|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2002) 1 ΑΑΔ 618
18 Απριλίου, 2002
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
1. BAUER SPEZIALTIENFBAU GMBH,
2. MANNHEIMER VERSICHERUMG AG,
Ενάγοντες,
ν.
DIVNOGORSK SHIPPING CO LTD,
Εναγομένων.
(Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 193/1992)
Ναυτοδικείο ― Δικονομία Ναυτοδικείου ― Τροποποίηση δικογραφίας ― Διακριτική ευχέρεια ― Τα κριτήρια που διέπουν την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας με βάση τον αντίστοιχο κανονισμό της Πολιτικής Δικονομίας (Δ.25 καν. 1) τυγχάνουν εν προκειμένω ανάλογης εφαρμογής ― Η καθυστέρηση από μόνη της στην υποβολή της αίτησης, χωρίς την απόδειξη κακοπιστίας ή καταχρηστικής χρήσης των θεσμών, δεν οδήγησε στην απόρριψη αίτησης για τροποποίηση δικογράφου.
Μετά τον ορισμό ημερομηνίας ακρόασης της υπόθεσης, οι ενάγοντες καταχώρησαν αίτηση για τροποποίηση του δικογράφου της αναφοράς με την προσθήκη τριών νέων παραγράφων ως παραγράφων 4, 5 και 6, με την αναρίθμηση των παραγράφων 4 έως 6 σε παραγράφους 7 έως 9 αντίστοιχα και με την προσθήκη μιας νέας παραγράφου ως παράγραφος 10.
Οι εναγόμενοι έφεραν ένσταση υποστηρίζοντας ότι τα γεγονότα που οι ενάγοντες επιχειρούν να θεμελιώσουν ήταν γνωστά σ' αυτούς αλλά και αν ακόμη δεν ήταν γνωστά τους από την αρχή, αυτοί είχαν την ευκαιρία από νωρίς, ενόψει των ισχυρισμών και των στοιχείων που πρόβαλαν οι εναγόμενοι, να τα διερευνήσουν μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα. Οι εναγόμενοι υποστήριξαν επίσης ότι η αίτηση για τροποποίηση ήταν κακόπιστη και καταχρηστική.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Ο Καν. 90 των Κυπριακών Θεσμών Ναυτοδικείου, παρέχει τη δυνατότητα τροποποίησης της δικογραφίας, η δε απόφαση, ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου. Τα κριτήρια που διέπουν την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας με βάση τον αντίστοιχο κανονισμό της Πολιτικής Δικονομίας (Δ.25 καν. 1) τυγχάνουν εν προκειμένω ανάλογης εφαρμογής.
2. Τα γεγονότα τα οποία οι ενάγοντες προτίθενται να εισάξουν με την αίτησή τους είναι γνωστά στους εναγόμενους γι' αυτό η προτεινόμενη τροποποίηση δεν θα μεταβάλει το πλαίσιο της δίκης ούτε θα επιφέρει ζημιογόνες συνέπειες στα δικαιώματά τους καθ' οιονδήποτε τρόπο.
3. Η επίδικη αίτηση δεν έγινε με κακοπιστία ή καταχρηστική χρήση των θεσμών, η δίκη δεν έχει ακόμα αρχίσει, και οι εναγόμενοι δεν κατέδειξαν ότι θα υποστούν ζημιά η οποία δεν θα μπορούσε να αποζημιωθεί σε χρήμα εάν εγίνετο δεκτή η αίτηση.
4. Η έγκριση του αιτήματος θα αποβεί προς το συμφέρον της δικαιοσύνης δηλαδή του κυρίαρχου παράγοντα ο οποίος διέπει σ' αυτές τις περιπτώσεις την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου.
Η αίτηση επιτράπηκε. Διατάχθηκε όπως τα έξοδα της αίτησης και όσα χαθούν λόγω της τροποποίησης θα βαρύνουν τους ενάγοντες-αιτητές.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Astor Manufacturing & Exporting Co. κ.ά. ν. A. G. Leventis & Company (Nigeria) Ltd κ.ά. (1993) 1 Α.Α.Δ. 726,
Φοινιώτης ν. Greenmar Navigation (1989) 1(E) A.A.Δ. 33,
Agini v. Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος ΑΕ (1999) 1 Α.Α.Δ. 11,
Associated Leisure Ltd a.o. v. Associated Newspapers Ltd [1970] 2 All E.R. 754.
Αίτηση.
Αίτηση διά κλήσεως από τους αιτητές-ενάγοντες για τροποποίηση του δικογράφου της αναφοράς.
Ν. Ιωάννου, για τους Αιτητές-Ενάγοντες.
Κακουλλή για Κακογιάννη, για τους Καθ' ων η αίτηση-Εναγόμενους.
Cur. adv. vult.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Το αντικείμενο της διαδικασίας είναι αίτηση των εναγόντων MANNHEIMER VERSICHERUMG AG από τη Γερμανία για τροποποίηση του δικογράφου της αναφοράς.
Η αγωγή καταχωρήθηκε το 1992. Τα αλλεπάλληλα δικονομικά διαβήματα που μεσολάβησαν καθώς και η αδυναμία τήρησης των δικονομικών προθεσμιών και οδηγιών του δικαστηρίου, συνετέλεσαν στην επιβράδυνση της προδικασίας με αποτέλεσμα να σημειωθεί μεγάλη καθυστέρηση στον ορισμό της υπόθεσης για ακρόαση. Μετά τον ορισμό ημερομηνίας ακρόασης της υπόθεσης, οι ενάγοντες υπέβαλαν την υπό εξέταση αίτηση με την οποία εξαιτούνται τροποποίηση της αναφοράς ως ακολούθως:
«1. Με την προσθήκη τριών νέων παραγράφων ως παραγράφων 4, 5 και 6.
«4. Διαζευκτικά, οι Ενάγοντες ισχυρίζονται ότι οι αντιπρόσωποι των Εναγόντων 1 Reiber GmbH από το Μόναχο παρέδωσαν και φόρτωσαν δεόντως το φορτίο μέσω δικών τους αντιπροσώπων στο πλοίο Divnogorsk και οι Εναγόμενοι συμφώνησαν να μεταφέρουν το φορτίο από το Αμβούργο στην Bangogh και να το παραδώσουν στους παραλήπτες που αναγράφονται στη φορτωτική στην ίδια καλή κατάσταση όπως το παρέλαβαν.
5. Σε όλους τους ουσιώδεις χρόνους, το φορτίο ανήκε κατά κυριότητα στους Ενάγοντες.
6. Περαιτέρω και/ή διαζευκτικά το πλοίο Divnogorsk ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο ναυλωμένο σε κάποιους Schiffahrtgesellsheft Detlef Von Appen mbH στο εξής «οι ναυλωτές» δυνάμει χρονοναυλοσυμφώνου και/ή χρονοναύλωσης (time charter) δυνάμει του οποίου οι Εναγόμενοι παρέμεναν υπεύθυνοι για όλες τις αξιώσεις για σωματικές βλάβες και ζημιά σε φορτία και/ή οι ναυλωτές είχαν δικαίωμα να υπογράφουν φορτωτικές για λογαριασμό των Εναγομένων και οι ναυλωτές υπέγραψαν την φορτωτική αρ. 10 για λογαριασμό των Εναγομένων.»
2. Με την αναρίθμηση των παρ. 4 έως 6 σε παρ. 7 έως 9 αντίστοιχα.
3. Με την προσθήκη μιας νέας παραγράφου ως παρ. 10.
«10. Κατά/ή περί το 1992 οι Ενάγοντες 2 αποζημίωσαν και/ή κάλυψαν πλήρως τη ζημιά και/ή τις απώλειες των Εναγόντων 1 με βάση το μεταξύ τους ασφαλιστήριο συμβόλαιο και οι Ενάγοντες 1 κατά/ή περί τις 27.3.1992 εκχώρησαν τα δικαιώματα τους από τη συμφωνία μεταφοράς με τους Εναγόμενους και/ή τις απαιτήσεις τους κατά των Εναγομένων στους Ενάγοντες 2 και οι Ενάγοντες 2 υποκαταστάθηκαν στα δικαιώματα των Εναγόντων 1 και/ή είναι εκδοχείς των δικαιωμάτων των Εναγόντων 1.»»
Η δικηγόρος κα Στεφανή αναφέρει στην ένορκη δήλωσή της προς υποστήριξη του αιτήματος τα εξής:
«Η συνάδελφος που χειρίζεται την υπόθεση είχε την ευκαιρία να μελετήσει την υπόθεση διεξοδικά μαζί με το συνάδελφο στο Λονδίνο που παρακολουθεί την υπόθεση. Πρόκειται για υπόθεση με ογκοδέστατο φάκελο και πληθώρα εγγράφων.
Οι συνάδελφοι μελέτησαν προσεκτικά την Υπεράσπιση των Εναγομένων και διαπίστωσαν ότι ενδέχεται να ευσταθεί η θέση ότι το φορτίο μεταφέρθηκε με την φορτωτική που επικαλούνται οι Εναγόμενοι. Μελέτησαν επίσης και τα αποκαλυφθέντα από τους Εναγόμενους έγγραφα και διαπίστωσαν ότι με βάση το ναυλοσύμφωνο οι Εναγόμενοι δεσμεύονταν από κάθε μεταφορά που θα γινόταν από τους ναυλωτές στο πλοίο και οι ναυλωτές είχαν δικαίωμα υπογραφής φορτωτικών για λογαριασμό των Εναγομένων.
Στην υπόθεση αυτή οι αμέσως εμπλεκόμενοι με την υπόθεση Ενάγοντες 1 πληρώθηκαν προ πολλού από τους Εναγόμενους 2 και τους εκχώρησαν τις απαιτήσεις τους κατά των Εναγομένων, με αποτέλεσμα ιδίως μετά πάροδο τόσων χρόνων, να μην έχουν ενδιαφέρον για την υπόθεση και να μην μπορούν ή να προτίθενται να βοηθήσουν στην προετοιμασία για την εκδίκασή της. Αυτό έχει δυσκολέψει πολύ τα πράγματα, γι' αυτό και η μελέτη της υπόθεσης από τους δικηγόρους είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Η υπόθεση καθυστέρησε σε κάποιο βαθμό και από την πιο πάνω αδιαφορία των Εναγόντων 1 που κατέληξε και στην απόρριψη της αγωγής όσον αφορά αυτούς, αλλά κυρίως λόγω των πολλών ενδιάμεσων αιτήσεων που καταχώρισαν οι Εναγόμενοι και τον ιδιαίτερα μεγάλο χρόνο εκδίκασης της αίτησης για προδικαστική εκδίκαση των προδικαστικών ενστάσεων των Εναγομένων πρωτόδικα και κατ' έφεση (από τις 2.11.93 μέχρι τις 16.9.1998). Το γεγονός ότι η υπόθεση εκκρεμεί από το 1992 καθιστά από τη μια αναγκαία την εκδίκαση της το συντομότερο, από την άλλη όμως καθιστά τη μελέτη της δυσχερή και χρονοβόρο και γι΄ αυτό η αίτηση αυτή υποβάλλεται ομολογουμένως καθυστερημένα.
Οι Ενάγοντες είναι οι τελευταίοι που επιθυμούν περαιτέρω καθυστέρηση της υπόθεσης, είναι όμως ουσιώδες και σημαντικό για την απονομή της δικαιοσύνης να τεθούν ενώπιον του Δικαστηρίου όλα τα ουσιώδη γεγονότα. Οι Εναγόμενοι δεν θα υποστούν ζημιά που να μην μπορεί να καλυφθεί με έξοδα, ενόψει του γεγονότος ότι οι νέοι ισχυρισμοί της Αναφοράς έχουν ως επί το πλείστον εγερθεί από τους ίδιους και συνεπώς δεν τίθενται προ νέων δεδομένων.»
Οι εναγόμενοι φέρουν ένσταση στην αίτηση. Η δικηγόρος κα Σολουκίδου στην ένορκη δήλωσή της για το βάσιμο της ένστασης, επισημαίνει ότι οι ενάγοντες εξακολούθησαν να επιμένουν στους αρχικούς ισχυρισμούς που πρόβαλαν στην αναφορά τους παρά το γεγονός ότι οι εναγόμενοι έγκαιρα αποκάλυψαν στην υπεράσπισή τους ποια ήταν η πραγματική φορτωτική (φορτωτική αρ. 10) δυνάμει της οποίας έγινε η μεταφορά του φορτίου. Γνωστά στους ενάγοντες, ήταν ακόμα και όλα τα σχετικά με τη μεταφορά του φορτίου γεγονότα τα οποία ο Igor Ivanenko, αποκάλυψε λεπτομερώς και με αποδεικτικά στοιχεία στην ένορκη δήλωσή του ημερ. 2.11.93. Στοιχεία σχετικά με τα επίδικα θέματα, παρόμοια με τα προηγούμενα, αποκάλυψε επίσης με κάθε λεπτομέρεια στην ένορκη δήλωσή του ημερ. 4.7.200 ο κ. John West. Και αν ακόμα οι ενάγοντες δεν γνώριζαν από την αρχή τα γεγονότα πάνω στα οποία τώρα επιχειρούν να θεμελιώσουν την τροποποίηση, είχαν ωστόσο την ευκαιρία από νωρίς, ενόψει των ισχυρισμών και των στοιχείων που πρόβαλαν οι εναγόμενοι, να διερευνήσουν το κάθε τι μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, πράγμα που δεν έπραξαν.
Αναφορικά με το αίτημα των εναγόντων για προσθήκη νέας παραγράφου με αρ. 10, οι εναγόμενοι απαντούν ότι και αυτό υποβάλλεται αδικαιολογήτως καθυστερημένα εφόσον ήταν εξ αρχής γνωστό στους πρώην ενάγοντες 1 ότι οι ενάγοντες 2 (αιτητές) ήταν η ασφαλιστική εταιρεία που ανέλαβε, δυνάμει ασφαλιστικού εγγράφου, υποχρέωση αποζημίωσης των πρώην εναγόντων 1 σε περίπτωση ζημιάς ή απώλειας του φορτίου κατά τη μεταφορά. Λέγουν επίσης οι εναγόμενοι ότι από τα έγγραφα που οι ενάγοντες αποκάλυψαν την 1.3.2000, προκύπτει ότι το δικαίωμα τους είχε ως υπόβαθρο έγγραφο υποκατάστασης (subrogation) και όχι συμφωνία εκχώρησης (assignment) όπως επιχειρούν τώρα να ισχυρισθούν με τη ζητούμενη τροποποίηση.
Οι εναγόμενοι λέγουν ακόμα ότι η αίτηση για τροποποίηση υποβάλλεται κακόπιστα και καταχρηστικά. Είναι η θέση τους ότι οι ενάγοντες προσπαθούν να εισάξουν νέα αιτία αγωγής, πράγμα που θα ανατρέψει το πλαίσιο της διαδικασίας και θα οδηγήσει στον επαναπροσδιορισμό των επίδικων θεμάτων με αποτέλεσμα να προκληθεί δυσμενής επηρεασμός των συμφερόντων τους, των εν γένει συμφερόντων της δικαιοσύνης και ειδικά του δικαιώματος για διεξαγωγή της δίκης μέσα σε εύλογο χρόνο.
Ο Καν. 90 των Κυπριακών Θεσμών Ναυτοδικείου, παρέχει τη δυνατότητα τροποποίησης της δικογραφίας, η δε απόφαση, ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου. Τα κριτήρια που διέπουν την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας με βάση τον αντίστοιχο κανονισμό της Πολιτικής Δικονομίας (Δ.25 καν. 1) τυγχάνουν εν προκειμένω ανάλογης εφαρμογής. Βλ. Astor Manufacturing & Exporting Co και Άλλοι ν. A.G. Leventis & Company (Nigeria) Ltd και Άλλων (1993) 1 Α.Α.Δ. 726, Φοινιώτης ν. Greenmar Navigation (1989) 1(E) Α.Α.Δ. 33, Anna Latouf Agini v. Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος ΑΕ, (1999) 1 Α.Α.Δ. 11, White Book 1958, σελ. 624.
Στην Φοινιώτης ν. Greenmar Navigation (ανωτέρω) συνοψίζονται (υπό Πική, Δ.) οι αρχές οι οποίες διέπουν την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου σε σχέση με την τροποποίηση των δικογράφων ως εξής:
«(1) Η τροποποίηση της δικογραφίας επιτρέπεται σε κάθε στάδιο της διαδικασίας δεδομένου ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις που την καθιστούν απαραίτητη για την αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης.
(2) Στον προσδιορισμό των συμφερόντων της δικαιοσύνης όπως διαγράφονται στην συγκεκριμένη υπόθεση συνεκτιμούνται και οι επιπτώσεις από την τροποποίηση στα δικαιώματα και συμφέροντα του αντιδίκου. Η διεξαγωγή της δίκης μέσα σε εύλογο χρόνο καθιερώνεται από το άρθρο 30.2 του Συντάγματος ως θεμελιώδες δικαίωμα του κάθε διαδίκου.
(3) Η τροποποίηση επιτρέπεται κατά κανόνα εφόσον δεν προκαλείται ανεπανόρθωτη ζημιά στον αντίδικο δηλαδή ζημιά άλλη από εκείνη που μπορεί να θεραπευθεί με την έκδοση της κατάλληλης διαταγής ως προς τα έξοδα. Το αποδεικτικό βάρος για την αιτιολόγηση του αιτήματος και της καθυστέρησης στην διατύπωση των θέσεων του αιτητή ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο κατά το οποίο υποβάλλεται η αίτηση. Όσο μεγαλύτερη είναι η καθυστέρηση ανάλογα επαυξάνει και το βάρος το οποίο πρέπει να αποσείσει ο αιτητής για την έκδοση διατάγματος για την τροποποίηση.
(4) Η έναρξη της δίκης δεν δημιουργεί ανυπέρβλητο εμπόδιο στην επιδίωξη της τροποποίησης υπεράσπισης. Στο στάδιο αυτό όμως η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου ασκείται με φειδώ, λαμβάνοντας υπόψη και τον εκτροχιασμό της δίκης από την προσδιορισθείσα πορεία και τις αναπόφευκτες επιπτώσεις στα δικαιώματα του αντιδίκου. Στην υπόθεση Hipgrave v. Case, 28 Ch.D. 361 υποδείχθηκε ότι το Δικαστήριο αντιμετωπίζει με διστακτικότητα αιτήσεις για τροποποίηση της δικογραφίας κατά τη δίκη.»
Ουσιαστικά οι ενάγοντες, επιδιώκουν να εισάξουν με την αίτησή τους δύο νέους ισχυρισμούς:
(α) ότι η μεταφορά του φορτίου έγινε με τη φορτωτική αρ. 10.
(β) ότι οι ενάγοντες (αιτητές) είναι οι εκδοχείς των απαιτήσεων των πρώην εναγόντων 1 κατά των εναγομένων.
Ο πρώτος ισχυρισμός, ταυτίζεται με ισχυρισμό των εναγομένων ο οποίος περιέχεται στην απάντηση. Ο δεύτερος ισχυρισμός, συνάδει με απάντηση των εναγόντων στο ερωτηματολόγιο των εναγομένων. Τα γεγονότα στα οποία αναφέρονται οι πιο πάνω ισχυρισμοί ήταν εξ αρχής γνωστά στους αιτητές ή εύλογα μπορούσαν να εντοπισθούν από τα πρώτα στάδια της διαδικασίας.
Ωστόσο, πρόκειται για γεγονότα γνωστά και στους εναγόμενους εφόσον, ο πρώτος ισχυρισμός ταυτίζεται καθώς έχει προαναφερθεί, με ισχυρισμό που περιέχεται στην απάντηση των εναγομένων ενώ ο δεύτερος, περιέχεται στην απάντηση των εναγόντων στο ερωτηματολόγιο. Υστερα από αυτή τη διαπίστωση, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η προτεινόμενη τροποποίηση δεν θα μεταβάλει το πλαίσιο της δίκης εφόσον δεν συνεπάγεται ουσιώδη επαναπροσδιορισμό της θέσης των εναγομένων ούτε θα επιφέρει ζημιογόνες συνέπειες στα δικαιώματα τους καθ' οιονδήποτε τρόπο.
Η ομολογουμένως πτωχή δικαιολογία που έδωσαν οι ενάγοντες αναφορικά με την υποβολή της αίτησης για τροποποίηση στο προχωρημένο αυτό στάδιο της διαδικασίας και μάλιστα ύστερα από την τόσο μεγάλη καθυστέρηση που έχει σημειωθεί, νομίζω πως από μόνη της δεν οδηγεί στην απόρριψη του αιτήματος. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως δεν έχω διακρίνει κακοπιστία ή καταχρηστική χρήση των θεσμών όπως ισχυρίζονται οι εναγόμενοι.
Στην Associated Leisure Ltd and Others v. Associated Newspapers Ltd [1970] 2 All E.R. 754 o Λόρδος Denning M.R. ανέφερε:
«I start with the principle, well settled, that an amendment ought to be allowed, if it comes late, if it is necessary to do justice between the parties, so long as any hardship done thereby can be compensated in money that principle applies here."
Και σε μετάφραση στα ελληνικά:
«Ξεκινώ με την αρχή, που είναι καλά καθιερωμένη, ότι μια τροποποίηση πρέπει να επιτρέπεται έστω και αν ζητείται αρχά, αν είναι αναγκαία, για να αποδοθεί δικαιοσύνη μεταξύ των διαδίκων, καθόσον οποιαδήποτε δυσχέρεια θα ήθελε προκληθεί από αυτή μπορεί να αποζημιωθεί με χρήμα. Αυτή η αρχή ισχύει εδώ.»
Κατόπιν στάθμισης όλων των παραγόντων καταλήγω ότι η έγκριση του αιτήματος θα αποβεί προς το συμφέρον της δικαιοσύνης δηλαδή του κυρίαρχου παράγοντα ο οποίος διέπει σ' αυτές τις περιπτώσεις την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου. Έλαβα υπόψη ότι δεν έχει αρχίσει ακόμα η δίκη και ότι δεν έχει καταδειχθεί από τους εναγόμενους ότι θα υποστούν οποιαδήποτε ζημιά ή βλάβη που δεν θα μπορούσε να αποζημιωθεί με χρήμα.
Η αίτηση επιτυγχάνει. Εκδίδεται διαταγή για τροποποίηση της αναφοράς ως η αίτηση. Τροποποιημένη αναφορά μπορεί να καταχωρηθεί εντός 14 ημερών. Τροποποιημένη απάντηση μπορεί να καταχωρηθεί σε διάστημα 14 ημερών από της καταχωρήσεως της τροποποιημένης αναφοράς και τροποποιημένη ανταπάντηση 7 μέρες μετά.
Τα έξοδα της αίτησης και όσα θα χαθούν λόγω της τροποποίησης θα βαρύνουν τους ενάγοντες - αιτητές.
Η�αίτηση επιτρέπεται. Διατάσσεται όπως τα έξοδα της αίτησης και όσα χαθούν λόγω της τροποποίησης θα βαρύνουν τους ενάγοντες-αιτητές.