την παραχώρηση δεύτερης κατοικίας ή αποζημίωση για τις άλλες δύο κατοικίες που είχε αυτός και η σύζυγός του στο παλιό χωρίο Άγιος Φώτιος, με το δικαιολογητικό ότι οι κατοικίες αυτές προορίζονταν για τις δύο ανύπαντρες κόρες του. Αφού το αίτημα του εξετάσθηκε, απορρίφθηκε στη συνέχεια, γιατί η περίπτωση του δεν καλυπτόταν από τους όρους που εγκρίθηκαν με τη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Με επιστολή, ημερομηνίας 18 Σεπτεμβρίου 1969, (Τεκμήριο X, κυανούν 2), πληροφορήθηκε ο αιτητής ότι βάσει των σχετικών όρων, δεύτερη κατοικία δικαιούται οικογένεια, η οποία κατείχε δεύτερη κατοικία, προοριζομένη για την αποκατάσταση ανύπανδρης κόρης και ότι στην περίπτωση του τα υποστατικά τα οποία κατείχε τόσο αυτός όσο και η σύζυγός του στον Άγιο Φώτιο (αποτελούν) δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ότι αποτελούσαν πλείονας της μιας αυτοτελούς κατοικίας.
Μετά την απόρριψη του αιτήματός του ο αιτητής, με επιστολή του ημερομηνίας 22 Σεπτεμβρίου 1969, ζητούσε την παραχώρηση δύο πρόσθετων κατοικιών για τις κόρες του Σταυρούλα και Ιωάννα. Αφού έγινε επανεξέταση της νέας αίτησης, ο αιτητής πληροφορήθηκε με επιστολή ημερομηνίας 11 Νοεμβρίου 1969, (Τεκμήριο Χ, κυανούν 4), ότι η προηγούμενη απόφαση δεν μπορεί να αναθεωρηθεί, γιατί όλα τα υποστατικά που κατέχει τόσο αυτός όσο και η σύζυγος του στον Άγιο Φώτιο, δεν μπορούν να θεωρηθούν ότι αποτελούν αυτοτελείς κατοικίες.
Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δεν περιέχει τη λέξη "αυτοτελείς" στο κείμενο της.
Στις 7 Οκτωβρίου 1969, ο αιτητής με επιστολή του προς τον Υπουργό Εσωτερικών, τον πληροφορούσε σχετικά με το αίτημά του που περιέχετο στην επιστολή του της 22ας, Σεπτεμβρίου 1969. Ο Γενικός Διευθυντής, του Υπουργείου Εσωτερικών, διαβίβασε φωτοαντίγραφο της επιστολής του αιτητή, η οποία καταχωρήθηκε στο γραφείο του Επάρχου, με ημερομηνία 14 Οκτωβρίου 1969. Την 8 Δεκεμβρίου 1969, με επιστολή, πληροφορήθηκε ο αιτητής ότι η αίτηση του επανεξετάσθηκε αλλά δεν εισακούσθηκε, και αντίγραφο της επιστολής αυτής κοινοποιήθηκε στον Γενικό Διευθυντή, Υπουργείου Εσωτερικών.
Δεδομένης της οριστικής απόφασης για απόρριψη του αιτήματος του αιτητή, ο αιτητής μαζί με άλλους κατοίκους του χωριού Στατός - Άγιος Φώτιος, υπέβαλαν ομαδική προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο με αριθμό 32/70, με την οποία διεκδικούσαν επιχορήγηση από την Κυβέρνηση για ανέγερση δεύτερης κατοικίας, επικαλούμενοι τον όρο "μ", της πιο πάνω απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση αριθμός 11419 της 25ης Μαΐου 1971. Ο όρος αυτός αναφέρει ότι "εις περιπτώσεις που κάποια οικογένεια κατείχε ετέραν οικίαν, προοριζομένην για την αποκατάσταση ανύπανδρης θυγατέρας της, ηλικίας 18 ετών και άνω, θα δικαιούται σε άλλην νέαν κατοικίαν. Σε περιπτώσεις που κάποια οικογένεια κατείχεν έτερην οικίαν προοριζομένην για αποκατάσταση ανύπανδρης θυγατέρας της ηλικίας κάτω των 18 ετών, θα δικαιούται δωρεάν οικόπεδο."
Η ακρόαση της προσφυγής 32/70 ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου ολοκληρώθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1984. Η απόφαση που εκδόθηκε σε συνάρτηση με δύο άλλες παρόμοιας φύσης προσφυγές αρ. 333/69 και 33/70, δημοσιεύεται ως Michaelides and Others v. The Republic (1984) 3(Β) C.L.R. 1522 ήταν:
"The sub-judice administrative decisions have to be annulled and the applications of the applicants for new dwellings have to be re-examined."
O νομικός λόγος για την ακύρωση της επίδικης απόφασης ήταν ότι οι αιτήσεις εξετάστηκαν με τέτοιο τρόπο που το λιγότερο, μπορούσε να λεχθεί ότι ήτο πιθανό να ήταν αποτέλεσμα πλάνης περί τα πράγματα.
Κάτω από το φως της απόφασης αυτής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ο αιτητής υπέβαλε στο γραφείο του Επάρχου νέα αίτηση ημερομηνίας 27 Ιουνίου 1986, με την οποία ζητούσε επανεξέταση της περίπτωσης του. Αφού έγινε η επανεξέταση, αποφασίσθηκε και πάλιν η απόρριψη της αίτησης του επειδή η περίπτωση του δεν πληρούσε τον όρο (μ) της απόφασης αρ. 8737 ημερομηνίας 15 Μαΐου 1969, του Υπουργικού Συμβουλίου:
"Συγκεκριμένα βάσει των όρων αυτών σε δεύτερη κατοικία δικαιούτο 'οικογένεια τις κατείχε ετέρα κατοικία προοριζομένην για αποκατάστασιν ανυπάνδρου θυγατρός αυτής, αύτη θα δικαιούτο εις ετέραν νέαν κατοικία' - όρος (λ) -. Στη δική σας περίπτωση τόσο η δεύτερη όσο και η τρίτη οικία που η οικογένεια σας κατείχε δεν ήταν δυνατό να θεωρηθούν ως αυτοτελής και μάλιστα κατά το χρόνο που λήφθηκε η απόφαση για τη μετακίνηση του χωριού η μία οικία χρησιμοποιείτο ως σταύλος η δε άλλη ως αχυρώνας."
Η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερομηνίας 22 Μαρτίου 1988, (Tεκμήριο Χ, κυανούν 21).
Αναφορικά με τα γεγονότα της υπόθεσης καταχωρήθηκαν ένορκοι δηλώσεις εκ μέρους του αιτητή και δύο συγχωριανών του οι οποίοι μεταξύ άλλων κατέθεσαν ότι τόσο πριν αλλά και μετά την καταστροφή του 1969, η υπό αμφισβήτηση κατοικία (αριθμός τίτλου ιδιοκτησίας 2799), χρησιμοποιήτο ως η περιγραφή της σαν κατοικία και όχι σαν σταύλος ζώων και ότι στην κατοικία αυτή διέμεναν συνεχώς πρόσωπα ακόμη και μέχρι το 1972 όταν μεταφέρθηκε το χωριό.
Σε ένορκη δήλωση του διοικητικού λειτουργού κ. Ευθύμιου Σιμηλλίδη που είναι τοποθετημένος στο γραφείο Επάρχου Πάφου αναφέρεται ότι "το με αριθμό 2799 τεμάχιο ουδέποτε είχε χρησιμοποιηθεί ως αυτοτελής κατοικία από τον αιτητή ή την οικογένεια του αλλά σαν σταύλος και αχυρώνας". Επίσης καταχωρήθηκε ένορκη δήλωση από τον κ. Τουμάζο Κοντοζή ο οποίος κατά τον ουσιώδη χρόνο δηλαδή μετά ή περί της 15 Μαΐου 1969, ήτο Επαρχιακός Επόπτης των χωριών Στατού - Άγιος Φώτης όπου βρίσκεται και το τεμάχιο με αριθμό 2799 ιδιοκτησία του αιτητή. Στην παράγραφο 5, δηλώνει ότι εξέτασε προσωπικά την αίτηση του αιτητή και ότι κατέγραψε τα υποστατικά αυτά και διαπίστωσε ότι τα υποστατικά που βρίσκονται στο τεμάχιο αυτό χρησιμοποιούντο το μεν ένα ως σταύλος το δε άλλο ως αχυρώνας.
Πιστεύω πως η υπόθεση αυτή μπορεί να αποφασιστεί με την απάντηση του ερωτήματος κατά πόσο η κατοχή ετέρας κατοικίας προοριζομένης για την αποκατάσταση ανύπανδρης θυγατέρας ηλικίας δεκαοχτώ ετών και άνω σημαίνει εν λειτουργία κατοικία χρησιμοποιουμένη ως τοιαύτη και αν δεν εχρησιμοποιείτο ως τέτοια παύει να αποτελεί ετέρα κατοικία προοριζομένη για την αποκατάσταση ανύπανδρης θυγατέρας.
Είναι παραδεχτό από τον καθ' ου η αίτηση ότι "ο τίτλος ιδιοκτησίας αρ. 2799 Φ/Σχ. XLVI/18 τεμ. 61 62/2 Αγ. Φώτιος περιγράφει τα υποστατικά του τίτλου κατά το 1959 σαν οικία αποτελουμένη από δύο δωμάτια και αυλή". Εισηγείται όμως ο ευπαίδευτος δικηγόρος της Δημοκρατίας ότι αυτά "έπαυσαν να αποτελούν λειτουργήσιμη κατοικία προ πολλού, ούτε εκατοικούντο κατά το χρόνο της υποβολής της αρχικής αίτησης, ούτε υπήρχε πρόθεση από τον αιτητή να παραχωρήσει τα ισχυριζόμενα υποστατικά σε κανένα από τα παιδιά του για κατοίκηση ως είχαν, ή κατόπιν επιδιορθώσεων. Δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σαν κατοικία από πολλού και εχρησιμοποιούντο μόνο σαν σταύλος και αχυρώνας και ουδέποτε είχαν χρησιμοποιηθεί σαν κατοικίες".
Προβλήθηκε το επιχείρημα ότι ουδέποτε ο αιτητής ήτο ιδιοκτήτης δεύτερης ή τρίτης "εν λειτουργία κατοικίας" κατά το χρόνο της εξέτασης της αίτησης και τα ισχυριζόμενα υποστατικά ήτο εγκατελειμένα και αχρησιμοποίητα για μακρύ χρόνο και έπαυσαν να θεωρούνται σαν κατοικίες. Αφέθησαν στη φθορά του χρόνου και ουδέποτε ο αιτητής επέδειξε πρόθεση να τις επαναχρησιμοποιήσει σαν κατοικίες για τον ίδιο ή για τα παιδιά του, πράγμα που εν πάση περιπτώσει ήτο αδύνατο λόγω της κατάστασης των και επειδή δεν πληρούσαν τις ανάγκες κατοικίας.
Είμαι της γνώμης ότι ο ουσιώδης όρος της σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου αναφέρεται μόνο στην κατοχή οικίας και όχι στο γεγονός του αν κατοικείται ή σε ποία κατάσταση βρίσκετο ή ποία ήτο η χρησιμοποίησή της. Δεν χρησιμοποιείται στην απόφαση άλλη περιγραφή παρά η λέξη "οικία" ούτε και υπάρχει είτε η λέξη "αυτοτελής" που χρησιμοποιείται από τον καθ' ου η αίτηση Έπαρχο στην απόφασή του, ούτε ο όρος "εν λειτουργία κατοικία", που χρησιμοποιείται από τον ευπαίδευτο δικηγόρo των καθ' ων η αίτηση στην αγόρευση του και που είναι η βάση της νομικής του επιχειρηματολογίας.
Το αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι η οικία για την οποία ο αιτητής ζητά τα δικαιώματα του κάτω από τον όρο "μ" της σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου περιγράφεται στον τίτλο ιδιοκτησίας ο οποίος εξεδόθη σε χρόνο ανύποπτο, δηλαδή το 1959, σαν οικία αποτελουμένη από δύο δωμάτια και αυλή, και συνέχισε να υπάρχει παρόλο που μπορούσε να μη χρησιμοποιείτο πάντοτε ως κατοικία του αιτητή και της οικογένειάς του. Θα ήτο παράλογο να αναμένεται από τον κάτοχο δύο οικιών να κατοικεί και στις δύο για να θεωρούνται και οι δύο κατοικίες εκ των οποίων η μία να προορίζεται για ανύπανδρη θυταγέρα.
Όσο δε για το θέμα της αυτοτέλειας μιας οικίας σε αναφορά με τον αριθμό δωματίων η άλλων απαιτήσεων, τούτο είναι σχετικό με τον τόπο και την εποχή χρήσεώς της. Και στην περιοχή που είναι η επίδικη οικία το μέγεθός της φαίνεται να ήτο ο κανών και όχι η εξαίρεση.
Ως εκ τούτου έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι καθ' ων η αίτηση ενήργησαν κάτω από ουσιώδη πλάνη περί το περιεχόμενο της Υπουργικής απόφασης, γιατί εσφαλμένα ερμήνευσαν τον σχετικό όρο αυτής, και η επίδικη απόφαση ακυρώνεται.
Κάτω από τις περιστάσεις όμως δεν γίνεται οποιαδήποτε διαταγή για έξοδα.
H προσφυγή επιτυγχάνει χωρίς έξοδα.