|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2011) 1 ΑΑΔ 906
20 Μαΐου, 2011
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Π., ΚΡΑΜΒΗΣ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στές]
MARIALA ESTATES LTD,
Εφεσείοντες-Εναγόμενοι 1,
v.
Ν. ΝΕΟΦΥΤΟΥ & Δ. ΜΑΥΡΟΜΟΥΣΤΑΚΟΣ ΛΤΔ,
Εφεσιβλήτων-Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 235/2008)
Διάδικοι ― Ανώνυμος αντιπροσωπευόμενος ― Πότε νομιμοποιείται να ενάξει ή εναχθεί ― Κατά πόσο είναι πράγματι ανώνυμος αντιπροσωπευόμενος ― Εξωγενής μαρτυρία είναι αποδεκτή για να καταδείξει αν ένα συμβαλλόμενο μέρος συμβλήθηκε ή υπέγραψε μια συμφωνία σαν αντιπρόσωπος.
Απόδειξη ― Αξιοπιστία μαρτύρων ― Αξιολόγηση αξιοπιστίας μαρτύρων ― Ανήκει κατ' εξοχήν στο πρωτόδικο Δικαστήριο το οποίο έχει τη δυνατότητα να ακούσει και να παρακολουθήσει τους μάρτυρες ενώ καταθέτουν ― Αρχές κάτω από τις οποίες είναι θεμιτό το Εφετείο να επέμβει.
Απόδειξη ― Εξωγενής μαρτυρία ― Αντιπρόσωπος και αντιπροσωπευόμενος ― Μπορεί να γίνει αποδεκτή εξωγενής μαρτυρία αν αυτή δεν έρχεται σε αντίθεση με οποιοδήποτε όρο του συμβολαίου, για να δείξει ότι ο ένας από τους συμβαλλόμενους ή ακόμη και οι δύο, ενήργησε με την ιδιότητα αντιπροσώπου, έτσι ώστε τόσο το όφελος όσο και η υποχρέωση του συμβολαίου να ανήκουν στους αρμόδιους αντιπροσωπευόμενους.
Με την παρούσα έφεσή τους οι εφεσείοντες - εναγόμενοι 1 (στο εξής οι εφεσείοντες) εφεσιβάλλουν την εναντίον τους απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου για το υπόλοιπο αξίας οικοδομικών εργασιών. Βασικός λόγος έφεσης είναι ο ισχυρισμός τους ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα αποφάσισε ότι ο εναγόμενος 2 υπέγραψε την επίδικη σύμβαση ημερομηνίας 29.10.99 (τεκμήριο 9) ως αντιπρόσωπος των εφεσειόντων-εναγομένων 1 και ότι κατ' ακολουθία οι τελευταίοι ήταν υπόλογοι στον εφεσίβλητο δυνάμει της συμφωνίας αυτής, αφού αποδέχθηκε προφορική εξωγενή μαρτυρία εκ μέρους του εφεσίβλητου, που ήταν ανεπίτρεπτη με βάση τον κανόνα αποκλεισμού εξωγενούς μαρτυρίας, που αντίκειτο και στα δικόγραφα.
Οι εφεσείοντες προσβάλλουν και την αξιολόγηση της μαρτυρίας ως εσφαλμένη.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Σύμφωνα με το κοινοδίκαιο, ένας ανώνυμος αντιπροσωπευόμενος μπορεί, στην κατάλληλη περίπτωση, να ενάξει ή να εναχθεί, με βάση μια συμφωνία που υπογράφηκε ή συμφωνήθηκε από τον αντιπρόσωπό του. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, έχει επίσης νομολογηθεί πως, εξωγενής μαρτυρία είναι αποδεκτή για να καταδείξει υπό ποιάν ιδιότητα τα συμβαλλόμενα μέρη συμβλήθηκαν ή υπέγραψαν μια τέτοια συμφωνία. Περαιτέρω, είναι επιτρεπτό στο Δικαστήριο να εξετάσει το κείμενο της σύμβασης και να καταλήξει στο εύρημα αν ένα συμβαλλόμενο μέρος υπέγραψε ή συμβλήθηκε σαν αντιπρόσωπος.
2. Στο σύγγραμμα Chitty on Contracts, Τόμος 1, 13η Έκδοση, τα πιο πάνω αναφέρονται ως μια από τις εξαιρέσεις όπου είναι επιτρεπτή η εξωγενής μαρτυρία. Περαιτέρω, στο σύγγραμμα αναφέρεται όμως ότι αμφισβητείται το κατά πόσο η μαρτυρία αυτή μπορεί να δοθεί όταν δεν συνάδει με τη γραπτή συμφωνία και παρατίθενται αποφάσεις όπου κρίθηκε πως, όταν προκύπτει από το κείμενο της συμφωνίας ότι κάποιος ενήργησε ως προσωπικά συμβαλλόμενος, δεν μπορεί να δοθεί τέτοια μαρτυρία.
3. Για τις αποφάσεις Humble v. Hunter [1848] 12 Q.B. 310 και Formby Bros v. Formby [1910] 102 L.T. 116 τις οποίες επικαλέσθηκε ο συνήγορος των εφεσειόντων και όπου δεν επετράπη εξωγενής μαρτυρία, το σύγγραμμα καταλήγει στα πιο κάτω:
«Αφετέρου, οι υποθέσεις αυτές μπορεί να εξηγηθούν ως υποθέσεις όπου η προσωπικότητα του συμβαλλομένου ήταν αρκετής σημασίας ώστε να καταστεί όρος της σύμβασης ή απλά ότι ήταν εσφαλμένες. Το θέμα εξακολουθεί να παραμένει ανοικτό.»
4. Στην κρινόμενη περίπτωση, το Ανώτατο Δικαστήριο καταλήγει, κρίνοντας αφενός ότι η προσωπικότητα του υπογράφοντος κατ' ισχυρισμό αντιπροσώπου δεν είναι ουσιώδης, όπως αναφέρεται στο πιο πάνω απόσπασμα, αλλά και, εν πάση περιπτώσει, προτιμώντας τη γραμμή των αποφάσεων που συνάδουν με το επιτρεπτό της αποδοχής εξωγενούς μαρτυρίας για να κριθεί η ιδιότητα κάτω από την οποία ο αναφερόμενος στη σύμβαση την έχει υπογράψει.
5. Το πρωτόδικο Δικαστήριο ανέλυσε με λεπτομέρεια τη μαρτυρία και κατέληξε στα συμπεράσματα αξιοπιστίας των μαρτύρων μετά από ενδελεχή ανάλυσή της και αιτιολόγηση των συμπερασμάτων του επί του προκειμένου και δε δικαιολογείται η επέμβασή του Εφετείου.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα υπέρ των εφεσίβλητων, πλέον Φ.Π.Α., τα οποία να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Prenn v. Simmons [1971] 3 All E.R. 237,
Λοϊζίδου v. Γεωργίου (1973) 9 J.S.C. 1919,
Cargill International S.A. v. Greenock Navigation Company Ltd (1991) 1 A.A.Δ. 193,
Magee v. Atkinson [1837] 2 M. & W. 440,
Higgins v. Senior [1841] 8 M. & W. 834,
Humble v. Hunter [1848] 12 Q.B. 310,
Formby Bros v. Formby [1910] 102 L.T. 116,
Polykarpou v. Polykarpou as Administrator of the Estate of the Deceased Polykarpos Stylianou Pedoulou a.ο. (1982) 1 C.L.R. 182.
Έφεση.
Έφεση από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (X"Γιάννη, A.E.Δ.), (Aγωγή Aρ. 3099/02), ημερ. 6.5.2008.
Λ. Λουκαΐδης, για τους Eφεσείοντες.
Χρ. Χ"Λοΐζου, για τους Eφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΔIKAΣTHPIO: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Π. Αρτέμη, Π..
ΑΡΤΕΜΗΣ, Π.: Η υπόθεση αυτή αφορά την αξίωση των εφεσίβλητων-εναγόντων, εργοληπτικής εταιρείας, για υπόλοιπο αξίας οικοδομικών εργασιών.
Οι εφεσείοντες-εναγόμενοι 1 εφεσιβάλλουν την εναντίον τους απόφαση του Δικαστηρίου με βασικό λόγο τον ισχυρισμό τους ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα αποφάσισε ότι ο εναγόμενος 2 υπέγραψε την επίδικη σύμβαση ημερομηνίας 29.10.99 (τεκμήριο 9) ως αντιπρόσωπος των εφεσειόντων-εναγομένων 1 και ότι κατ' ακολουθία οι τελευταίοι ήταν υπόλογοι στον εφεσίβλητο δυνάμει της συμφωνίας αυτής, αφού αποδέχθηκε προφορική εξωγενή μαρτυρία εκ μέρους του εφεσίβλητου, που ήταν ανεπίτρεπτη με βάση τον κανόνα αποκλεισμού εξωγενούς μαρτυρίας, που αντίκειτο και στα δικόγραφα.
Επίσης, οι εφεσείοντες προσβάλλουν και την αξιολόγηση της μαρτυρίας επί του προκειμένου ως εσφαλμένη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αναφερόμενο στις υποθέσεις Prenn v. Simmons [1971] 3 All E.R. 237 και Λοϊζίδου v. Γεωργίου (1973) 9 J.S.C. 1919, ανέφερε στην απόφαση του ότι είναι νομολογημένο ότι μπορεί να γίνει αποδεκτή εξωγενής μαρτυρία αν αυτή δεν έρχεται σε αντίθεση με οποιοδήποτε όρο του συμβολαίου, για να δείξει ότι ο ένας από τους συμβαλλόμενους ή ακόμη και οι δύο, ενήργησε με την ιδιότητα αντιπροσώπου, έτσι ώστε τόσο το όφελος όσο και η υποχρέωση του συμβολαίου να ανήκουν στους αρμόδιους αντιπροσωπευόμενους.
Στην υπόθεση Cargill International S.A. v. Greenock Navigation Company Ltd (1991) 1 A.A.Δ. 193, λέχθηκαν τα ακόλουθα στη σελ. 199 της απόφασης:
«Σύμφωνα με το κοινοδίκαιο, ένας ανώνυμος αντιπροσωπευόμενος μπορεί, στην κατάλληλη περίπτωση, να ενάξει ή να εναχθεί, με βάση μια συμφωνία που υπογράφηκε ή συμφωνήθηκε από τον αντιπρόσωπό του. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, έχει επίσης νομολογηθεί πως, εξωγενής μαρτυρία είναι αποδεκτή για να καταδείξει υπό ποιάν ιδιότητα τα συμβαλλόμενα μέρη συμβλήθηκαν ή υπέγραψαν μια τέτοια συμφωνία. Περαιτέρω, είναι επιτρεπτό στο Δικαστήριο να εξετάσει το κείμενο της σύμβασης και να καταλήξει στο εύρημα αν ένα συμβαλλόμενο μέρος υπέγραψε ή συμβλήθηκε σαν αντιπρόσωπος.»
Στο σύγγραμμα Chitty on Contracts, Τόμος 1, 13η Έκδοση, παράγραφος 12-114, αναφέρονται τα πιο πάνω ως μία από τις εξαιρέσεις όπου είναι επιτρεπτή η εξωγενής μαρτυρία, με αναφορά σε σωρεία Αγγλικών αποφάσεων. Περαιτέρω, στο σύγγραμμα αναφέρεται όμως ότι αμφισβητείται το κατά πόσο η μαρτυρία αυτή μπορεί να δοθεί όταν δεν συνάδει με τη γραπτή συμφωνία και παρατίθενται αποφάσεις όπου κρίθηκε πως, όταν προκύπτει από το κείμενο της συμφωνίας ότι κάποιος ενήργησε ως προσωπικά συμβαλλόμενος, δεν μπορεί να δοθεί τέτοια μαρτυρία. (Magee v. Atkinson [1837] 2 M. & W. 440; Higgins v. Senior [1841] 8 M. & W. 834; Humble v. Hunter [1848] 12 Q.B. 310; Formby Bros v. Formby [1910] 102 L.T. 116).
Στην απόφαση Humble v. Ηunter (πιο πάνω) δεν επετράπη τέτοια μαρτυρία, όπου ο αντιπρόσωπος περιγραφόταν ως ιδιοκτήτης του πλοίου και το ίδιο και στη Formby Bros (πιο πάνω), όπου ο διάδικος περιγραφόταν ως «ιδιοκτήτης». Στις δύο αυτές αποφάσεις μας παρέπεμψε και ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσειόντων.
Καταλήγει όμως το σύγγραμμα στα πιο κάτω:
"On the other hand, these cases may be explained as cases in which the personality of the contracting party was of sufficient importance to have become a term of the contract or simply that they were wrongly decided. The issue is still an open one."
Σε μετάφραση:
«Αφετέρου, οι υποθέσεις αυτές μπορεί να εξηγηθούν ως υποθέσεις όπου η προσωπικότητα του συμβαλλομένου ήταν αρκετής σημασίας ώστε να καταστεί όρος της σύμβασης ή απλά ότι ήταν εσφαλμένες. Το θέμα εξακολουθεί να παραμένει ανοικτό.»
Στην παρούσα περίπτωση, καταλήγουμε, κρίνοντας αφενός ότι η προσωπικότητα του υπογράφοντος κατ' ισχυρισμό αντιπροσώπου δεν είναι ουσιώδης, όπως αναφέρεται στο πιο πάνω απόσπασμα, αλλά και, εν πάση περιπτώσει, προτιμώντας τη γραμμή των αποφάσεων που συνάδουν με το επιτρεπτό της αποδοχής εξωγενούς μαρτυρίας για να κριθεί η ιδιότητα κάτω από την οποία ο αναφερόμενος στη σύμβαση την έχει υπογράψει.
Αποδεχόμαστε, εν κατακλείδι, πως το πρωτόδικο Δικαστήριο ορθά απεδέχθη την επίδικη μαρτυρία.
Όσον αφορά την ορθότητα της αξιολόγησης της μαρτυρίας, υπάρχει σωρεία αποφάσεων, από τις οποίες προκύπτουν οι αρχές κάτω από τις οποίες είναι θεμιτό το Εφετείο να επέμβει. Οι αρχές αυτές αναφέρονται και στην υπόθεση Polykarpou v. Polykarpou as Administrator of the Estate of the Deceased Polykarpos Stylianou Pedoulou and Others (1982) 1 C.L.R. 182, την οποία και έθεσε ενώπιον μας ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσειόντων, όπου αναφέρθηκαν τα ακόλουθα:
«It is the practice of an appellate Court not to interfere with the verdict of the trial Court which had the advantage of hearing the witnesses and watching their demeanour unless some very strong ground is put forward establishing that the verdict is against the weight of the evidence. That this is a most salutary practice there can be no doubt, as a study of the notes of evidence, even when taken with the utmost accuracy, cannot possibly convey to the mind of a Judge the same impression which the oral examination of the witnesses and their demeanour under that process would have made upon the same Judge, if it had been his duty to hear the case in first instance. It is for the appellant to show that the conclusions arrived at by the Court, appealed from, are erroneous. In a case when the matter turns on the credibility of witnesses, it is obvious that the trial Court is in a far better position to judge the value of their testimony than we are. We are, of course, not oblivious of the fact, that quite apart from manner and demeanour, there are other circumstances which may show whether a statement is credible or not, and we should not hesitate to act upon such circumstances, if, in our opinion, they warranted our intervention."
Στην παρούσα περίπτωση, η ευπαίδευτη Δικαστής ανέλυσε με λεπτομέρεια τη μαρτυρία και κατέληξε στα συμπεράσματα αξιοπιστίας των μαρτύρων μετά από ενδελεχή ανάλυσή της και αιτιολόγηση των συμπερασμάτων της επί του προκειμένου και δε δικαιολογείται η επέμβασή μας.
Εν όψει των πιο πάνω, η έφεση απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των εφεσίβλητων, πλέον Φ.Π.Α., τα οποία να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των εφεσίβλητων, πλέον Φ.Π.Α., τα οποία να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.