|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2011) 1 ΑΑΔ 668
30 Μαρτίου, 2011
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
[ΚΡΑΜΒΗΣ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στές]
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΠΑΝΤΕΧΗ,
Εφεσείων,
v.
ΜΑΡΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Εφεσίβλητης.
(Έφεση Αρ. 30/2009)
Οικογενειακό Δίκαιο ― Διατροφή ― Έκδοση απόφασης για τροποποίηση διατάγματος διατροφής ερήμην του εφεσείοντος, ο οποίος παρουσιάζετο ως ψυχικά πάσχων άτομο ― Εφεσείων, υπέβαλε ανεπιτυχώς αίτηση για παραμερισμό της απόφασης ― Κατά πόσο (α) υπό τις περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης, ο εφεσείων είχε αποκαλύψει εκ πρώτης όψεως καλή υπεράσπιση αναφορικά με την εισοδηματική του ικανότητα (β) υπήρχε σοβαρή και εύλογη αιτιολογία για την απουσία του κατά τη δικάσιμο και (γ) η καθυστέρηση στην καταχώρηση της αίτησης παραμερισμού ήταν αδικαιολόγητη.
Στις 28.11.2008 το Οικογενειακό Δικαστήριο Λεμεσού εκδίδοντας ερήμην του εφεσείοντος - καθ' ου η αίτηση σε εκείνη τη διαδικασία, διάταγμα διατροφής των ανηλίκων τέκνων του, αύξησε το ποσό το οποίο αυτός κατέβαλλε στη βάση προηγούμενου διατάγματος συνεισφοράς του ιδίου προς τα τέκνα του από €256,29 σε €600 μηνιαίως, ήτοι, €300 για κάθε ένα από αυτά.
Ο εφεσείων υπέβαλε αίτηση επιδιώκοντας τον παραμερισμό ή την ακύρωση του προαναφερθέντος διατάγματος, του οποίου η ισχύς άρχιζε από 5.8.2008.
Το Οικογενειακό Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση ενόψει του ότι δεν δέχθηκε τις εξηγήσεις του εφεσείοντος όσον αφορά την καθυστέρηση στην καταχώρηση της αίτησης παραμερισμού, αλλά κυρίως διότι δεν είχε αποκαλύψει συζητήσιμη υπεράσπιση. Σε σχέση με το τελευταίο ζήτημα θεώρησε αόριστα τα δύο ιατρικά πιστοποιητικά του ψυχιάτρου του Νοσοκομείου Λεμεσού ως προς την έναρξη του χρονικού σημείου της ψυχικής ανικανότητας του εφεσείοντος για εργασία που ήταν πρωταρχικό στοιχείο για να αποδείξει ότι είχε καλή υπεράσπιση αναφορικά με την εισοδηματική ικανότητά του. Όσον αφορά το σημείο της καθυστέρησης το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε ανεπαρκείς τις εξηγήσεις του εφεσείοντος ως προς το ότι η παράλειψή του να εμφανιστεί στο Δικαστήριο στις 7.10.2008, όταν ήταν ορισμένη η αίτηση της εφεσίβλητης για αύξηση του ποσοστού συνεισφοράς του, οφειλόταν σε αμέλεια του δικηγόρου που είχε διορίσει, άλλου από του εμφανιζομένου στην αίτηση για παραμερισμό και κατ' έφεση, καθώς και στα προβλήματα υγείας που είχε.
Ο εφεσείων εφεσίβαλε την απόφαση υποστηρίζοντας ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο:
α) Λανθασμένα αποφάσισε ότι τα πιστοποιητικά του ψυχιάτρου ήταν αόριστα και ότι εξ αυτών δεν προέκυπτε ότι κατά τον χρόνο που η αίτηση για συνεισφορά του οδηγήθηκε σε απόδειξη αυτός αδυνατούσε να εμφανιστεί και να δηλώσει την αδυναμία του για εργασία λόγω προβλημάτων υγείας.
β) Πλανήθηκε ως προς τη θεώρηση της επισυνημμένης στην αίτηση παραμερισμού βεβαίωσης του Επαρχιακού Γραφείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων Λεμεσού ημερ. 26.1.2009, με την οποία πιστοποιείτο ότι ο εφεσείων έλαβε παροχή ύψους €443,56 ως σύνταξη ανικανότητας για την περίοδο 1.1.2009 μέχρι 31.1.2009.
γ) Λανθασμένα δεν απέδωσε τη δέουσα σημασία στα ψυχικά του προβλήματα θεωρώντας ότι αυτός ήταν ένοχος αδιαφορίας για την υπόθεσή του και παραγνωρίζοντας ότι αυτός είναι ψυχοπαθής.
Η εφεσίβλητη υπεραμύνθηκε της πρωτόδικης απόφασης, υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι το Δικαστήριο δεν είχε ενώπιόν του οποιοδήποτε ιατρικό πιστοποιητικό σε σχέση με την υγεία του εφεσείοντος και ότι η βεβαίωση λήψης δημοσίου βοηθήματος αφορούσε μεταγενέστερο χρόνο από το Νοέμβριο του 2008.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η αναφορά στο ένα εκ των ιατρικών πιστοποιητικών ότι ο εφεσείων, από 30 περίπου ετών, πάσχει από σοβαρό ψυχικό νόσημα, έπρεπε να ευαισθητοποιήσει το Δικαστήριο ώστε να αντιμετωπίσει διαφορετικά το ζήτημα της αποκάλυψης ενδεχόμενης καλής υπεράσπισης, παρέχοντας στον εφεσείοντα την ευκαιρία να προβάλει την περί ανικανότητας θέση του πλέον εμπεριστατωμένα. Επιπλέον, κατά την αντεξέτασή του επί της ενόρκου δηλώσεώς του που υποστήριζε την αίτηση για παραμερισμό, δεν αμφισβητήθηκε οτιδήποτε σχετιζόταν με την παρουσιαζόμενη από καιρό πάσχουσα ψυχική του υγεία. Ούτε και αμφισβητήθηκαν τα ιατρικά πιστοποιητικά.
2. Το ύψος του ποσού του δημοσίου βοηθήματος που ο εφεσείων έλαβε, έστω κατά τον Ιανουάριο του 2009, εάν συνδυάζετο, στη λογική των πραγμάτων, με την από 30ετίας λανθάνουσα ψυχική του κατάσταση, θα οδηγούσε το Δικαστήριο στο συμπέρασμα ότι το επιδικασθέν ερήμην του εφεσείοντος ποσό των €600 μηνιαίως, ήταν πέραν του ύψους του δημοσίου βοηθήματος και άρα πέραν των οικονομικών δυνατοτήτων του εφεσείοντος.
3. Ορθά ο εφεσείων υποδεικνύει στο περίγραμμα αγόρευσής του ότι η καθυστέρηση στην καταχώρηση της πρωτόδικης αίτησης παραμερισμού, θα έπρεπε να ιδωθεί υπό το φως του αντικειμενικού κριτηρίου της ψυχικής ασθένειας και όχι υπό το φως ενός συνήθους διαδίκου που δεν αντιμετώπιζε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας.
4. Είναι ιδιαίτερα λυπηρό διότι οι δικηγόροι κατά την έφεση δεν προσέφεραν πληροφορίες εξ αρχής και αυτόβουλα ως προς την εξασφάλιση από τον εφεσείοντα διατάγματος καταβολής μειωμένης διατροφής από 24.4.2010, στο ποσό των €125 για έκαστο παιδί και ότι το ποσό των €600 μηνιαίως από 5.8.2008 μέχρι τη μείωσή του ως ανωτέρω, πληρώθηκε από τους αδελφούς του εφεσείοντος. Οι δικηγόροι κακώς παρέμειναν να αποκαλύψουν τις πιο πάνω πληροφορίες, κατά τεμαχισμένο μάλιστα τρόπο, μετά από εισήγηση του Εφετείου για μια εύλογη επίλυση της επίδικης διαφοράς.
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα τόσο πρωτοδίκως όσο και κατ' έφεση υπέρ του εφεσείοντος και εναντίον της εφεσίβλητης ως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Εφετείο.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης του Oικογενειακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Kωνσταντίνου, Δ.), (Aίτηση Aρ. 187/2008), ημερ. 9/9/2009.
Στ. Κ. Στυλιανού, για τον Εφεσείοντα.
Δ. Λαμπριανίδης, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Ναθαναήλ.
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Ο εφεσείων υπέβαλε αίτηση ημερ. 5.3.2009 στο Οικογενειακό Δικαστήριο Λεμεσού, δικαιοδοσία διατροφής, με σκοπό τον παραμερισμό ή ακύρωση προηγούμενου διατάγματος του Δικαστηρίου ημερ. 28.11.2008 το οποίο είχε εκδοθεί ερήμην του και με το οποίο είχε διαφοροποιηθεί προηγούμενο διάταγμα συνεισφοράς του ιδίου προς τα ανήλικα τέκνα του από το ποσό των €256,29 σε €600 μηνιαίως, ήτοι, €300 για κάθε ένα από τα δύο ανήλικα τέκνα του. Η ερήμην απόφαση του Οικογενειακού Δικαστηρίου είχε ισχύ από 5.8.2008.
Το Οικογενειακό Δικαστήριο εξέτασε την αίτηση του εφεσείοντα, αλλά την απέρριψε στις 9.9.2009, ενόψει του ότι δεν δέχθηκε τις εξηγήσεις του όσον αφορά την καθυστέρηση στην καταχώρηση της αίτησης παραμερισμού, αλλά κυρίως διότι δεν είχε αποκαλύψει συζητήσιμη υπεράσπιση. Ως προς το τελευταίο αυτό ζήτημα θεώρησε τα δύο ιατρικά πιστοποιητικά του ψυχίατρου του Νοσοκομείου Λεμεσού, Δρ. Βασίλη Χατζηβασίλη ημερ. 9.2.2009 και 24.2.2009, ως αόριστα ως προς την έναρξη του χρονικού σημείου της ψυχικής ανικανότητας του εφεσείοντα για εργασία που ήταν πρωταρχικό στοιχείο για να αποδείξει ότι είχε καλή υπεράσπιση αναφορικά με την εισοδηματική ικανότητά του. Όσον αφορά το σημείο της καθυστέρησης το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε ανεπαρκείς τις εξηγήσεις του εφεσείοντος ως προς το ότι η παράλειψη του να εμφανιστεί στο Δικαστήριο στις 7.10.2008, όταν ήταν ορισμένη η αίτηση της εφεσίβλητης για αύξηση του ποσοστού συνεισφοράς του, οφειλόταν σε αμέλεια του δικηγόρου που είχε διορίσει, άλλου από του εμφανιζομένου στην αίτηση για παραμερισμό και κατ' έφεση, καθώς και στα προβλήματα υγείας που είχε, με αποτέλεσμα να μην ήταν σε θέση να γνωρίζει τη διαδικασία που θα ακολουθείτο και γι' αυτό δεν επικοινώνησε και με τον τότε δικηγόρο για να πληροφορηθεί την πορεία της υπόθεσης. Το ενδιαφέρον του εφεσείοντος κατά το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδείχθηκε όψιμο όταν πλέον βρέθηκε αντιμέτωπος με εντάλματα φυλάκισης που είχαν εκδοθεί εναντίον του λόγω της παράλειψης του να καταβάλει την οφειλόμενη εκ της δικαστικής αποφάσεως διατροφή.
Παραπονείται ο εφεσείων με τους λόγους έφεσης του, ότι λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε ότι τα πιστοποιητικά του ψυχιάτρου ήταν αόριστα και ότι εξ αυτών δεν προέκυπτε ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο της εκδίκασης της αίτησης για αύξηση της συνεισφοράς του, δηλαδή στις 23.11.2008, όταν η αίτηση οδηγήθηκε σε απόδειξη, αυτός αδυνατούσε λόγω προβλημάτων υγείας να εμφανισθεί και να δηλώσει την αδυναμία του για εργασία. Επίσης ότι το Δικαστήριο πλανήθηκε ως προς τη θεώρηση της επισυνημμένης στην αίτηση παραμερισμού βεβαίωσης του Επαρχιακού Γραφείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων Λεμεσού ημερ. 26.1.2009, με την οποία πιστοποιείτο ότι ο εφεσείων έλαβε παροχή ύψους €443,56 ως σύνταξη ανικανότητας για την περίοδο 1.1.2009 μέχρι 31.1.2009. Περαιτέρω, ότι το Δικαστήριο λανθασμένα δεν απέδωσε τη δέουσα σημασία στα ψυχικά προβλήματα του εφεσείοντος θεωρώντας ότι αυτός ήταν ένοχος αδιαφορίας για την υπόθεση του, ενώ ο εφεσείων είναι ψυχοπαθής και έπρεπε να δώσει βαρύτητα στο στοιχείο αυτό μαζί με το γεγονός ότι είχε διορίσει δικηγόρο που κατονομάστηκε και ο οποίος για δικούς του λόγους δεν εμφανίσθηκε τότε στο Δικαστήριο.
Η αντίθετη θέση της εφεσίβλητης ήταν ότι ορθά το Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση παραμερισμού εφόσον δεν είχε ενώπιον του οποιοδήποτε ιατρικό πιστοποιητικό σε σχέση με την υγεία του εφεσείοντος για το χρονικό σημείο του Νοεμβρίου του 2008, όταν εκδόθηκε η απόφαση εναντίον του. Ακόμη και η βεβαίωση λήψης δημοσίου βοηθήματος αφορούσε μεταγενέστερο χρόνο από το Νοέμβριο του 2008. Σε σχέση με την καθυστέρηση στην επιδίωξη του παραμερισμού της απόφασης, ο εφεσείων δεν μπορεί να προβάλλει το λάθος, αμέλεια ή παράλειψη του δικηγόρου του, ενώ ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο επεσήμανε ακόμη και την καθυστέρηση που είχε μεσολαβήσει από την επίδοση του διατάγματος καθορισμού του ποσού της διατροφής στα €600 στις 23.1.2009, μέχρι την ημερομηνία καταχώρησης της αίτησης παραμερισμού στις 5.3.2009.
Προσεκτική εξέταση της πρωτόδικης απόφασης, η οποία αναφέρεται στον εφεσείοντα ως καθ' ου η αίτηση ενώ στην υπό κρίση διαδικασία αυτός ήταν αιτητής και έτσι έπρεπε να αναφερόταν ώστε να μην υπάρχει σύγχυση, αποκαλύπτει ότι παραγνωρίσθηκε η σαφής δήλωση του ψυχιάτρου στο δεύτερο ιατρικό πιστοποιητικό ημερ. 24.2.2009, το οποίο κατέγραψε ότι ο εφεσείων «.... νοσεί από 30ετίας περίπου από συναισθηματική ψύχωση, διπολικού τύπου (μανιοκατάθλιψη), η οποία εκδηλώνεται με επεισόδια κατάθλιψης εναλλασσόμενα με επεισόδια υπερθυμίας (μανίας).». Προστίθετο δε η πληροφόρηση ότι ο εφεσείων είχε νοσηλευθεί και στο Ψυχιατρείο Αθαλάσσης, έχει ανάγκη διά βίου φαρμακευτικής αγωγής υπό ψυχιατρική παρακολούθηση, λόγω δε των συχνών υποτροπών του «.... αδυνατεί να εργαστεί και κρίνεται μόνιμα ανίκανος για εργασία».
Παρά το γεγονός ότι το πιστοποιητικό έχει ημερ. 24.2.2009, (πλέον επεξηγηματικό του πρώτου πιστοποιητικού ημερ. 9.2.2009), εν τούτοις η αναφορά ότι ο εφεσείων πάσχει από σοβαρό ψυχικό νόσημα από 30 περίπου ετών, έπρεπε να ευαισθητοποιήσει το Δικαστήριο προς την κατεύθυνση της διαφορετικής αντιμετώπισης του ζητήματος της αποκάλυψης ενδεχόμενης καλής υπεράσπισης, ώστε να δίδετο στον εφεσείοντα η ευκαιρία να προβάλει τη θέση του περί ανικανότητας, πλέον εμπεριστατωμένα. Να σημειωθεί δε προς επιβεβαίωση των προηγουμένων, ότι κατά την πρωτόδικη διαδικασία ο εφεσείων έτυχε αντεξέτασης επί της ενόρκου δηλώσεως του που υποστήριζε την αίτηση παραμερισμού από το συνήγορο της εφεσίβλητης, χωρίς να αμφισβητηθεί στο ελάχιστο οτιδήποτε σχετικό με την παρουσιαζόμενη από καιρό πάσχουσα ψυχική του υγεία. Ούτε αμφισβητήθηκαν τα ιατρικά πιστοποιητικά. Η αντεξέταση του κ. Λαμπριανίδη εξαντλήθηκε στο χρόνο που μεσολάβησε μεταξύ του διατάγματος που είχε εκδοθεί μέχρι την ημερομηνία που υπεβλήθη η αίτηση παραμερισμού.
Επίσης το πρωτόδικο Δικαστήριο έπρεπε, στη λογική των πραγμάτων, να συνδύαζε την από 30ετίας λανθάνουσα ψυχική υγεία του εφεσείοντος, με τη βεβαίωση του Τμήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων και το ύψος του ποσού που έλαβε ως δημόσιο βοήθημα, έστω κατά τον Ιανουάριο του 2009, κατά τρόπο που να οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι το επιδικασθέν ερήμην του εφεσείοντος ποσό των €600 μηνιαίως, ήταν πέραν του ύψους του δημοσίου βοηθήματος και άρα πέραν των οικονομικών δυνατοτήτων του εφεσείοντος.
Τα πιο πάνω εξάγονταν από τεκμήρια ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου τα οποία λανθασμένα παραγνωρίστηκαν, με αποτέλεσμα να θεωρηθεί ότι ο εφεσείων δεν είχε καλή υπεράσπιση στην αίτηση διατροφής. Ιδιαιτέρως τα ιατρικά πιστοποιητικά ήταν αναντίλεκτα, η δε αντίθετη γενικευμένη θέση της εφεσίβλητης ότι ο εφεσείων παρά τα προβλήματα υγείας που είχε από την αρχή του γάμου τους, εργαζόταν κανονικά, δεν ήταν δυνατό να αντισταθμίσει την ιατρική αυτή θέση. Η ψυχική υγεία, όμως, του εφεσείοντος αναμφίβολα εξηγούσε και την παλινδρόμηση του σε σχέση με την επιδειχθείσα καθυστέρηση στην καταχώρηση της πρωτόδικης αίτησης παραμερισμού. Ορθά ο εφεσείων υποδεικνύει στο περίγραμμα αγόρευσης του ότι η καθυστέρηση θα έπρεπε να ιδωθεί υπό το φως του αντικειμενικού κριτηρίου της ψυχικής ασθένειας και όχι υπό το φως ενός συνήθους διαδίκου που δεν αντιμετώπιζε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας.
Κατά τη συζήτηση της έφεσης αποκαλύφθηκαν και τα εξής δεδομένα που φαίνεται να ακολούθησαν την καταχώρηση της. Πρώτον, ότι ο εφεσείων, με τον νυν δικηγόρο του, υπέβαλε αίτηση και πέτυχε την έκδοση διατάγματος, προσωρινού στην αρχή που κατέστη στην πορεία μόνιμο, καταβολής μειωμένης διατροφής από 24.4.2010, στο ποσό των €125 για έκαστο παιδί. Δεύτερο, το ποσό που επιδικάσθηκε στο ύψος των €600 μηνιαίως από 5.8.2008, μέχρι την ημερομηνία μείωσης του ως προηγουμένως αναφέρθηκε, ήδη πληρώθηκε προς την εφεσίβλητη από τους αδελφούς του εφεσείοντος.
Είναι ιδιαίτερα λυπηρό διότι οι δικηγόροι κατά την έφεση δεν προσέφεραν τις πιο πάνω πληροφορίες εξ αρχής και αυτόβουλα, αλλά παρέμειναν να τις αποκαλύψουν, κατά τεμαχισμένο μάλιστα τρόπο, μετά από εισήγηση του Εφετείου ότι μια εύλογη επίλυση της διαφοράς ίσως θα ήταν η ανάληψη υποχρέωσης από την εφεσίβλητη να μην προχωρήσει σε μέτρα εξασφάλισης του λαβείν της στη βάση της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου, μέχρι την εξέταση από αυτό αίτησης τροποποίησης του διατάγματος των €600 μηνιαίως που θα καταχωρείτο από τον εφεσείοντα.
Υπό το φως των όσων έχουν προηγηθεί, η έφεση επιτυγχάνει με αποτέλεσμα την ακύρωση της απόφασης του Οικογενειακού Δικαστηρίου ημερ. 9.9.2009 καθώς και της εκδοθείσας εκεί διαταγής ως προς τα έξοδα και τον ταυτόχρονο παραμερισμό της απόφασης και του συνακόλουθου Διατάγματος ημερ. 28.11.2008, του ιδίου Δικαστηρίου.
Τα έξοδα τόσο της έφεσης όσο και της πρωτόδικης διαδικασίας παραμερισμού επιδικάζονται υπέρ του εφεσείοντος και εναντίον της εφεσίβλητης ως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Εφετείο.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα, τόσο πρωτοδίκως, όσο και κατ' έφεση, υπέρ του εφεσείοντος και εναντίον της εφεσίβλητης ως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Εφετείο.