|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2010) 1 ΑΑΔ 1460
16 Σεπτεμβρίου, 2010
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στές]
ΙΩΑΝΝΗΣ Ν. ΠΑΤΣΑΛΙΔΗΣ,
Εφεσείων-Ενάγων,
v.
1. ΑΒΡΑΑΜ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΔΙΣΠΥΡΟΥ,
2. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΛΕΞΙΟΥ,
3. ΣΩΤΗΡΗ Λ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ,
Εφεσιβλήτων-Εναγομένων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 180/2007)
Απόδειξη ― Εμπειρογνώμονες ― Μαρτυρία εμπειρογνωμόνων ― Η μαρτυρία εμπειρογνωμόνων εσφαλμένα δεν έγινε δεκτή ως μαρτυρία ειδικών σε υπόθεση παράνομης επέμβασης σε ακίνητη ιδιοκτησία ― Η επέμβαση του Εφετείου κρίθηκε αναγκαία.
Με την παρούσα έφεση τίθεται υπό αμφισβήτηση η ορθότητα της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου με την οποία απορρίφθηκε, μετά από επανεκδίκαση, η αγωγή του εφεσείοντος εναντίον των εφεσιβλήτων για ισχυριζόμενη παράνομη επέμβαση των δεύτερων στο τεμάχιο υπ' αρ. 307 του πρώτου, στην περιοχή Λειβάδια Μιχαηλιού, στην Αγία Νάπα.
Πρωτόδικα, κατέθεσαν ο εφεσείων και ο Μ.Ε.1, ο οποίος είναι αφυπηρετήσας Διευθυντής του Κτηματολογίου και διατηρεί γραφείο Εκτιμήσεων και Κτηματικών Συμβούλων, ενώ από πλευράς εφεσιβλήτων, δεν ακούστηκε μαρτυρία. Το Δικαστήριο δεν δέχθηκε ότι ο Μ.Ε.1 είναι εμπειρογνώμονας, είτε από άποψης ακαδημαϊκών προσόντων είτε από άποψης μακράς εμπειρίας σε χωρομετρήσεις ή επί τόπου εξετάσεις για διαπίστωση επεμβάσεων. Οι μετρήσεις, κατέληξε, στις οποίες ο μάρτυρας προέβη, έγιναν όχι όπως έπρεπε επί τόπου αλλά επί του σχεδίου - Τεκμήριο 6 - με τη βοήθεια ρίγας μετρήσεως. Πρόσθεσε, επίσης, ότι, και επί τόπου αυτές να γίνονταν, πάλι δε θα δεχόταν το μάρτυρα ως εμπειρογνώμονα, αφού αυτός έλαβε ως σταθερό σημείο των μετρήσεών του το ευρισκόμενο εντός του τεμαχίου 304 κτήριο, χωρίς προηγουμένως να εξετάσει κατά πόσο η επί τόπου κατάσταση ήταν σύμφωνη με το σχέδιο. Το Δικαστήριο δεν δέχθηκε ούτε τη μαρτυρία του εφεσείοντος, στο μέρος που αυτή αναφέρεται στην εντός του τεμαχίου 307 επέμβαση.
Η ουσία των λόγων έφεσης αφορά την ορθότητα της αξιολόγησης της μαρτυρίας των μαρτύρων. Ο συνήγορος του εφεσείοντος υπέβαλε ότι τόσο ο Μ.Ε.1 όσο και ο εφεσείων είναι εμπειρογνώμονες και εσφαλμένα η μαρτυρία τους δεν έγινε δεκτή ως μαρτυρία ειδικού. Ειδικότερα, σε σχέση με το Μ.Ε.1, υπέβαλε ότι η εμπειρογνωμοσύνη του δεν αμφισβητήθηκε από την υπεράσπιση, η οποία, κατά την αντεξέτασή του, μάλιστα, επικαλέστηκε τη σαραντάχρονη πείρα του στο Κτηματολόγιο.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το σύνολο της μαρτυρίας αλλά και τα σημεία αυτής στα οποία παρέπεμψε ο συνήγορος του εφεσείοντος, οδηγούν στην κατάληξη ότι ο Μ.Ε.1 είναι εμπειρογνώμονας. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αν και καθοδηγήθηκε ορθά από τη νομολογία, απέτυχε να εκτιμήσει όσα τέθηκαν ενώπιόν του και να διαπιστώσει ότι αυτά κατέτειναν στην εμπειρογνωμοσύνη του Μ.Ε.1. Ο εν λόγω μάρτυρας επισκέφθηκε την περιοχή όπου βρίσκεται το επίδικο τεμάχιο δύο φορές, και προσδιόρισε με ακρίβεια τι διαπίστωσε εντός αυτού. Η μαρτυρία του παρέμεινε αναντίλεκτη τόσο σε σχέση με τις επισκέψεις και τις μετρήσεις του, όσο και σε σχέση με τις επεμβάσεις εντός του επίδικου τεμαχίου.
2. Ανάλογα ισχύουν και για τον εφεσείοντα, η μακρόχρονη πείρα του οποίου σε αγοραπωλησίες γης και θέματα που αφορούν τα σύνορα τεμαχίων με βάση τα επίσημα κτηματολογικά σχέδια δεν αμφισβητήθηκε.
Ενόψει της αποδοχής πρωτοδίκως της μαρτυρίας του εφεσείοντος και του Μ.Ε.1 ως αξιόπιστης, αλλά και των λοιπών ευρημάτων του Δικαστηρίου, έχει αποδειχθεί η ισχυριζόμενη επέμβαση στο τεμάχιο 307, οπόταν και εκδίδονται τα αιτούμενα διατάγματα άρσης της παράνομης επέμβασης των εφεσιβλήτων στο εν λόγω τεμάχιο.
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα, πρωτοδίκως και κατ' έφεση, υπέρ του εφεσείοντος.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Aμμοχώστου (Γερολέμου, E.Δ.), (Aγωγή Aρ. 847/00), ημερομ. 31.5.2007.
Γ. Γεωργίου με Α. Μίτσιγγα, για τον Εφεσείοντα.
Κ. Μούσκος, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Δικαστής Ε. Παπαδοπούλου.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Αγωγή του εφεσείοντα εναντίον των εφεσιβλήτων σε σχέση με το αστικό αδίκημα της παράνομης επέμβασης στα τεμάχια 306 και 307, στην περιοχή Λειβάδια Μιχαηλιού, στην Αγία Νάπα, απορρίφθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο. Εναντίον της εν λόγω απόφασης ασκήθηκε έφεση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να διαταχθεί επανεκδίκαση της αγωγής, σε σχέση, όμως, μόνο με την κατ' ισχυρισμό επέμβαση στο τεμάχιο 307. Η αγωγή ακούστηκε εκ νέου, με αποτέλεσμα να απορριφθεί με έξοδα εναντίον του εφεσείοντα - ενάγοντα, ο οποίος και καταχώρισε την παρούσα έφεση, στην οποία οι εφεσίβλητοι επέλεξαν να μην καταχωρίσουν περίγραμμα αγόρευσης και, κατά συνέπεια, να μην ακουσθούν.
Πρωτόδικα, για απόδειξη της υπόθεσης, κατέθεσαν ο εφεσείων και ακόμη ένας μάρτυρας, ενώ, από πλευράς εφεσιβλήτων, δεν ακούστηκε μαρτυρία.
Σύμφωνα με την εκδοχή του εφεσείοντα, ιδιοκτήτη του τεμαχίου 304 και συνιδιοκτήτη, κατά τον ουσιώδη χρόνο, στο τεμάχιο 307, το καλοκαίρι του 2000, αυτός αντιλήφθηκε να μεταφέρονται στο τεμάχιο 307 χώματα και να φυτεύονται δέντρα. Διαπίστωσε, επίσης, ότι κατασκευάστηκε μία εξέδρα από άμμο, ξύλινες σανίδες, σιδερένιες ράβδους και τάπητα επί του τεμαχίου 306, το οποίο παρεμβάλλεται μεταξύ των τεμαχίων 304 και 307, η οποία εφαπτόταν του τεμαχίου 307. Το ύψος της ήταν το ίδιο με το ύψος της βεράντας του εστιατορίου που βρίσκεται στο τεμάχιο 304. Σε τρεις από τις πλευρές της εξέδρας, ανατολικά δυτικά και νότια, υπήρχαν τρεις σκάλες από πέντε σκαλιά, τα οποία βρίσκονταν όλα στο τεμάχιο 307. Οι δύο από τις σκάλες ήταν ξύλινης κατασκευής με σιδερένιες χειρολαβές, ήταν δε καλυμμένες και αυτές με τον ίδιο πράσινο τάπητα, όπως και η εξέδρα. Η τρίτη σκάλα ήταν από μπετόν. Υπήρχαν, επίσης, στο τεμάχιο 307 σιδερένιοι ιστοί και στερεωμένες σ' αυτούς πινακίδες που διαφήμιζαν τα φαγητά που σερβίρονταν στο εστιατόριο.
Για τις πιο πάνω επεμβάσεις, κατέθεσε, μετά από επί τόπου επίσκεψη και μετρήσεις, και ο μάρτυρας Α. Γεωργίου, ο οποίος, μετά την αφυπηρέτησή του από τη θέση του Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας το 1998, διατηρεί γραφείο Εκτιμήσεων και Κτηματικών Συμβούλων. Για τις διαπιστώσεις του επί τόπου, καθώς είπε, χρησιμοποίησε το Τεκμήριο 6, το οποίο αποτελεί επίσημο κτηματολογικό σχέδιο και σ' αυτό απεικονίζεται το σταθερό σημείο που έλαβε υπόψη και το οποίο δεν είναι άλλο από το κτήριο εντός του τεμαχίου 304.
Ως προς τα πραγματικά γεγονότα, το πρωτόδικο Δικαστήριο, αποδεχόμενο τη μαρτυρία που παρουσιάστηκε ως αξιόπιστη, κατέληξε ως εξής:-
«Ο ενάγων είναι ιδιοκτήτης του τεμαχίου 304 επί του οποίου υπάρχει εστιατόριο. Από το 1982 μέχρι και σήμερα το ενοικιάζει στον εναγόμενο 1. Στο εστιατόριο εργάζονται και οι εναγόμενοι 2 και 3 γαμπροί του εναγομένου 1 οι οποίοι σερβίρουν ποτά και φαγητά.
Ο ενάγων κατά τον ουσιώδη με την παρούσα αγωγή χρόνο ήταν συνιδιοκτήτης κατά 38/45 μερίδια του τεμαχίου 307 αρ. Φ/Σχ. 2-287-273 τμήμα 05 Αρ. Εγγραφής 1322 στην περιοχή Λειβάδια Μιχαηλιού στην Αγία Νάπα της επαρχίας Αμμοχώστου (στο εξής Τεμάχιο 307).
Μεταξύ του Τεμαχίου 304 και 307 παρεμβάλλεται το τεμάχιο 306.
Σε κάποιο μέρος γης, στην περιοχή που βρίσκονται τα αναφερθέντα τεμάχια, υπάρχουν άμμος, χώματα, δέντρα, σκάλες, πράσινος τάπητας, σιδερένιοι πάσσαλοι (ιστοί) και πινακίδες που διαφημίζουν φαγητά.»
Σε σχέση με το μάρτυρα Α. Γεωργίου, το πρωτόδικο Δικαστήριο, καθοδηγούμενο από τη νομολογία αναφορικά με την αξιολόγηση της μαρτυρίας εμπειρογνωμόνων μαρτύρων, δε δέχθηκε ότι αυτός είναι εμπειρογνώμονας, είτε από άποψης ακαδημαϊκών προσόντων είτε από άποψης μακράς εμπειρίας σε χωρομετρήσεις ή επί τόπου εξετάσεις για διαπίστωση επεμβάσεων. Οι μετρήσεις, κατέληξε, στις οποίες ο μάρτυρας προέβη, έγιναν όχι όπως έπρεπε επί τόπου αλλά επί του σχεδίου - Τεκμήριο 6 - με τη βοήθεια ρίγας μετρήσεως. Πρόσθεσε, επίσης, ότι, και επί τόπου αυτές να γίνονταν, πάλι δε θα δεχόταν το μάρτυρα ως εμπειρογνώμονα, αφού αυτός έλαβε ως σταθερό σημείο των μετρήσεών του το ευρισκόμενο εντός του τεμαχίου 304 κτήριο, χωρίς προηγουμένως να εξετάσει κατά πόσο η επί τόπου κατάσταση ήταν σύμφωνη με το σχέδιο.
Απέρριψε, επίσης, τη μαρτυρία του εφεσείοντα, στο μέρος που αυτή αναφέρεται στην εντός του τεμαχίου 307 επέμβαση. Η ενασχόλησή του, κατέληξε, με κτηματομεσιτική εργασία δεν εξυπακούει εμπειρία του σε θέματα χωρομέτρησης, ώστε να μπορεί αυτός να θεωρηθεί ειδικός σε σχέση με το ζητούμενο, δηλαδή την επέμβαση στο τεμάχιο 307.
Η πιο πάνω απόφαση αμφισβητείται με έξι λόγους έφεσης, η ουσία των οποίων δεν είναι άλλη από την αμφισβήτηση της ορθότητας της αξιολόγησης της μαρτυρίας των μαρτύρων. Τόσο ο Μ.Ε.1 όσο και ο εφεσείων, υπέβαλε ο συνήγορος του εφεσείοντα, είναι εμπειρογνώμονες και εσφαλμένα η μαρτυρία τους δεν έγινε δεκτή ως μαρτυρία ειδικού. Ειδικότερα, σε σχέση με το Μ.Ε.1, υπέβαλε ότι η εμπειρογνωμοσύνη του δεν αμφισβητήθηκε από την Υπεράσπιση, η οποία, κατά την αντεξέτασή του, μάλιστα, επικαλέστηκε τη σαραντάχρονη πείρα του στο Κτηματολόγιο. Ανεξάρτητα, όμως, από το πώς ο Μ.Ε.1 αντικρίστηκε από την Υπεράσπιση, ο ίδιος περιέγραψε με σαφήνεια όλα όσα τον καθιστούν ικανό, όταν βλέπει ένα σχέδιο και επισκέπτεται μία περιοχή η οποία απεικονίζεται σ' αυτό, να προσδιορίζει πού βρίσκεται το κάθε τεμάχιο. Ανάλογα ο συνήγορος υπέβαλε και σε σχέση με την απόρριψη του μέρους της μαρτυρίας του εφεσείοντα που αφορά στις επεμβάσεις εντός του τεμαχίου 307.
Έχουμε εξετάσει τα σημεία της μαρτυρίας στα οποία ο συνήγορος του εφεσείοντα μας παρέπεμψε αλλά και το σύνολό της. Σε συμφωνία μαζί του, καταλήγουμε ότι αυτή οδηγεί στο ότι ο Μ.Ε.1 είναι εμπειρογνώμονας. Ο πρωτόδικος Δικαστής, καίτοι καθοδηγήθηκε ορθά από τη νομολογία, απέτυχε να εκτιμήσει όσα τέθηκαν ενώπιόν του και να διαπιστώσει ότι αυτά κατέτειναν στην εμπειρογνωμοσύνη του Μ.Ε.1. Καταθέτοντας ο μάρτυρας, αναφέρθηκε σε όλα όσα τον καθιστούσαν εμπειρογνώμονα επί θεμάτων χωρομέτρησης. Όπως ο ίδιος δήλωσε - και επ' αυτού δεν αντεξετάστηκε, όπως, βέβαια, δεν αντεξετάστηκε ως προς τις μετρήσεις του για να καταλήξει στις επεμβάσεις - προτού διοριστεί Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, πέρασε από όλες τις βαθμίδες του Κτηματολογίου, γνωρίζει πολύ καλά όλα τα σχετικά με σχέδια και εγγραφές και, όταν επισκέπτεται μία περιοχή, η οποία απεικονίζεται σε σχέδιο, μπορεί πολύ εύκολα να καταλάβει πού βρίσκεται το κάθε τεμάχιο. Ο μάρτυρας επισκέφτηκε την περιοχή όπου το επίδικο τεμάχιο δύο φορές, καθώς κατέθεσε, και προσδιόρισε με ακρίβεια τι διαπίστωσε εντός αυτού. Η μαρτυρία του παρέμεινε αναντίλεκτη σε σχέση με τις επεμβάσεις εντός του τεμαχίου 307.
Η αναφορά στην πρωτόδικη απόφαση ότι ο Μ.Ε.1 δεν εξήγησε πώς αυτός κατέληξε ότι το σημείο, το οποίο θεώρησε ως σταθερό, αποτελεί σημείο της χωρομετρίας δε επιδρά στην αξία της μαρτυρίας του ως ειδικού, αφού δεν αμφισβητήθηκαν, καθ' οιονδήποτε τρόπο, είτε οι επί τόπου επισκέψεις του είτε οι μετρήσεις του, στις οποίες αναφέρθηκε και η χρήση του σχεδίου - Τεκμηρίου 6.
Ανάλογα ισχύουν και για τον εφεσείοντα, η μακρόχρονη πείρα του οποίου σε αγοραπωλησίες γης και θέματα που αφορούν τα σύνορα τεμαχίων με βάση τα επίσημα κτηματολογικά σχέδια δεν αμφισβητήθηκε.
Θεωρούμε, ενόψει της αποδοχής πρωτοδίκως της μαρτυρίας του εφεσείοντα και του Μ.Ε.1 ως αξιόπιστης αλλά και των λοιπών ευρημάτων του Δικαστηρίου, ότι η κατ' ισχυρισμό επέμβαση στο τεμάχιο 307 έχει αποδειχθεί. Ενώπιόν μας υπάρχουν όλα τα δεδομένα, τα οποία μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε στην έκδοση των αιτουμένων διαταγμάτων.
Εκδίδεται Διάταγμα υπέρ του εφεσείοντα και εναντίον των εφεσιβλήτων, με το οποίο αυτοί διατάσσονται όπως, εντός ενός μηνός, άρουν την παράνομη επέμβαση στο τεμάχιο 307, η οποία συνίσταται σε χώματα, δέντρα, εξέδρα από άμμο, ξύλινες σανίδες, σιδερένιες ράβδους, πράσινο τάπητα, σκάλες, σιδερένιους ιστούς και πινακίδες που διαφημίζουν φαγητά.
Εκδίδεται, επίσης, Διάταγμα, με το οποίο οι εφεσίβλητοι εμποδίζονται στο μέλλον να επεμβαίνουν, καθ' οιονδήποτε τρόπο, εντός του τεμαχίου 307. Σημειώνουμε πως δεν είχε προσαχθεί πρωτοδίκως μαρτυρία και πως, με την έφεση, δεν τίθεται θέμα αποζημιώσεων.
Η έφεση επιτυγχάνει.
Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται.
Σ' ό,τι αφορά τα έξοδα, τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση, αυτά επιδικάζονται υπέρ του εφεσείοντα.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα, πρωτοδίκως και κατ' έφεση, υπέρ του εφεσείοντος.