|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2006) 1 ΑΑΔ 22
19 Ιανουαρίου, 2006
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, KΡΑΜΒΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ, Δ/στές]
ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΛΑ, ΩΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ
KARALLIS ENTERPRISES (CYPRUS) LIMITED,
Εφεσείων,
v.
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΛΙΜΙΤΕΔ,
Εφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 12124)
Υποθήκες ― Ασφάλιστρα υποθηκευμένου ακινήτου ― Ρητή διάταξη σε ενυπόθηκο γραμμάτιο για καταβολή από τους ενυπόθηκους οφειλέτες των ασφαλίστρων για την ασφάλιση του υποθηκευμένου ακινήτου τους από την τράπεζα (ενυπόθηκο δανειστή) ― Κατά πόσο η τράπεζα κινήθηκε εντός των πλαισίων των δικαιωμάτων της, όταν αξίωσε και εξασφάλισε να της καταβληθούν τα ποσά τόσο των ασφαλίστρων όσο και των τόκων από τους ενυπόθηκους οφειλέτες για την εξόφληση της υποθήκης ― Κατά πόσο η τράπεζα είχε υποχρέωση να επιστρέψει τα καταβληθέντα ― Κατά πόσο η αξίωση για καταβολή του ποσού των ασφαλίστρων παραβίασε την αρχή της ισότητας μεταξύ των πιστωτών.
Έξοδα ― Επιδίκαση εξόδων ― Ανήκει στη διακριτική ευχέρεια του εκδικάζοντος Δικαστηρίου ― Τα έξοδα ακολουθούν κατά κανόνα το αποτέλεσμα της δίκης, εκτός εάν συντρέχουν λόγοι που δικαιολογούν απόκλιση από τον κανόνα.
Στις 24/6/1994, η Τράπεζα Μπάρκλεϊς εξασφάλισε απόφαση εναντίον της εταιρείας Karallis Enterprises (Cyprus) Limited για ποσό £70.315,16 με τόκους και έξοδα. Επιπλέον εκδόθηκε διάταγμα εκποίησης της υποθήκης η οποία εξασφάλιζε το πιο πάνω δάνειο.
Στις 25/11/1998 εκδόθηκε διάταγμα διάλυσης της εταιρείας και ο εφεσείων διορίστηκε εκκαθαριστής. Σε κάποιο στάδιο το χρέος της εταιρείας μεταβιβάστηκε στους εφεσίβλητους.
Ο εφεσείων, διευθέτησε την πώληση του ακινήτου σε τρίτο και ζήτησε από τους εφεσίβλητους να τον πληροφορήσουν το ποσό που θα δέχονταν για εξόφληση της υποθήκης. Οι τελευταίοι αξίωσαν την καταβολή του ποσού £122.108,09, πλέον τόκους 9% από 1/3/2001 επί ποσού £73.173,48. Σ' αυτό περιλήφθηκε και ποσό το οποίο αντιστοιχούσε σε ασφάλιστρα για την ασφάλιση του υποθηκευμένου ακινήτου από τους εφεσίβλητους, όπως προέβλεπε σχετική πρόνοια του γραμματίου.
Ο εφεσείων αρχικά αντέδρασε αλλά τελικά συγκατένευσε και κατέβαλε το ποσό που ζητήθηκε. Έτσι, μετά την ακύρωση της υποθήκης το ακίνητο πωλήθηκε και μεταβιβάστηκε.
Στην συνέχεια, ο εφεσείων καταχώρησε αγωγή με την οποία αξίωνε την επιστροφή ποσού £5.923,00 που πληρώθηκε, σύμφωνα με την έκθεση απαίτησης, παράνομα και/ή χωρίς νόμιμη αιτία και/ή λόγω ανάγκης και/ή καταπίεσης από τους εφεσίβλητους. Μέρος του εν λόγω ποσού αντιστοιχούσε προς τα ασφάλιστρα του υποθηκευμένου ακινήτου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε ότι εφ' όσον υπήρχε ρητή διάταξη στο ενυπόθηκο γραμμάτιο (τεκμήριο 3), οι εφεσίβλητοι κινήθηκαν εντός των πλαισίων των δικαιωμάτων τους, όταν αξίωναν την καταβολή τόσο ασφαλίστρων, όσο και των τόκων. Ως εκ τούτου υπήρχε νόμιμη αιτία για την είσπραξη του συγκεκριμένου ποσού. Στο τέλος όμως, εξέδωσε απόφαση υπέρ του ενάγοντος και εναντίον των εναγομένων, για ποσό £1.395,15, το οποίο ήταν παραδεκτό ότι ήταν επιστρεπτέο στον ενάγοντα.
Ο εφεσείων εφεσίβαλε την απόφαση υποστηρίζοντας ότι:
(α) Τα ασφάλιστρα δεν ήταν προνομιακό χρέος, οι εφεσίβλητοι δεν είχαν προτεραιότητα έναντι των υπολοίπων πιστωτών και δεν θα έπρεπε να είχαν πληρωθεί.
(β) Το πρωτόδικο Δικαστήριο παρέβλεψε ότι επικύρωσε με την απόφασή του τον εξαναγκασμό του εφεσείοντος να υπερβεί τις εξουσίες που είχε από τον νόμο ως εκκαθαριστής.
(γ) Τα έξοδα θα έπρεπε να επιδικαστούν υπέρ του εφ' όσον έγινε κατορθωτή η επιστροφή έστω και μέρους του ποσού που καταβλήθηκε στους εφεσίβλητους.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το ποσό των ασφαλίστρων δεν αποτελούσε μέρος του εξ αποφάσεως χρέους. Όμως, η ασφάλιση του υποθηκευμένου ακινήτου και η καταβολή των ασφαλίστρων από τον ενυπόθηκο οφειλέτη προβλεπόταν από το γραμμάτιο. Γι' αυτό και η σχετική αξίωση των εφεσιβλήτων ήταν νόμιμη. Το γεγονός ότι με αυτό τον τρόπο εξοφλήθηκε ένα χρέος εις βάρος, ίσως, άλλων πιστωτών, δεν επιδρά επί της παρούσας υπόθεσης. Τα χρήματα ήδη καταβλήθηκαν και αν υπάρχει παράβαση υποχρέωσης που τίθεται από το νόμο, αυτό δεν υποχρεώνει την επιστροφή των καταβληθέντων.
2. Εάν το ποσό πληρώθηκε καθ' υπέρβαση εξουσίας του εφεσείοντος εκκαθαριστή, αυτό δεν αφορά τους εφεσίβλητους.
3. Η διαταγή για καταβολή των εξόδων του πρωτόδικου Δικαστηρίου από τον εφεσείοντα είναι αντίθετη προς τον κανόνα ότι τα έξοδα ακολουθούν το αποτέλεσμα της δίκης. Το Δικαστήριο έπρεπε να τα επιδικάσει υπέρ του εφεσείοντος, στην κλίμακα του ποσού που του επεστράφη.
Η έφεση επιτράπηκε μερικώς ως ανωτέρω. Δεν εκδόθηκε διαταγή για τα έξοδα της έφεσης.
Έφεση.
Έφεση από τους εφεσείοντες-αιτητές κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού που δόθηκε στις 14/6/04 (Αρ. Αγωγής 6535/01).
Ο Εφεσείων παρουσιάζεται προσωπικά.
Α. Μιχαηλίδης, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου δίδεται από τον Νικολαΐδη, Δ..
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Στις 24.6.1994, η τράπεζα Μπάρκλεϊς (Barclays Bank) εξασφάλισε απόφαση εναντίον της εταιρείας Karallis Enterprises (Cyprus) Limited για ποσό £70.315,16, με τόκους και έξοδα. Επιπλέον εκδόθηκε διάταγμα εκποίησης της υποθήκης η οποία εξασφάλιζε το πιο πάνω δάνειο.
Στις 25.11.1998 εκδόθηκε διάταγμα διάλυσης της εταιρείας. Εκκαθαριστής της εταιρείας διορίστηκε ο εφεσείων. Φαίνεται ότι σε κάποιο στάδιο το χρέος της εταιρείας μεταβιβάστηκε στους εφεσίβλητους.
Μετά το διορισμό του ως εκκαθαριστή, ο εφεσείων διευθέτησε την πώληση του ενυπόθηκου ακινήτου σε τρίτο και γι' αυτό αποτάθηκε στους εφεσίβλητους, καλώντας τους να τον πληροφορήσουν το ποσό που ήταν διατεθημένοι να δεκτούν για εξόφληση της υποθήκης. Οι εφεσίβλητοι προς εξόφληση και απαλλαγή από την υποθήκη αξίωσαν την καταβολή ποσού £122.108,09, πλέον τόκους 9% από 1.3.2001 επί ποσού £73.173,48. Σ' αυτό περιλήφθηκε και ποσό το οποίο αντιστοιχούσε σε ασφάλιστρα για την ασφάλιση της υποθηκευθείσας περιουσίας από τους εφεσίβλητους, όπως προέβλεπε σχετική πρόνοια του γραμματίου.
Ο εφεσείων αντέδρασε, ανταλλάγηκαν κάποιες επιστολές, αλλά τελικά συγκατένευσε και κατέβαλε το ποσό που ζητήθηκε. Έτσι, μετά την ακύρωση της υποθήκης, το ακίνητο πωλήθηκε και μεταβιβάστηκε.
Ακολούθως, ο εφεσείων καταχώρησε αγωγή με την οποία αξίωνε την επιστροφή ποσού £5.923,00 που πληρώθηκε, σύμφωνα με την έκθεση απαίτησης, παράνομα και/ή χωρίς νόμιμη αιτία και/ή λόγω ανάγκης και/ή καταπίεσης στους εφεσίβλητους.
Το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε ότι εφ' όσον υπήρχε ρητή διάταξη στο ενυπόθηκο γραμμάτιο (τεκμήριο 3), οι εφεσίβλητοι κινήθηκαν εντός των πλαισίων των δικαιωμάτων τους, όταν αξίωναν την καταβολή τόσο των ασφαλίστρων, όσο και των τόκων. Η διεκδίκηση νόμιμων απαιτήσεων από δικαιούχο, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εξαναγκασμός του άλλου μέρους σε ενέργειες που αποσκοπούσαν σε ικανοποίηση αξιώσεων μη νόμιμων και χωρίς αιτία. Ως εκ τούτου υπήρχε νόμιμη αιτία για την είσπραξη του συγκεκριμένου ποσού. Στο τέλος όμως, εξέδωσε απόφαση υπέρ του ενάγοντα και εναντίον των εναγομένων, για ποσό £1.395,15, το οποίο ήταν παραδεκτό ότι ήταν επιστρεπτέο στον ενάγοντα.
Με την παρούσα έφεση ο εφεσείων υποστηρίζει ότι το πρωτόδικο δικαστήριο λανθασμένα αποφάσισε ότι δεν έγινε κατά προνομιακό τρόπο η πληρωμή του ποσού των ασφαλίστρων, διότι, έπρεπε να ληφθεί υπ' όψιν ότι ο εφεσείων, ως εκκαθαριστής, είχε υποχρέωση να εφαρμόσει το άρθρο 300 (3) (α) του περί Εταιρειών Νόμου, Κεφ.113, το οποίο προνοεί ότι τα χρέη εταιρείας υπό διάλυση κατατάσσονται εξ ίσου μεταξύ τους. Αν το ενεργητικό δεν είναι αρκετό για ικανοποίησή τους οι οφειλές θα πρέπει να μειώνονται κατ' αναλογίαν. Αφού, λοιπόν, τα ασφάλιστρα, συνεχίζει ο εφεσείων, δεν ήταν προνομιακό χρέος, οι εφεσίβλητοι δεν είχαν προτεραιότητα έναντι των υπολοίπων πιστωτών και δεν θα έπρεπε να είχαν πληρωθεί.
Στην αξίωση των εφεσιβλήτων για καταβολή των ασφαλίστρων ο εφεσείων μπορούσε να αντιδράσει διαφορετικά. Το γεγονός ότι βιαζόταν γιατί φοβόταν ότι θα έχανε την αναμενόμενη πώληση του ακινήτου, δεν δικαιολογεί, ούτε την κήρυξη ως παράνομης της αξίωσης των εφεσιβλήτων, ούτε την επιστροφή των χρημάτων. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να μην προβεί στην πώληση και μεταβίβαση του ακινήτου και να απαιτήσει από τους εφεσίβλητους τη ζημιά που είχε υποστεί η εταιρεία λόγω της άρνησής τους να δεκτούν το ορθό ποσό προς εξόφληση. Θα μπορούσε ακόμα, να καταθέσει το ορθό ποσό στο Κτηματολόγιο για να προχωρήσει η διαδικασία της μεταβίβασης. Επέλεξε να καταβάλει το αξιούμενο από τους εφεσίβλητους ποσό.
Το ποσό των ασφαλίστρων δεν αποτελούσε μέρος του εξ αποφάσεως χρέους. Όμως, η ασφάλιση του υποθηκευμένου ακινήτου και η καταβολή των ασφαλίστρων από τον ενυπόθηκο οφειλέτη προβλέπονταν από το γραμμάτιο. Πρόκειται περί μίας νόμιμης αξίωσης των εφεσιβλήτων, η οποία, όμως, δεν περιλαμβανόταν στο εξ αποφάσεως χρέος. Συνεπώς η αξίωση για καταβολή του ποσού δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έγινε παράνομα. Το γεγονός ότι με αυτό τον τρόπο εξοφλήθηκε ένα χρέος εις βάρος, ίσως, άλλων πιστωτών, δεν επιδρά επί της παρούσας υπόθεσης. Τα χρήματα ήδη καταβλήθηκαν και αν υπάρχει παράβαση υποχρέωσης που τίθεται από το νόμο, αυτό δεν υποχρεώνει την επιστροφή των καταβληθέντων.
Με το δεύτερο λόγο έφεσης υποστηρίζεται ότι με την απόφασή του το πρωτόδικο δικαστήριο παρέβλεψε ότι επικύρωσε τον εξαναγκασμό του εφεσείοντα να υπερβεί τις εξουσίες που είχε από το νόμο ως εκκαθαριστής. Και εδώ ισχύουν όσα είπαμε πιο πάνω. Ο εφεσείων δεν ήταν αναγκασμένος να υποχωρήσει στην αξίωση των εφεσιβλήτων και να πληρώσει οποιοδήποτε ποσό. Επέλεξε να το πράξει, ενώ είχε στη διάθεσή του άλλες επιλογές. Δεν είναι η αξίωση για καταβολή του επιπλέον ποσού, που παραβίασε την αρχή της ισότητας μεταξύ των πιστωτών.
Ούτε έχει σημασία για την παρούσα υπόθεση αν τα ασφάλιστρα πληρώθηκαν καθ' υπέρβαση εξουσίας του εκκαθαριστή, όπως προβάλλεται στον ίδιο λόγο έφεσης. Όπως είπαμε, ο εκκαθαριστής δεν εξαναγκάστηκε να πράξει οτιδήποτε. Εν πάση περιπτώσει, αν το ποσό πληρώθηκε καθ' υπέρβαση εξουσίας του εφεσείοντα εκκαθαριστή, αυτό δεν αφορά τους εφεσίβλητους.
Ο τελευταίος λόγος έφεσης αναφέρεται στα έξοδα και γιατί αυτά δεν επιδικάστηκαν υπέρ του εφεσείοντα εφ' όσον έγινε κατορθωτή η επιστροφή έστω και μέρους του ποσού που καταβλήθηκε στους εφεσίβλητους. Το πρωτόδικο δικαστήριο, ασκώντας τη διακριτική του ευχέρεια, υπό το φως όλων των περιστατικών της υπόθεσης και θεωρώντας ουσιαστικά ότι ο εφεσείων δεν πέτυχε στην αξίωσή του, έκρινε ότι τα έξοδα θα έπρεπε να καταβληθούν από αυτόν.
Ο εφεσείων στο σημείο αυτό έχει δίκιο. Κατάφερε, έστω με τη συγκατάθεση και των εφεσιβλήτων, να του επιστραφεί κάποιο ποσό. Η κατάληξη ήταν, γι' αυτόν επιτυχής. Και έπρεπε να του επιδικαστούν τα έξοδα, στην κλίμακα του ποσού που του επεστράφη.
Οι λόγοι έφεσης 1 και 2 απορρίπτονται. Η έφεση επιτυγχάνει ως προς τον τρίτο λόγο έφεσης και η πρωτόδικη διαταγή ως προς τα έξοδα παραμερίζεται και αντικαθίσταται με διαταγή ως ανωτέρω.
Ως προς τα έξοδα της έφεσης, εν όψει των όλων περιστάσεων, αποφασίσαμε να μην εκδόσουμε οποιανδήποτε διαταγή.
Η έφεση επιτρέπεται μερικώς ως ανωτέρω. Δεν εκδίδεται διαταγή για τα έξοδα της έφεσης.