|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2007) 1 ΑΑΔ 618
25 Μαΐου, 2007
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΛΕΑΝΔΡΟΣ ΣΟΛΩΜΟΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
Εφεσείων - Εναγόμενος,
v.
1. ΚΥΠΡΟΥΛΛΑΣ ΠΑΠΑΛΛΑ,
2. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΠΑΠΑΛΛΑ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
ΤΟΥ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΣΤΕΛΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΠΑΠΑΛΛΑ,
Εφεσιβλήτων - Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 12167)
Αμέλεια ? Συντρέχουσα αμέλεια ? Κατά πόσο κυνηγός, ο οποίος απώλεσε τη ζωή του από πτώση σε ακάλυπτο φρεάτιο, μη ιδιαίτερα εμφανές λόγω της βλάστησης στην περιοχή η οποία κάλυπτε το μισό περίπου στόμιο του φρεατίου, ήταν ένοχος συντρέχουσας αμέλειας.
Ο Στέλιος Χαραλάμπους Παπαλλά, τέως από τη Μεσόγη απώλεσε τη ζωή του όταν έπεσε σε φρεάτιο βάρους 140 περίπου ποδιών στο χωριό Τρεμιθούσα της Επαρχίας Πάφου, όπου πήγε για να κυνηγήσει εγκαταλείποντας σύζυγο και δύο ανήλικα παιδιά. Το φρεάτιο βρισκόταν στο τεμάχιο 233, ιδιοκτησίας του εφεσείοντος. Ο Μ.Ε.3, κυνηγός από την Τ?εμιθούσα, ήταν ο άνθρωπος ο οποίος το πρωί της 1/10/2000, άκουσε τα βογγητά του αποβιώσαντος από τον πάτο του φρεατίου και κατηύθυνε την Αστυνομία και την Πυροσβεστική, που έφθασαν στην περιοχή. Ο Μ.Ε.2, πυροσβέστης ανέσυρε τον αποβιώσαντα από το φρεάτιο.
Οι εφεσίβλητοι καταχώρησαν αγωγή στο Ε. Δ. Πάφου διεκδικώντας αποζημιώσεις προς όφελος της περιουσίας του αποβιώσαντος και των εξαρτωμένων του, από τον εφεσείοντα, το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και το Κοινοτικό Συμβούλιο Τρεμιθούσας. Το σύνολο τους συμφωνήθηκε στις £76.500 και, στην έκταση που αφορούσε στο δικαιούμενο ποσό των εξαρτωμένων ανηλίκων, εγκρίθηκε από το Δικαστήριο.
Σε σχέση με το θέμα της ευθύνης διεξήχθη ακρόαση. Σε αυτή έδωσε μαρτυρία και ο εφεσείων ο οποίος, μεταξύ άλλων, ανέφερε πως γνώριζε την ύπαρξη του φρεατίου και ότι το είχε σκεπάσει τέσσερα περίπου χρόνια πριν το ατύχημα με δοκούς, μια παλιά πόρτα και ένα τσίγκο και ότι ?Ι?σκεπτόταν το χωράφι του κάθε χρόνο και ήλεγχε το κάλυμμα του φρεατίου. Η τελευταία φορά ήταν 5-6 μήνες πριν το ατύχημα. Το κάλυμμα ήταν εντάξει. Το Δικαστήριο απέρριψε τη θέση του εφεσείοντος, ότι είχε καλύψει το φρεάτιο, ως αναξιόπιστη. Έκρινε ότι η εκδοχή του αυτή "ήταν μια επινόησή του ώστε να δικαιολογηθεί για την εγκληματική του αμέλεια να διατηρεί ακάλυπτο φρεάτιο στο κτήμα του."
Το Δικαστήριο κατέληξε πως οι εφεσίβλητοι απέδειξαν πλήρως την υπόθεσή τους εναντίον του εφεσείοντος, ο οποίος και απέτυχε να αποδείξει συντρέχουσα αμέλεια εκ μέρους του αποβιώσαντος, ενώ δεν απέδειξαν την υπόθεσή τους εναντίον των άλλων δύο εναγομένων. Το Δικαστήριο εξέδωσε ανάλογη απόφαση υπέρ των εφεσιβλήτων ??? εναντίον του εφεσείοντος, πλέον έξοδα, και υπέρ του Γενικού Εισαγγελέα και του Κοινοτικού Συμβουλίου Τρεμιθούσας και εναντίον των εφεσιβλήτων, πλέον έξοδα.
Ο εφεσείων εφεσίβαλε την απόφαση υποστηρίζοντας ότι εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε στο εύρημα ότι το ατύχημα έγινε κατά τη διάρκεια της νύχτας και, περαιτέρω εσφαλμένα δεν καταλόγισε στον αποβιώσαντα οποιοδήποτε ποσοστό συντρέχουσας αμέλειας.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το ότι το ατύχημα έγινε κατά τη διάρκεια της νύχτας ήταν παραδεκτό με την υπεράσπιση του εφεσείοντος και επίσης προέκυπτε από τη μαρτυρία του Μ.Ε.3.
2. Το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι ο αποβιώσας δεν υπείχε ευθύνη για συντρέχουσα αμέλεια, υποστηρίζεται πλήρως από τη μαρτυρία του Μ.Ε.2 την οποία το Δικαστήριο είχε αποδεχθεί ως αξιόπιστη.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα εις βάρος του εφεσείοντος.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου (Υπόθ. Αρ. 4758/00), ημερομ. 3.9.04.
Α. Δημητριάδης, για τον Εφεσείοντα.
Ε. Κορακίδης, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γαβριηλίδης, Δ..
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Νωρίς το πρωί της 1.10.2000 η Πυροσβεστική ανέσυρε νεκρό από φρεάτιο, στο χωριό Τρεμιθούσα της Επαρχίας Πάφου, το Στέλιο Χαραλάμπους Παπαλλά, τέως από τη Μεσόγη. Το φρεάτιο βρισκόταν μέσα στο τεμάχιο 233 - χωράφι, στην τοποθεσία "Κοτσινόκαμπος" του χωριού, ιδιοκτησίας του εφεσείοντος. Ο αποβιώσας εγκατέλειψε σύζυγο και δύο ανήλικα παιδιά.
Με την υπ' αρ. 4758/2000 αγωγή, που καταχώρησαν στο Ε.Δ. Πάφου, οι εφεσίβλητοι διεκδίκησαν αποζημιώσεις προς όφελος της περιουσίας του αποβιώσαντος και των εξαρτωμένων του, από τον εφεσείοντα, το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και το Κοινοτικό Συμβούλιο Τρεμιθούσας. Το σύνολο των αποζημιώσεων συμφωνήθηκε στις £76.500 και, στην έκταση που αφορούσε στο δικαιούμενο ποσό των εξαρτωμένων ανηλίκων, εγκρίθηκε από το Δικαστήριο. Διεξήχθη ακρόαση αναφορικά με το ζήτημα της ευθύνης μόνο.
Η περιοχή όπου έγινε το ατύχημα περιγράφηκε στο Δικαστήριο κατά απόλυτα ικανοποιητικό τρόπο, είχε δε ως εξής: Στον κύριο δρόμο που οδηγεί από την Πάφο προς το χωριό Τσάδα υπάρχει, παρά τα χωριά Μεσόγη και Τρεμιθούσα, έξοδος ασφαλτοστρωμένου δρόμου που οδηγεί προς τον Άγιο Νεόφυτο. Σε απόσταση περί τα 500 μέτρα σε αυτό το δρόμο υπάρχει έξοδος άλλου, ασφαλτοστρωμένου και πάλι, δρόμου, που οδηγεί σε αγροτικά τεμάχια. Περί τα 350 μέτρα, στο δεύτερο αυτό δρόμο, στα δεξιά, υπάρχει μη εγγεγραμμένος χωματόδρομος. Ο χωματόδρομος αυτός φαίνεται να σχηματίστηκε από τη διέλευση οχημάτων κατά μήκος του συνόρου των τεμαχίων 231 και 109. Η διάταξη των δέντρων στις πλευρές του χωματόδρομου καταδεικνύει το μόνιμο της διέλευσης οχημάτων. Ο χωματόδρομος αυτός εφάπτεται του τεμαχίου 233, που είναι περίκλειστο, και συνεχίζει την πορεία του. Στο σημείο αυτό, άλλος χωματόδρομος οδηγεί στο επίδικο τεμάχιο. Το φρεάτιο, όπου βρέθηκε ο αποβιώσας, βρισκόταν μέσα στη γωνία που σχηματίζουν οι δύο χωματόδρομοι, σε απόσταση μερικών μόνο μέτρων από αυτούς, μέσα στη βλάστηση. Το στόμιο του φρεατίου, ορθογώνιο, διαστάσεων περίπου 1.80 μέτρων επί 0.80 μέτρων, βρισκόταν στο ίδιο επίπεδο με το έδαφος. Δεν είχε γύρω του οποιοδήποτε κτίσμα ή άλλη περίφραξη.
Το πρωί της 1.10.2000, ο Ανδρέας Γ. Νεοκλέους, ΜΕ3, κυνηγός από την Τρεμιθούσα, είχε διευθετήσει συνάντηση με φίλο του στο σημείο όπου το φρεάτιο, του οποίου γνώριζε την ύπαρξη, για να κυνηγήσουν μαζί στην περιοχή. Στάθμευσε το αυτοκίνητό του σε απόσταση 8-10 μέτρων από το φρεάτιο, αναμένοντάς τους. Ήταν σκοτάδι. Αφού άκουσε τις ειδήσεις των 06.00 από το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου του, κατέβηκε από το αυτοκίνητο για να πάρει αέρα. Τότε πρόσεξε κοντά του ένα αυτοκίνητο "Pajero" σταθμευμένο. Η πόρτα του δεν ήταν τελείως κλειστή και, ως εκ τούτου, άναβε το εσωτερικό φως της καμπίνας. Άκουσε βογκητά, οπόταν πλησίασε προς το φρεάτιο. Φώναξε 3-4 φορές "ρε παιδί" χωρίς ανταπόκριση. Δεν γνώριζε τον οδηγό του "Pajero". Τον είδε, όμως, την προηγούμενη μέρα στην περιοχή με το αυτοκίνητο του και αντιλήφθηκε πως ήταν νεαρό άτομο. Αμέσως μπήκε στο αυτοκίνητό του και μετέβη εναγωνίως στο σπίτι του φίλου του Νίκου, αυτού που ανέμενε για να κυνηγήσουν μαζί, και αφού τον ενημέρωσε, ειδοποίησαν την Αστυνομία. Ακολούθως, επέστρεψε μαζί με το Νίκο στο χώρο του φρεατίου. Τα βογκητά είχαν κοπάσει. Ακολούθως, βγήκαν και οι δύο στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο για να κατευθύνουν την Αστυνομία και την Πυροσβεστική που, εν τω μεταξύ, έφθασαν στην περιοχή.
Ο Λοχίας 3631, Μάριος Λοϊζίδης (ΜΕ2), πυροσβέστης, ανέσυρε τον αποβιώσαντα από το φρεάτιο. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, την οποία, όπως και εκείνη του Α.Γ. Νεοκλέους, το Δικαστήριο αποδέχθηκε στην ολότητά της, όταν έφθασε στο μέρος είχε ήδη ξημερώσει. Ωστόσο το φρεάτιο δεν ήταν ιδιαίτερα εμφανές. Για να το δει κάποιος έπρεπε να πλησιάσει πολύ κοντά. Βρισκόταν ανάμεσα σε δέντρα, γύρω του υπήρχε μια τρεμιθιά στα ανατολικά, που εμπόδιζε την ορατότητα, μια αμυγδαλιά που είχε χαμηλά παρακλάδια που προεξείχαν ελαφρά πάνω από το στόμιο του, ενώ μια μεγάλη χαρουπιά σκίαζε το στόμιό του. Μόνο από δύο μεριές μπορούσε κάποιος να το προσεγγίσει χωρίς να χρειάζεται να παραμερίσει κλαδιά. Ακόμη, σε βάθος δύο περίπου μέτρων μέσα στο φρεάτιο, στο τοίχωμά του, είχε φυτρώσει αγριοσυκιά, τα κλαδιά της οποίας έβγαιναν μέχρι την επιφάνεια, καλύπτοντας το μισό περίπου στόμιο του φρεατίου. Στην προσπάθειά της να κατέβει στο φρεάτιο, η πυροσβεστική έκοψε την τρεμιθιά και τα κλαδιά της αμυγδαλιάς, ενώ ο Λοχίας Λοϊζίδης, κατά την κάθοδό του στο φρεάτιο, έκοψε και την αγριοσυκιά. Για να κατεβεί στον πάτο του φρεατίου, όπου βρήκε τον αποβιώσαντα, ήδη νεκρό, ο Λοχίας Λοϊζίδης χρειάστηκε 140 περίπου πόδια σχοινιού. Δίπλα στο νεκρό ήταν το όπλο του, τύπου "Floper" ανοικτό, χωρίς φυσίγγια στη θαλάμη. Ήταν ακόμη το σακίδιό του, το κινητό του τηλέφωνο και άλλα προσωπικά του αντικείμενα. Υπήρχαν, επίσης, σπασμένα κλαδιά αμυγδαλιάς, στοιχείο που έδειχνε ότι ο αποβιώσας πρέπει να είχε κινηθεί από τη μεριά που ήταν η αμυγδαλιά.
Στο Δικαστήριο έδωσε μαρτυρία και ο εφεσείων, ιδιοκτήτης, όπως αναφέραμε του τεμαχίου 233, όπου το φρεάτιο. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, το τεμάχιο το πήρε από τον πατέρα του. Γνώριζε την ύπαρξη του φρεατίου. Δε γνώριζε όμως κατά πόσο αυτό είχε άδεια, ούτε φρόντισε να εξασφαλίσει. Ουδέποτε καλλιέργησε ο ίδιος το χωράφι. Τέσσερα περίπου χρόνια πριν το ατύχημα, χρησιμοποιώντας 3-4 δοκούς ("τράβες"), μια παλιά πόρτα και ένα τσίγκο, σκέπασε το φρεάτιο. Γύρω-γύρω τοποθέτησε πέτρες ως βαρίδια. Επισκεπτόταν το χωράφι του κάθε χρόνο και ήλεγχε το κάλυμμα του φρεατίου. Η τελευταία φορά ήταν 5-6 μήνες πριν το ατύχημα. Το κάλυμμα ήταν εντάξει. Το Δικαστήριο απέρριψε τη θέση του εφεσείοντος, ότι είχε καλύψει το φρεάτιο, ως αναξιόπιστη. Έκρινε ότι η εκδοχή του αυτή "ήταν μια επινόησή του ώστε να δικαιολογηθεί για την εγκληματική του αμέλεια να διατηρεί ακάλυπτο φρεάτιο στο κτήμα του."
Τελικά, το Δικαστήριο, αφού αναφέρθηκε σε σειρά νομικών και ή πραγματικών ζητημάτων που εγείρονταν στην υπόθεση, περιλαμβανομένου του ζητήματος κατά πόσο υπήρχε συντρέχουσα αμέλεια εκ μέρους του αποβιώσαντος, κατέληξε ότι οι εφεσίβλητοι απέδειξαν πλήρως την υπόθεσή τους εναντίον του εφεσείοντος, ο οποίος και απέτυχε να αποδείξει συντρέχουσα αμέλεια εκ μέρους του αποβιώσαντος, ενώ δεν απέδειξαν την υπόθεσή τους εναντίον του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και του Κοινοτικού Συμβουλίου Τρεμιθούσας. Συνακόλουθα, εξέδωσε ανάλογη απόφαση υπέρ των εφεσιβλήτων και εναντίον του εφεσείοντος, πλέον έξοδα, και υπέρ του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και του Κοινοτικού Συμβουλίου Τρεμιθούσας και εναντίον των εφεσιβλήτων, πλέον έξοδα.
Με την ενώπιόν μας έφεση ο εφεσείων προσέβαλε την πρωτόδικη απόφαση με τρεις λόγους έφεσης. Όμως, κατά την ενώπιόν μας ακρόαση, απέσυρε τους δύο πρώτους. Περιορίστηκε, έτσι, μόνο στον τρίτο. Ο τρίτος αυτός λόγος είναι ότι εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε στο εύρημα ότι το ατύχημα έγινε κατά τη διάρκεια της νύκτας και, περαιτέρω, εσφαλμένα δεν καταλόγισε στον αποβιώσαντα οποιοδήποτε ποσοστό συντρέχουσας αμέλειας. Σύμφωνα με το δικηγόρο του εφεσείοντος, η συντρέχουσα αμέλεια του αποβιώσαντος προέκυπτε από τις συνθήκες που περιέβαλλαν το ατύχημα και οι οποίες συνίσταντο στο ότι αυτός προσπάθησε προφανώς να πάρει θέση μέσα στα δέντρα και τους θάμνους, χωρίς να ελέγξει καθόλου αν ο χώρος που επέλεξε ήταν ασφαλής, ενέργεια στην οποία δεν θα προέβαινε οποιοσδήποτε λογικός και σώφρων άνθρωπος περπατούσε σε άγνωστο χώρο, χωρίς μάλιστα να υπάρχει αρκετό φως της ημέρας.
Ο προβαλλόμενος λόγος έφεσης δεν ευσταθεί. Το ότι το ατύχημα έγινε κατά τη διάρκεια της νύκτας ήταν παραδεκτό με την υπεράσπιση του εφεσείοντος όπου αναφερόταν ότι ο αποβιώσας "κατά τη διάρκεια της νύκτας εισήλθε παράνομα και αυθαίρετα στην περιουσία του εναγομένου αρ. 1 και κατέπεσε σε λάκκο......". Πέραν τούτου, το ότι ήταν νύκτα προέκυπτε και από τη μαρτυρία του ΜΕ3 Α.Γ. Νεοκλέους. Όσον αφορά το κατά πόσο υπήρχε συντρέχουσα αμέλεια του αποβιώσαντος, σημαντική είναι η επί του προκειμένου μαρτυρία του ΜΕ2 Λοχία Μ. Λοϊζίδη με την οποία αυτός περιγράφει το μέρος όπου το φρεάτιο. Από τη μαρτυρία του Λοϊζίδη προκύπτει ότι το φρεάτιο δεν ήταν εμφανές αλλά αποτελούσε κρυμμένο κίνδυνο. Χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα αποσπάσματα από τη μαρτυρία του Λοϊζίδη: "Δεν ήταν ευδιάκριτο (το φρεάτιο) από το δρόμο. Δηλαδή αν ξεκινούσα να πάω και δεν είχε φως κανονικό, δηλαδή δεν χάρασσε, υπήρχε ο κίνδυνος να δώσω μέσα."............... "Ναι. Αν πήγαινα και εγώ σε αυτό τον τόπο δεν θα υποψιαζόμουν ότι δίπλα από ένα δρόμο ακριβώς θα υπήρχε λάκκος και μπορεί να την πάθαινα και εγώ.................. Όταν έχει σκοτάδι ή δεν έχει φως, να το βάλω έτσι, διότι δεν ξέρω τι ώρα πήγε, σίγουρα δεν θα το έβλεπα." Ήταν, επομένως, ορθό το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι ο αποβιώσας δεν υπείχε οποιαδήποτε ευθύνη για συντρέχουσα αμέλεια.
Η έφεση απορρίπτεται, με έξοδα εις βάρος του εφεσείοντος.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα εις βάρος του εφεσείοντος.