|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2005) 1 ΑΑΔ 479
30 Μαρτίου, 2005
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π., ΚΡΑΜΒΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στές]
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11981)
ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ,
Εφεσείων,
v.
ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ,
Εφεσιβλήτου.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11982)
ΝΕΑΡΧΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ,
Εφεσείων,
v.
ΔΗΜΟY ΛΕΜΕΣΟΥ,
Εφεσιβλήτου.
(Πολιτικές Εφέσεις Αρ. 11981, 11982)
Εργοδότης και εργοδοτούμενος ― Κατά πόσο οι εφεσείοντες, εργάτες στο Δήμο Λεμεσού, εγκατέλειψαν το δικαίωμά τους να εργαστούν μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους, αφού είχαν αποδεχθεί φιλοδώρημα για συνταξιοδότησή τους στο 63ο έτος ― Κατά πόσο οι συλλογικές συμβάσεις υπερίσχυαν της σχετικής νομοθεσίας όσον αφορά το όριο αφυπηρέτησης.
Οι εφεσείοντες ήταν εργάτες στο Δήμο Λεμεσού και αφυπηρέτησαν ο ένας την 1.1.2001 και ο άλλος την 15.2.2001, όταν συμπλήρωσαν το 63ο έτος της ηλικίας τους. Τους καταβλήθηκε αντίστοιχα ως φιλοδώρημα, το ποσό £10,413 και £9.111, όπως προβλέπεται στους Κανονισμούς του Δήμου.
Οι εφεσείοντες ισχυρίζονται πως ο τερματισμός των υπηρεσιών τους στο 63ο έτος της ηλικίας τους ήταν παράνομος, γιατί δικαιούνταν να εργαστούν μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους όπως προβλέπεται στο Άρθρο 4 του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου του 1967.
Κατά τον ουσιώδη χρόνο υπήρχε σε ισχύ συλλογική σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της συντεχνίας των εφεσειόντων με την οποία έγινε αποδεκτή απόφαση του Δήμου, καθορίζουσα το όριο αφυπηρέτησης των εργατών από 1.1.2001 στο 63ο έτος της ηλικίας τους. Ο Δήμος απέστειλε επιστολές στους εφεσείοντες με τις οποίες τους ανακοινωνόταν πως είχε καθοριστεί ως έτος αφυπηρέτησης του εργατικού προσωπικού το 63ο καθώς και για την ημερομηνία αφυπηρέτησης τους.
Οι εφεσείοντες ισχυρίστηκαν πρωτοδίκως πως οι ίδιοι δεν δέχθηκαν την απόφαση της συντεχνίας τους να προσυπογράψει τη συλλογική σύμβαση.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε πως οι εφεσείοντες αποδεχόμενοι το φιλοδώρημα εγκατέλειψαν το δικαίωμά τους να εργαστούν μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους.
Το Ανώτατο Δικαστήριο επεσήμανε πως οι εφεσείοντες διαφώνησαν με την πιο πάνω απόφαση του Δήμου και πως έφεραν ένσταση για την πιο πάνω συλλογική σύμβαση.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αποδέχθηκε τις εφέσεις και αποφάνθηκε ότι:
Οι εφεσείοντες δεν υπέγραψαν το έντυπο που τους απέστειλε ο Δήμος, πριν την υιοθέτηση της σχετικής απόφασής του, καλώντας τους να δηλώσουν αν συμφωνούσαν με την απόφαση αυτή, για τον προφανή λόγο πως η απόφαση ήταν ενάντια στα συμφέροντά τους, εφόσον οι ίδιοι θα συμπλήρωναν σύντομα το 63ο έτος της ηλικίας τους και επομένως θα αφυπηρετούσαν, ενώ δικαιούνταν να εργαστούν μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, και εφόσον η συλλογική σύμβαση δεν αναφέρεται στην τάξη αυτών των εργατών και στην υπηρεσιακή τους κατάσταση κατά το χρόνο λήψης της απόφασης από το Δήμο οι εφεσείοντες δεν δεσμεύονται από αυτή. Το γεγονός ότι εισέπραξαν το φιλοδώρημα κατά την αναγκαστική αφυπηρέτησή τους δεν οδηγεί σε νομικό κώλυμα να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους σε αποζημίωση, υπό την αίρεση των πιο κάτω αναφορικά με ένα αδιευκρίνιστο κενό στην υπόθεση, το οποίο θα πρέπει να ερευνηθεί πριν από την τελική απόφαση. Γι' αυτό και η υπόθεση θα παραπεμφθεί στο πρωτόδικο Δικαστήριο για συζήτηση του ειδικού αυτού ζητήματος που είναι το εξής: Δεν διευκρινίζεται κατά πόσο οι εφεσείοντες, που ήσαν εργάτες στο Δήμο, κατά την αφυπηρέτηση στο 65ο έτος της ηλικίας τους θα δικαιούνταν, με βάση τα ισχύοντα πριν από την υπογραφή της συλλογικής σύμβασης, σε οποιοδήποτε φιλοδώρημα. Ή κατά πόσο το δικαίωμα σε φιλοδώρημα, που εισέπραξαν, προέκυψε από την απόφαση του Δήμου να ενταχθούν οι εργάτες στο μόνιμο συντάξιμο προσωπικό, αλλά να αφυπηρετούν στο 63ο έτος. Αν οι εφεσείοντες αναγκάστηκαν να αφυπηρετήσουν στο 63ο έτος της ηλικίας τους, παίρνοντας όμως φιλοδώρημα στο οποίο δεν θα δικαιούνταν αν αφυπηρετούσαν ως εργάτες στο 65ο έτος της ηλικίας τους, τότε η είσπραξη του φιλοδωρήματος θεωρείται ως αντιπαροχή για την εγκατάλειψη του δικαιώματος τους να εργαστούν μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους. Αν όμως με την αφυπηρέτηση στο 65ο έτος της ηλικίας τους δικαιούνταν και στο φιλοδώρημα που έχουν πάρει, τότε το πρωτόδικο Δικαστήριο θα πρέπει να υπολογίσει το ποσό της αποζημίωσης που δικαιούνται, λόγω της αναγκαστικής τους αφυπηρέτησης στο 63ο έτος της ηλικίας τους.
Οι εφέσεις επιτράπηκαν με έξοδα υπέρ των εφεσειόντων. Οι υποθέσεις παραπέμφθηκαν στο πρωτόδικο Δικαστήριο για την εκδίκαση του πιο πάνω θέματος.
Εφέσεις.
Εφέσεις από τους αιτητές, εργάτες του εφεσίβλητου Δήμου, κατά της απόφασης του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών που δόθηκε στις 30/1/04 (Αρ. Αιτ. 458/01) με την οποία απέρριψε τον ισχυρισμό τους ότι ο τερματισμός των υπηρεσιών τους στο 63ο έτος της ηλικίας τους ήταν παράνομος, γιατί δικαιούνταν να εργαστούν μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους όπως προβλέπεται στο Άρθρο 4 του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου του 1967, επειδή έκρινε πως οι εφεσείοντες αποδεχόμενοι το φιλοδώρημα, σύμφωνα με τη Συλλογική Σύμβαση, εγκατέλειψαν το δικαίωμα τους, καθώς οι ίδιοι το πρόβαλαν, να εργαστούν μέχρι το 65ον έτος της ηλικίας τους.
Γ. Κ. Θωμά, για τους Εφεσείοντες.
Γ. Χριστοδούλου, για τoν Εφεσίβλητο Δήμο.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π.: Οι δύο εφέσεις καταχωρίστηκαν από δύο εργάτες του εφεσίβλητου Δήμου Λεμεσού, οι οποίοι, σύμφωνα με τη θέση του Δήμου, αφυπηρέτησαν ο ένας (Νέαρχος Αθανασίου) την 1.1.2001 και ο άλλος (Αγαθάγγελος Ηρακλέους) στις 15.2.2001. Αφυπηρέτησαν όταν συμπλήρωσαν το 63ο έτος της ηλικίας τους και τους καταβλήθηκε ως φιλοδώρημα, όπως προβλέπεται στους Κανονισμούς του Δήμου, ποσό £10,413 στον Νέαρχο Αθανασίου και £9.111 στον Αγαθάγγελο Ηρακλέους.
Οι εφεσείοντες ισχυρίζονται πως ο τερματισμός των υπηρεσιών τους στο 63ο έτος της ηλικίας τους ήταν παράνομος, γιατί δικαιούνταν να εργαστούν μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους όπως προβλέπεται στο άρθρο 4 του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου του 1967, που έχει ως ακολούθως:
«Εργοδοτούμενος δεν δικαιούται εις αποζημίωσιν λόγω τερματισμού της απασχολήσεως του δυνάμει του παρόντος Νόμου εάν προ της ημερομηνίας του τερματισμού της απασχολήσεως του συνεπλήρωσε την συντάξιμη ηλικία.»
Η συντάξιμη ηλικία προσδιορίζεται στις ερμηνευτικές διατάξεις του Νόμου να είναι αυτή που ορίζεται στον περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμο του 1980, και εκεί καθορίζεται το 65ο, (δες άρθρο 2 του τροποποιητικού Νόμου 98(Ι)/92.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε πρώτα τα πραγματικά γεγονότα της υπόθεσης από τη μαρτυρία που προσκομίστηκε ενώπιον του, και τα οποία συνοπτικά έχουν ως εξής: Οι εφεσείοντες ήσαν μέλη της ΠΕΟ και κατά τον ουσιώδη χρόνο υπήρχε σε ισχύ συλλογική σύμβαση που επιτεύχθηκε μεταξύ του Δήμου και των δύο συντεχνιών ΠΕΟ και ΣΕΚ. Με τη σύμβαση αυτή έγινε αποδεκτή απόφαση του Δήμου, με την οποία το όριο αφυπηρέτησης των εργατών από 1.1.2001 καθοριζόταν στο 63ο έτος της ηλικίας τους. Οι εφεσείοντες έλαβαν γνώση της συλλογικής σύμβασης, ο δε Δήμος απέστειλε σ' αυτούς σχετικές επιστολές, 6.9.2000 και 18.1.2000, με τις οποίες τους ανακοινωνόταν πως είχε καθοριστεί ως έτος αφυπηρέτησης του εργατικού προσωπικού το 63ο. Πληροφορούνταν επίσης, ο μεν εφεσείων Νέαρχος Αθανασίου πως η ημερομηνία αφυπηρέτησης του ήταν 1.1.2001, ο δε Αγαθάγγελος Ηρακλέους 15.2.2001.
Στις 29.11.2000, ο δικηγόρος που εμφανίστηκε ενώπιον μας και για τους δύο εφεσείοντες, ενεργώντας όμως για τον ένα από αυτούς, το Νέαρχο Αθανασίου, με επιστολή του πληροφορούσε το Δήμο πως δεν αποδεχόταν τη θέση του, και επέμενε πως το έτος αφυπηρέτησης του πελάτη του ήταν το 65ο, και όχι το 63ο.
Οι εφεσείοντες ισχυρίστηκαν στην πρωτόδικη διαδικασία πως οι ίδιοι δεν δέχθηκαν την απόφαση της συντεχνίας τους να προσυπογράψει τη συλλογική σύμβαση, και ότι σε σχετικές συζητήσεις που είχαν με αξιωματούχους της συντεχνίας οι εξηγήσεις που τους δόθηκαν ήταν συγκεχυμένες και αόριστες.
Δεν προκύπτει θέμα επέμβασης μας στις διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου, στις οποίες προέβη μετά την αξιολόγηση της μαρτυρίας. Η έφεση, σύμφωνα με το Νόμο, πρέπει να εδράζεται μόνο σε νομικά σημεία.
Το άρθρο 5(δ) του Νόμου έχει ως εξής:
«Τερματισμός απασχολήσεως δι' οιονδήποτε των ακολούθων λόγων δεν παρέχει δικαίωμα εις αποζημίωσιν:
(α) ..............................
(β) ..............................
(γ) ...............................
(δ) Όταν η απασχόλησις τερματίζηται κατά την λήξιν συμβάσεως τακτής περιόδου, ή λόγω της υπό του εργοδοτουμένου συμπληρώσεως της κανονικής ηλικίας αφυπηρετήσεως βάσει εθίμου, νόμου, συλλογικής συμφωνίας, συμβάσεως, κανόνων της εργασίας ή άλλως.»
Το άρθρο 18 της συλλογικής σύμβασης με επικεφαλίδα: «Συντάξεις, Φιλοδωρήματα Αφυπηρέτησης» αναφέρει:
«(α). Όπως προνοούνται στους δημοτικούς κανονισμούς. Γενικά εφαρμόζονται οι συμφωνίες για τις συντάξεις που υιοθετούνται στη δημόσια υπηρεσία».
Ο Δήμος ανακοίνωσε, με εγκύκλιο που απέστειλε σε όλους τους τακτικούς εργάτες, ημερ. 10.11.1999, πως είχε αποφασίσει να δώσει δικαίωμα σε όσους επιθυμούσαν να ενταχθούν στο μόνιμο και συντάξιμο προσωπικό. Η εφαρμογή της ένταξης θα άρχιζε την 1.1.2000. Η μισθολογική κλίμακα ορίστηκε Α1-3-4 και το όριο συνταξιοδότησης θα ήταν το 60ο έτος, που παρατάθηκε από 1.1.2001 στο 63ο, για τους εργάτες μόνο. Καλούσε δε όσους εργάτες επιθυμούσαν να κάνουν χρήση αυτού του δικαιώματος να συμπληρώσουν το έντυπο, που ήταν στο κάτω μέρος της εγκυκλίου. Οι δύο εφεσείοντες δεν συμπλήρωσαν το έντυπο, γιατί προφανώς έκριναν πως η απόφαση του Δήμου ήταν ενάντια στα συμφέροντα τους εφόσον, εφαρμοζόμενης της εγκυκλίου, ο εφεσίβλητος Αθανασίου θα αφυπηρετούσε την 1.1.2001 και ο Ηρακλέους την 15.2.2001, ενώ είχαν δικαίωμα να εργαστούν μέχρι το 65ο της ηλικίας τους.
Όπως είπαμε ήδη ο Δήμος ειδοποίησε τους εφεσείοντες για την ημερομηνία αφυπηρέτησης τους στις 18.1.2001 και 6.9.2000. Και ο μεν εφεσείων Ηρακλέους δεν αντέδρασε καθόλου στην ειδοποίηση αυτή, ο δε Αθανασίου εκδήλωσε την αρνητική του θέση, με επιστολή του δικηγόρου του 3 μήνες μετά. Όταν αφυπηρέτησαν, με την απόφαση του Δήμου, εισέπραξαν το φιλοδώρημα που αναφέρουμε πιο πάνω.
Ο δικηγόρος των εφεσειόντων εισηγήθηκε πως αυτοί δεν είχαν καμιά αντιπαροχή από την απόφαση του Δήμου να αφυπηρετήσουν στο 63ο έτος της ηλικίας τους. Αντίθετα είχαν δικαίωμα να εργαστούν μέχρι το 65ο.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε πως οι εφεσείοντες αποδεχόμενοι το φιλοδώρημα εγκατέλειψαν το δικαίωμα τους, καθώς οι ίδιοι το πρόβαλαν, να εργαστούν μέχρι το 65ον έτος της ηλικίας τους. Αναφέρθηκε δε ειδικά στον εφεσείοντα Αγαθάγγελο Ηρακλέους, ο οποίος δεν διαμαρτυρήθηκε για το περιεχόμενο της επιστολής του Δήμου, ενώ ο Νέαρχος Αθανασίου 3 μήνες μετά την αποστολή της. Με τις επιστολές πληροφορούνταν την ημερομηνία αφυπηρέτησης τους.
Έχουμε τη γνώμη πως δεν είναι ορθή η κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Οι εφεσείοντες ρητά διαφώνησαν με την απόφαση του Δήμου να τους επιβάλει την αφυπηρέτηση στο 63ο έτος της ηλικίας τους. Εξέφρασαν δε την ένσταση τους και για τη συλλογική σύμβαση που υπογράφηκε μεταξύ της συντεχνίας τους και του Δήμου.
Έχουμε μελετήσει με προσοχή το περιεχόμενο της συλλογικής σύμβασης. Σ' αυτή δεν γίνεται καμιά ειδική αναφορά στη συγκεκριμένη τάξη εργατών, στην οποία ανήκαν οι εφεσείοντες. Η συλλογική σύμβαση εγκρίνει και υιοθετεί την απόφαση του Δήμου, με την οποία οι εργάτες εντάσσονταν στο μόνιμο συντάξιμο προσωπικό του Δήμου και την αφυπηρέτηση τους στο 63ο έτος της ηλικίας τους. Πριν από την υιοθέτηση της σχετικής απόφασης του ο Δήμος απέστειλε έντυπο στους εργάτες, καλώντας τους να δηλώσουν αν συμφωνούσαν με την απόφαση αυτή. Οι εφεσείοντες δεν υπέγραψαν το έντυπο για τον προφανή λόγο πως η απόφαση αυτή ήταν ενάντια στα συμφέροντα τους, εφόσον οι ίδιοι θα συμπλήρωναν σύντομα το 63ον έτος της ηλικίας τους και επομένως θα αφυπηρετούσαν, ενώ δικαιούνταν να εργαστούν μέχρι το 65ον έτος της ηλικίας τους. Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες, και εφόσον η συλλογική σύμβαση δεν αναφέρεται ειδικά στην τάξη αυτών των εργατών και στην υπηρεσιακή τους κατάσταση κατά το χρόνο λήψης της απόφασης από το Δήμο, κρίνουμε πως δεν δεσμεύονται απ' αυτή. Το γεγονός ότι εισέπραξαν το φιλοδώρημα που τους δόθηκε, κατά την αναγκαστική αφυπηρέτηση τους, δεν οδηγεί σε νομικό κώλυμα να διεκδικήσουν το δικαίωμα τους σε αποζημίωση, υπό την αίρεση αυτών που ακολουθούν, αναφορικά με ένα αδιευκρίνιστο κενό στην υπόθεση, το οποίο και πρέπει να ερευνηθεί πριν από την τελική απόφαση. Γι' αυτό και η υπόθεση θα παραπεμφθεί στο πρωτόδικο Δικαστήριο για συζήτηση του ειδικού αυτού ζητήματος, που είναι το εξής: Δεν διευκρινίζεται κατά πόσο οι εφεσείοντες, που ήσαν εργάτες στο Δήμο, κατά την αφυπηρέτηση στο 65ον έτος της ηλικίας τους θα δικαιούνταν, με βάση τα ισχύοντα πριν από την υπογραφή της συλλογικής σύμβασης, σε οποιοδήποτε φιλοδώρημα. Ή κατά πόσο το δικαίωμα σε φιλοδώρημα, που εισέπραξαν, προέκυψε από την απόφαση του Δήμου να ενταχθούν οι εργάτες στο μόνιμο συντάξιμο προσωπικό, αλλά να αφυπηρετούν στο 63ον. Αν οι εφεσείοντες αναγκάστηκαν να αφυπηρετήσουν στο 63ον έτος της ηλικίας τους, παίρνοντας όμως φιλοδώρημα στο οποίο δεν θα δικαιούνταν αν αφυπηρετούσαν ως εργάτες στο 65ον έτος της ηλικίας τους, τότε η είσπραξη του φιλοδωρήματος θεωρείται ως αντιπαροχή για την εγκατάλειψη του δικαιώματος τους να εργαστούν μέχρι το 65ον έτος της ηλικίας τους. Αν όμως με την αφυπηρέτηση στο 65ον έτος της ηλικίας τους δικαιούνταν και στο φιλοδώρημα που έχουν πάρει, τότε το πρωτόδικο Δικαστήριο θα πρέπει να υπολογίσει το ποσό της αποζημίωσης που δικαιούνται, λόγω της αναγκαστικής τους αφυπηρέτησης στο 63ον έτος της ηλικίας τους.
Ενόψει των ανωτέρω οι εφέσεις γίνονται αποδεκτές. Οι υποθέσεις παραπέμπονται στο πρωτόδικο Δικαστήριο για την εκδίκαση του θέματος που θέσαμε πιο πάνω. Οι εφεσείοντες δικαιούνται στα έξοδα τους.
Οι εφέσεις επιτρέπονται με έξοδα υπέρ των εφεσειόντων. Οι υποθέσεις παραπέμπονται στο πρωτόδικο Δικαστήριο για την εκδίκαση του πιο πάνω θέματος.