|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2013) 2 ΑΑΔ 498
11 Ιουλίου, 2013
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, ΚΛΗΡΙΔΗΣ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ/στές]
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΑΚΟΛΑΣ,
Εφεσείων,
v.
MEDOUSA CONSTRUCTIONS LTD,
Εφεσιβλήτων.
(Ποινικές Εφέσεις Αρ. 188/2011, 189/2011)
Ποινική Δικονομία ― Απόλυση με εγγύηση ― Το ύψος των εγγυήσεων που κατηγορούμενοι και εγγυητές καλούνται να καταβάλουν ή να υπογράψουν δεν πρέπει να είναι υπερβολικό, και πρέπει να είναι ανάλογο του σκοπού για τον οποίον οι εγγυήσεις επιβάλλονται, που είναι η διασφάλιση της παρουσίας του κατηγορουμένου στη δίκη του.
Ποινική Δικονομία ― Απόλυση με εγγύηση ― Άρθρα 157 και 158 του Κεφ. 155 ― Το Άρθρο 48 του Κεφ. 155 παρέχει ευρεία εξουσία στο δικαστήριο να απολύει κατηγορούμενο υπό όρους τους οποίους θεωρεί εύλογους.
Ποινική Δικονομία ―Απόλυση με εγγύηση ― Εκτός από την εναντίον του κατηγορούμενου κατηγορία το Δικαστήριο, για να καταλήξει στο ποσό και τους όρους της εγγύησης, λαμβάνει υπόψη και τη δύναμη της εναντίον του μαρτυρίας, το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του κατηγορουμένου και τη σοβαρότητα της ποινής που μπορεί να επιβληθεί σ' αυτόν, αν κριθεί ένοχος.
Οι εφέσεις στράφηκαν εναντίον ενδιάμεσων πρωτόδικων αποφάσεων, με τις οποίες τέθηκαν αυξημένοι όροι εγγύησης για απόλυση του εφεσείοντα με εγγύηση υπό όρους, μεταξύ των οποίων και ο όρος περί υπογραφής εγγύησης ύψους €200.000.- με ένα αξιόχρεο εγγυητή για εξασφάλιση της παρουσίας του κατηγορουμένου κατά τη δίκη του το δικαστήριο.
Ο εφεσείων, αντιμετώπιζε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου, ιδιωτικές ποινικές υποθέσεις και παρέλειψε να εμφανιστεί στο Δικαστήριο σε πολλές ημερομηνίες.
Ο Πρωτοκολλητής του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου, ενώπιον του οποίου ο εφεσείων ήταν κατηγορούμενος, δεν αποδέχθηκε ως αξιόχρεο εγγυητή για το ποσό των €200.000.-, εταιρεία στην οποία ο εφεσείων ήταν διευθυντής. Ζήτησε όπως ο εγγυητής είναι αξιόχρεο, φυσικό πρόσωπο με αποτέλεσμα ο εφεσείων να παραμείνει υπό κράτηση από 3.10.2011 μέχρι 5.10.2011.
Οι εφέσεις στηρίχθηκαν στους κάτωθι λόγους:
α) Το Δικαστήριο δεν είχε εξουσία να επιβάλει όρο για «αξιόχρεο» εγγυητή αλλά μόνο να δεσμεύσει τον εφεσείοντα με εγγύηση να εμφανιστεί κατά την επόμενη δικάσιμο, με ή χωρίς εγγυητές.
β) Το Δικαστήριο δεν είχε εξουσία να επιβάλει όρο για αξιόχρεο εγγυητή, και να αφήσει το ζήτημα στη διακριτική ευχέρεια του Πρωτοκολλητή.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το Δικαστήριο είχε εξουσία να καθορίσει ότι ο εγγυητής έπρεπε να είναι αξιόχρεος, για το ποσό που θα εγγυάτο, αλλά και αν δεν το έλεγε ρητώς, θα εξυπακουόταν.
2. Συνεκτιμώντας τη σοβαρότητα της κατηγορίας που αντιμετώπιζε ο κατηγορούμενος-εφεσείων, που ήταν πρόκληση μη πληρωμής επιταγής (stop payment), ύψους €200.000.-, την εναντίον του μαρτυρία, από πέντε μάρτυρες κατηγορίας και τη συμπεριφορά του, και συγκεκριμένα ότι πολλές φορές δεν είχε εμφανιστεί ενώπιον του δικαστηρίου την ημερομηνία που έπρεπε, η επιβολή όρου για εγγύηση ύψους €200.000.- με ένα αξιόχρεο εγγυητή, που του επιβλήθηκε στις 3.10.2011 ήταν, υπό τις περιστάσεις, υπερβολική.
3. Περαιτέρω, ενώ δεν είχε περατωθεί η εξέταση για την κατάσχεση της προηγούμενης εγγύησης του εφεσείοντα ύψους €10.000.-, του επιβλήθηκε νέα εγγύηση για το υπερβολικό ποσό των €200.000.-.
4. Ο σκοπός της εγγύησης ήταν η διασφάλιση της παρουσίας του κατηγορούμενου-εφεσείοντα κατά τη δίκη του. Δεν ήταν γι΄ αυτό το σκοπό, εύλογο το πρωτόδικο Δικαστήριο, να επιβάλει όρο για υπογραφή εγγύησης για το υπερβολικό ποσό των €200.000.- με ένα αξιόχρεο εγγυητή.
5. Εγγύηση της τάξης των περίπου €10.000.-, με ή χωρίς εγγυητή, που εξυπακούεται ότι θα πρέπει να είναι αξιόχρεος, θα ήταν επαρκής, υπό τις περιστάσεις.
Οι εφέσεις επιτράπηκαν με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Rex v. Solomonides, V14 C.L.R. 127,
Neumeister v. Austria, Application no 1936/63, απόφαση 27.6.1968, Series A, No. 8, (1979-80), 1 EHRR 91.
Εφέσεις εναντίον Διατάγματος Κράτησης.
Εφέσεις από τον Κατηγορούμενο εναντίον των αποφάσεων του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου (Φυλακτού, Ε.Δ.), (Ποινική Υπόθεση Αρ. 9639/09), ημερομηνίας 3/10/11 και 5/10/11.
Σ. Δράκος, για τον Εφεσείοντα.
Κ. Καλλής, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Νικολάτος.
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Ο εφεσείων, ο οποίος αντιμετώπιζε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου, ιδιωτικές ποινικές υποθέσεις, δεν εμφανίστηκε στο δικαστήριο κατά τη δικάσιμο της 21.9.2011 με αποτέλεσμα την έκδοση, εναντίον του, εντάλματος σύλληψης και διατάγματος κατάσχεσης εγγύησης την οποία είχε καταθέσει για το ποσό των €10.000.-. Ο εφεσείων παρουσιάστηκε στο δικαστήριο κατά την 3.10.2011 και το δικαστήριο επιλήφθηκε του θέματος της μη παρουσίας του σε προηγούμενες δικασίμους και άρχισε την εξέταση του θέματος της κατάσχεσης ή μη της εγγύησής του. Η εξέταση αυτού του θέματος δεν περατώθηκε κατά την ημερομηνία εκείνη, οπότε το δικαστήριο όρισε ως ημερομηνίες συνέχισης της ακρόασης την 10-14 Οκτωβρίου του 2011, ενώ επίσης όρισε τη συνέχιση της εξέτασης του θέματος της απουσίας του κατηγορουμένου σε προηγούμενη δικάσιμο και του ζητήματος της κατάσχεσης της εγγύησής του για την 5.10.2011. Για εξασφάλιση της παρουσίας του κατηγορουμένου κατά τη δίκη του το δικαστήριο έθεσε αυξημένους όρους εγγύησης μεταξύ των οποίων και ο όρος περί υπογραφής εγγύησης ύψους €200.000.- με ένα αξιόχρεο εγγυητή.
Στις 5.10.2011 ο εφεσείων δεν εμφανίστηκε ενώπιον του δικαστηρίου λόγω προβλήματος υγείας όπως είχε αναφέρει στο δικαστήριο ο ευπαίδευτος συνήγορος του. Μαζί με το συνήγορο του εφεσείοντα παρουσιάστηκε στο δικαστήριο και ο γιός του. Κατόπιν στιχομυθίας μεταξύ του εντίμου πρωτόδικου Δικαστή και του συνηγόρου του εφεσείοντα το πρωτόδικο δικαστήριο, στις 5.10.2011, αφού έλαβε υπόψη την κατάσταση της υγείας του εφεσείοντα και το γεγονός ότι αυτός δεν μπόρεσε να εκπληρώσει τους όρους που του είχαν τεθεί στις 3.10.2011, τροποποίησε τους όρους, υπό τους οποίους ο εφεσείων θα παρέμενε ελεύθερος με δέσμευση να εμφανιστεί κατά την επόμενη δικάσιμο, ως εξής:
1. Ο όρος για παράδοση των ταξιδιωτικών του εγγράφων και της παραμονής του ονόματος του στον κατάλογο απαγορευμένων προς έξοδο προσώπων θα παρέμενε σε ισχύ.
2. Ο εφεσείων θα υπέγραφε καθημερινά στον Κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό Λεμεσού, μεταξύ συγκεκριμένων ωρών του απογεύματος.
3. Ο όρος για «αξιόχρεο» εγγυητή για το ποσό των €200.000.- τροποποιήθηκε ώστε «ένας εγγυητής θα υπογράψει εγγύηση για το ποσό των €200.000», και
4. Οι υπόλοιποι όροι παρέμειναν ως είχαν.
Σημειώνεται ότι στις 3.10.2011 ο Πρωτοκολλητής του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου, ενώπιον του οποίου ο εφεσείων ήταν κατηγορούμενος, δεν αποδέχθηκε ως αξιόχρεο εγγυητή για το ποσό των €200.000.-, εταιρεία στην οποίαν ο εφεσείων ήταν διευθυντής. Ζήτησε όπως ο εγγυητής είναι αξιόχρεο, φυσικό πρόσωπο. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο εφεσείων παρέμεινε υπό κράτηση από 3.10.2011 μέχρι 5.10.2011.
Με τις παρούσες εφέσεις προσβάλλεται η ορθότητα των πρωτοδίκων αποφάσεων ημερ. 3.10.2011 και 5.10.2011, ως αποτέλεσμα των οποίων ο εφεσείων παρέμεινε υπό κράτηση για δύο μέρες, εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν ικανοποίησε τον Πρωτοκολλητή του δικαστηρίου αναφορικά με τον τεθέντα, στις 3.10.2011, όρο για αξιόχρεο εγγυητή για το ποσό των €200.000.- ο οποίος θα εγγυάτο τη δέσμευση του εφεσείοντα να παρουσιαστεί στο δικαστήριο κατά την επόμενη δικάσιμο.
Είναι θέση του ευπαιδεύτου συνηγόρου του εφεσείοντα ότι το δικαστήριο δεν είχε εξουσία να επιβάλει όρο για «αξιόχρεο» εγγυητή αλλά μόνο να τον δεσμεύσει με εγγύηση να εμφανιστεί κατά την επόμενη δικάσιμο, με ή χωρίς εγγυητές. Επίσης, είναι θέση του εφεσείοντα ότι το δικαστήριο δεν είχε εξουσία να επιβάλει όρο για αξιόχρεο εγγυητή, και να αφήσει το ζήτημα στη διακριτική ευχέρεια του Πρωτοκολλητή. Βάσισε την επιχειρηματολογία του στα Άρθρα 157-159 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, όπως τροποποιήθηκε, καθώς επίσης και σε αυθεντίες κυπριακές και αγγλικές.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσιβλήτων ανέφερε ότι το ζήτημα των εγγυήσεων ρυθμίζεται από τα Άρθρα 157-165 του Κεφ. 155. Εισηγήθηκε ότι η επιχειρηματολογία που προβλήθηκε βρίσκεται εκτός των πλαισίων των λόγων έφεσης και ότι, εν πάση περιπτώσει, το Άρθρο 48 του Κεφ. 155 παρέχει εξουσία στο δικαστήριο να απολύσει τον κατηγορούμενο υπό τέτοιους όρους τους οποίους θεωρεί εύλογους, ή να τον προφυλακίσει.
Τα Άρθρα 157-161 παρέχουν εξουσία στο δικαστήριο να διατάξει όπως, γραμμάτιο απόλυσης με εγγύηση, εκτελεστεί με ή χωρίς εγγυητές (Άρθρο 158(2) του Κεφ. 155). Εφόσον ο εφεσείων απουσίασε συνολικά δώδεκα φορές από το δικαστήριο, σε σχέση με τις οποίες επικαλέστηκε λόγους υγείας στις δέκα περιπτώσεις και δεν έδωσε εξήγηση στις δύο περιπτώσεις, το δικαστήριο ήταν απόλυτα δικαιολογημένο, είπε ο κ. Καλλής, να επιβάλει τους όρους που επέβαλε και, εφόσον ο εφεσείων δεν ισχυρίστηκε ότι δεν ήταν σε θέση να εξεύρει αξιόχρεο εγγυητή, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι το πρωτόδικο δικαστήριο έσφαλε. Εν πάση περιπτώσει, στις 5.10.2011, όταν ο εφεσείων έθεσε ζήτημα αδυναμίας ανεύρεσης αξιόχρεου εγγυητή, το δικαστήριο τροποποίησε του όρους ανάλογα.
Εξετάσαμε με προσοχή όλα τα ενώπιον μας στοιχεία και παρατηρούμε ότι το ζήτημα που εγείρεται καλύπτεται από τους λόγους έφεσης και επομένως θα το εξετάσουμε. Ένα δικαστήριο, ενώπιον του οποίου εκκρεμεί ποινική διαδικασία, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, έχει εξουσία να απολύσει με εγγύηση οποιοδήποτε κατηγορούμενο και η εγγύηση μπορεί να είναι, με ή χωρίς εγγυητές, σύμφωνα με τα Άρθρα 157 και 158 του Κεφ. 155. Το Άρθρο 48 του Κεφ. 155 παρέχει ευρεία εξουσία στο δικαστήριο να απολύει κατηγορούμενο υπό όρους τους οποίους θεωρεί εύλογους.
Ο σκοπός για τον οποίον ένας κατηγορούμενος δεσμεύεται με εγγύηση, με ή χωρίς εγγυητές, είναι, αδιαμφισβήτητα, για να διασφαλιστεί η παρουσία του κατά τη δίκη του. Κατά τη λήψη της απόφασης ως προς το ύψος και τους όρους μιας επιβαλλόμενης εγγύησης, η σοβαρότητα του αδικήματος που αντιμετωπίζει ο κατηγορούμενος, είναι ουσιώδους σημασίας (Δέστε: Rex v. Solomonides, V14 C.L.R. 127). Επιπρόσθετα, το ύψος των εγγυήσεων που κατηγορούμενοι και εγγυητές καλούνται να καταβάλουν ή να υπογράψουν δεν πρέπει να είναι υπερβολικό, και πρέπει να είναι ανάλογο του σκοπού για τον οποίον οι εγγυήσεις επιβάλλονται, που είναι η διασφάλιση της παρουσίας του κατηγορουμένου στη δίκη του (Δέστε: Neumeister v. Austria, απόφαση 27.6.1968, Series A, No. 8 (1979-80), 1 EHRR 91, paras. 13-14 of «the Law» και Bill of Rights 1688, Άρθρον 1). Εκτός από την εναντίον του κατηγορούμενου κατηγορία το δικαστήριο, για να καταλήξει στο ποσό και τους όρους της εγγύησης, λαμβάνει υπόψη και τη δύναμη της εναντίον του μαρτυρίας, το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του κατηγορουμένου και τη σοβαρότητα της ποινής που μπορεί να επιβληθεί σ' αυτόν, αν κριθεί ένοχος. Οι εγγυητές, εξυπακούεται ότι θα πρέπει να έχουν την ικανότητα, επαρκώς, να ανταποκριθούν στην υποχρέωση τους για καταβολή εγγυήσεως, αν κληθούν να το πράξουν (Δέστε: Halsbury' s Laws of England, 3rd edition, Vol. 10, paras. 677, 678, p.p. 373, 374). Επομένως το δικαστήριο είχε εξουσία να καθορίσει ότι ο εγγυητής έπρεπε να είναι αξιόχρεος, για το ποσό που θα εγγυάτο, αλλά και αν δεν το έλεγε ρητώς, θα εξυπακούετο.
Έχοντας υπόψη τα προαναφερόμενα, και αφού συνεκτιμήσαμε τη σοβαρότητα της κατηγορίας που αντιμετώπιζε ο κατηγορούμενος-εφεσείων, που ήταν πρόκληση μη πληρωμής επιταγής (stop payment), ύψους €200.000.-, την εναντίον του μαρτυρία, από πέντε μάρτυρες κατηγορίας και τη συμπεριφορά του, και συγκεκριμένα ότι πολλές φορές δεν είχε εμφανιστεί ενώπιον του δικαστηρίου την ημερομηνία που έπρεπε, θεωρούμε ότι η επιβολή όρου για εγγύηση ύψους €200.000.- με ένα αξιόχρεο εγγυητή, που του επιβλήθηκε στις 3.10.2011 ήταν, υπό τις περιστάσεις, υπερβολική. Δεν μας διαφεύγει ότι, ενώ δεν είχε περατωθεί η εξέταση για την κατάσχεση της προηγούμενης εγγύησης του εφεσείοντα ύψους €10.000.-, του επιβλήθηκε νέα εγγύηση για το υπερβολικό ποσό των €200.000.-.
Ο σκοπός της εγγύησης ήταν η διασφάλιση της παρουσίας του κατηγορούμενου-εφεσείοντα κατά τη δίκη του. Δεν θεωρούμε ότι, γι' αυτό το σκοπό, ήταν εύλογο το δικαστήριο, στην παρούσα υπόθεση, να επιβάλει όρο για υπογραφή εγγύησης για το υπερβολικό ποσό των €200.000.- με ένα αξιόχρεο εγγυητή. Εγγύηση της τάξης των περίπου €10.000.-, με ή χωρίς εγγυητή, που εξυπακούεται ότι θα πρέπει να είναι αξιόχρεος, θεωρούμε ότι θα ήταν επαρκής, υπό τις περιστάσεις.
Κατά συνέπεια οι εφέσεις επιτυγχάνουν και η πρωτόδικη απόφαση, για επιβολή του προαναφερόμενου όρου στις 3.10.2011, ακυρώνεται. Έξοδα υπέρ του εφεσείοντα, να υπολογιστούν από τον αρμόδιο Πρωτοκολλητή και να υποβληθούν για έγκριση από το Δικαστήριο.
Οι εφέσεις επιτυγχάνουν με έξοδα.