|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2001) 1 ΑΑΔ 208
28 Φεβρουαρίου, 2001
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΝΙΚΗΤΑΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
1. GLYKYS AND ARAOUZOS (INSURANCES) LTD.,
ΩΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ REAL ASSURANCE PLC,
2. GLYKYS AND ARAOUZOS (INSURANCES) LTD.,
Εφεσείοντες,
ν.
ΒΕΡΕΓΓΑΡΙΑΣ Π. ΠΑΠΑΚΟΚΚΙΝΟΥ,
Εφεσίβλητης.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9858)
Ευρήματα Δικαστηρίου ― Επέμβαση Εφετείου ― Έφεση κατά των διαπιστώσεων και συμπερασμάτων του πρωτόδικου Δικαστηρίου στα οποία κατέληξε κατόπιν ανάλυσης και αξιολόγησης της μαρτυρίας ― Απορρίφθηκε, δεν στοιχειοθετήθηκε λόγος επέμβασης στην κρίση του Δικαστηρίου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχθηκε την αξίωση της εφεσίβλητης για αποζημιώσεις ΛΚ20.000 το οποίο αντιπροσώπευε ολόκληρο το ποσό της ασφαλιστικής κάλυψης των εμπορευμάτων της που ήταν ασφαλισμένα με τους εφεσείοντες. Τα εμπορεύματα - μεταχειρισμένος στρατιωτικός ρουχισμός - ιδιοκτησία της εφεσίβλητης, είχαν καταστραφεί από φωτιά που ξέσπασε στην οικοδομή που ήταν αποθηκευμένα.
Οι εφεσείοντες υποστήριξαν ότι η εφεσίβλητη κατά παράβαση του όρου 11 του ασφαλιστικού συμβολαίου, παρέλειψε να δώσει γραπτώς οποιεσδήποτε πληροφορίες αναφορικά με τη ζημιά και τα εμπορεύματα που καταστράφηκαν και να προβεί σε ένορκη δήλωση σχετικά με την απαίτηση ώστε να καταστεί δυνατή η εξέταση της αξίωσής της.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού αποδέχθηκε τη μαρτυρία της εφεσίβλητης ότι εκτός από τα εμπορεύματα καταστράφηκαν ολοσχερώς και τα βιβλία από τα οποία μπορούσαν να αντληθούν στοιχεία και λεπτομέρειες αναφορικά με τα εμπορεύματα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εφεσίβλητη βρισκόταν σε πραγματική αδυναμία να δώσει λεπτομέρειες της ζημιάς, ως όφειλε σύμφωνα με τον όρο 11 του ασφαλιστικού συμβολαίου, και ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες ο όρος 11 του συμβολαίου δεν εφαρμοζόταν.
Οι εφεσείοντες εφεσίβαλαν την απόφαση.
Αποφασίστηκε ότι:
Οι διαπιστώσεις του Δικαστηρίου επί των γεγονότων και τα συμπεράσματά του ήταν ευλόγως επιτρεπτά μετά την ανάλυση της μαρτυρίας και αξιολόγηση της αξιοπιστίας των μαρτύρων και δεν υπήρχε τίποτε που να πλήττει την κρίση του.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Perry v. Niagara District Mutual Fire Insurance Co. [1877] 21 L.C.J. 257,
Welch v. Royal Exchange Assurance [1938] 62 LIL Rep. 83, CA.
Έφεση.
Έφεση από τους εναγόμενους κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας που δόθηκε στις 4/12/96 (Αρ. Αγωγής 9140/94) με την οποία έγινε αποδεκτή η μαρτυρία της ενάγουσας, ότι η ζημιά η οποία προκλήθηκε από πυρκαγιά στα εμπορεύματα της ήταν ολοκληρωτική και εδικαιούτο από τους εναγόμενους-εφεσείοντες ολόκληρο το ασφαλισμένο ποσόν.
Ξ. Κληρίδης, για τους Εφεσείοντες.
Μ. Τριανταφυλλίδης και Α. Παπακόκκινου, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Α. Κραμβής.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Φωτιά που ξέσπασε στις 2.10.1993 σε οικοδομή στην οδό Αριάδνης αρ. 17 στη Λευκωσία, κατέστρεψε εμπορεύματα που ήταν αποθηκευμένα στην οικοδομή. Επρόκειτο για μεταχειρισμένο στρατιωτικό ρουχισμό, ιδιοκτησία της εφεσίβλητης.
Τα εμπορεύματα ήταν ασφαλισμένα από τους εφεσείοντες έναντι κινδύνου πυρκαγιάς για ΛΚ20.000 δυνάμει ασφαλιστικού συμβολαίου ημερομηνίας 31.3.1992 μεταξύ των ιδίων και της εφεσίβλητης.
Η εφεσίβλητη πληροφόρησε τους εφεσείοντες για το ζημιογόνο γεγονός και ισχυρίστηκε ότι η καταστροφή των εμπορευμάτων ήταν ολοσχερής. Αξίωσε από τους εφεσείοντες αποζημιώσεις ΛΚ20.000 δηλαδή, ολόκληρο το ποσό της ασφαλιστικής κάλυψης.
Οι εφεσείοντες δεν ανταποκρίθηκαν στην αξίωση της εφεσίβλητης και η τελευταία, κίνησε εναντίον τους αγωγή με την οποία απαίτησε £20.000 ως αποζημιώσεις για τη ζημιά και απώλεια που υπέστη λόγω της καταστροφής των εμπορευμάτων από τη φωτιά.
Ο όρος 11 του ασφαλιστικού συμβολαίου αποτέλεσε το βασικό άξονα της υπεράσπισης των εφεσειόντων.
"11. On the happening of any loss or damage the Insured shall forthwith give notice thereof to the Company, and shall within 15 days after the loss or damage, or such further time as the Company may in writing allow in that behalf, deliver to the Company
(a) a claim in writing for the loss and damage containing as particular an account as may be reasonably practicable of all the several articles or items of property damaged or destroyed, and of the amount of the loss or damage thereto respectively, having regard to their value at the time of the loss or damage, not including profit of any kind.
(b) particulars of all other insurances, if any.
The Insured shall also at all times at his own expense produce, procure and give to the Company all such further particulars, plans, specifications, books, vouchers, invoices, duplicates or copies thereof, documents, proofs and information with respect to the claim and the origin and cause of the fire and the circumstances under which the loss or damage occurred, and any matter touching the liability or the amount of the liability of the Company as may be reasonably required by or on behalf of the Company together with a declaration on oath or in other legal form of the truth of the claim and of any matters connected therewith.
No claim under this Policy shall be payable unless the terms of this condition have been complied with."
Οι εφεσείοντες ισχυρίστηκαν ότι η εφεσίβλητη, κατά παράβαση του όρου 11 του συμβολαίου (ανωτέρω), παρέλειψε να δώσει γραπτώς οποιεσδήποτε πληροφορίες αναφορικά με τη ζημιά και τα εμπορεύματα που καταστράφηκαν και να προβεί σε ένορκη δήλωση σχετικά με την απαίτηση ώστε να καταστεί δυνατή η εξέταση της αξίωσης. Ηταν η θέση των εφεσειόντων, πρωτόδικα και κατ΄ έφεση, πως λόγω της παράλειψης της εφεσίβλητης να συμμορφωθεί προς τον όρο 11 του συμβολαίου, αυτοί απαλλάσσονται από κάθε ευθύνη απορρέουσα από τη σύμβαση.
Η εφεσίβλητη, από την άλλη, ισχυρίστηκε ότι η καταστροφή των εμπορευμάτων ήταν ολοσχερής γεγονός το οποίο, γνωστοποίησε στους εφεσείοντες με επιστολή της ημερ. 11.10.93. Συμπλήρωσε ωσαύτως, έντυπο των εφεσειόντων ημερ. 4.10.93 τιτλοφορούμενο ως Property Damage Claim Form γνωστοποιώντας με αυτό στους εφεσείοντες το γεγονός της πυρκαγιάς, την καταστροφή των εμπορευμάτων καθώς και την αξίωσή της για αποζημιώσεις. Ισχυρίστηκε ακόμα ότι οι εφεσείοντες, επισκέφθηκαν την οικοδομή μετά τη φωτιά και επιθεώρησαν τα εμπορεύματα στην κατάσταση που είχαν περιέλθει. Προέβησαν σε ογκομετρικό υπολογισμό των χλαινών που ήταν αποθηκευμένες στο ισόγειο καθώς και σε άλλους υπολογισμούς και εκτιμήσεις προς διαπίστωση των στοιχείων που ενδιέφεραν προκειμένου να ανταποκριθούν στις συμβατικές τους υποχρεώσεις. Η εφεσίβλητη ισχυρίστηκε τέλος ότι τα βιβλία που περιείχαν στοιχεία αναφορικά με τα εμπορεύματα, καταστράφηκαν ολοσχερώς από τη φωτιά και ως εκ τούτου ήταν αδύνατη η εκ μέρους της παροχή πληροφοριών στη βάση γραπτών στοιχείων.
Η θέση που προώθησε η εφεσίβλητη είναι ότι οι εφεσείοντες από τη στιγμή που επιθεώρησαν την οικοδομή και τα εμπορεύματα μετά τη φωτιά και διενήργησαν, με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, ογκομέτρηση προς υπολογισμό της ποσότητας των εμπορευμάτων που είχαν καταστραφεί πρέπει να θεωρούνται ότι εγκατέλειψαν τον όρο 11 του συμβολαίου.
Το πρωτόδικο δικαστήριο διαπίστωσε ότι η εφεσίβλητη δεν έδωσε γραπτές πληροφορίες αναφορικά με τη ζημιά ή τα εμπορεύματα που καταστράφηκαν και συνεπώς δεν υπήρξε εκ μέρους της συμμόρφωση με τον όρο 11 του συμβολαίου. Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι εφεσείοντες ουδέποτε εγκατέλειψαν τον όρο 11 του συμβολαίου εφόσον επανειλημμένα ζήτησαν από την εφεσίβλητη με επιστολές που της απηύθυναν να τους εφοδιάσει με λεπτομέρειες αναφορικά με το μέγεθος και τη φύση της ζημιάς.
Το δικαστήριο αφού αποδέχθηκε τη μαρτυρία της εφεσίβλητης ότι εκτός από τα εμπορεύματα καταστράφηκαν ολοσχερώς και τα βιβλία από τα οποία μπορούσαν να αντληθούν στοιχεία και λεπτομέρειες αναφορικά με τα εμπορεύματα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εφεσίβλητη βρισκόταν σε πραγματική αδυναμία να δώσει λεπτομέρειες της ζημιάς και ότι κάτω από αυτές τις περιστάσεις, ο όρος 11 του συμβολαίου για παρουσίαση των βιβλίων δεν εφαρμόζεται.
Προκύπτει από την πρωτόδικη απόφαση ότι το δικαστήριο κατέληξε στην πιο πάνω διαπίστωση παίρνοντας καθοδήγηση από την Perry v. Niagara District Mutual Fire Insurance Co. [1877] 21 L.C.J. 257 στην οποία αποφασίστηκε ότι εάν τα βιβλία καταστραφούν, ο όρος για την παρουσίασή τους δεν εφαρμόζεται ενώ μια ένορκη δήλωση για την αξία των καταστραφέντων εμπορευμάτων κλπ θα ήταν αρκετή.
Οι εφεσείοντες εισηγούνται ότι το πρωτόδικο δικαστήριο δεν εκτίμησε σωστά την πραγματική κατάσταση και ότι ερμήνευσε λανθασμένα την Perry v. Niagara (ανωτέρω) με αποτέλεσμα να καταλήξει στο εσφαλμένο συμπέρασμα ότι δεν εφαρμόζεται ο όρος 11 του συμβολαίου. Και για να τεκμηριώσουν την εισήγησή τους, λέγουν ότι δεν ζητήθηκε από την εφεσίβλητη να παρουσιάσει βιβλία που καταστράφηκαν παρά μόνο λεπτομέρειες που μπορούσαν να δοθούν, έστω και κατά προσέγγιση, αναφορικά με το είδος των εμπορευμάτων, ποσότητες, προέλευση, τιμή αγοράς κλπ για να καταστεί δυνατή η εξέταση της αξίωσης. Αυτή η πληροφόρηση θα μπορούσε να γίνει υπό τις περιστάσεις με "μια ένορκη δήλωση" η οποία θα ήταν αρκετή σύμφωνα με την Perry v. Niagara (ανωτέρω) που ωστόσο, η εφεσίβλητη παρέλειψε να υποβάλει μολονότι, ο όρος 11 του συμβολαίου ομιλεί καθαρά για γραπτές πληροφορίες και για ένορκη δήλωση σχετικά με την απαίτηση.
Βασικός σκοπός του όρου 11 του ασφαλιστικού συμβολαίου είναι η παροχή στους ασφαλιστές της δυνατότητας συλλογής στοιχείων και πληροφοριών μέσω του ασφαλισμένου, που κατά τεκμήριο γνωρίζει πρωτογενώς, στοιχεία και λεπτομέρειες αναφορικά με το αντικείμενο της ασφάλισης, τη ζημιά ή την απώλεια που έχει προκληθεί εξ αιτίας του ζημιογόνου γεγονότος, την αιτία της φωτιάς κλπ, προκειμένου οι ασφαλιστές να εκτιμήσουν με βάση αυτές τις πληροφορίες την πραγματική κατάσταση και να καταλήξουν στα δικά τους συμπεράσματα αναφορικά με το θέμα της συμβατικής τους ευθύνης.
Η υποχρέωση του ασφαλισμένου για παροχή στους ασφαλιστές των πληροφοριών κλπ, κατά τα προβλεπόμενα στον όρο 11 του συμβολαίου, συνάδει προς τη φύση της σύμβασης ασφάλισης η οποία, συχνά χαρακτηρίζεται ως σύμβαση υψίστης εμπιστοσύνης (uberrimae fidei).
Το κατά πόσο ο ασφαλισμένος είχε τη δυνατότητα παροχής των πληροφοριών κλπ που προβλέπονται στον όρο 11 του συμβολαίου όπως και το κατά πόσο παρέσχε όλες ή μερικές από αυτές τις πληροφορίες είναι ζήτημα πραγματικό.
Στην προκείμενη περίπτωση το πρωτόδικο δικαστήριο ορθά διαπίστωσε ότι η εφεσίβλητη βρισκόταν σε πραγματική αδυναμία προσαγωγής των βιβλίων. Η μαρτυρία της γενικά αξιολογήθηκε ως αξιόπιστη και εν πάση περιπτώσει ο ισχυρισμός της ότι η φωτιά κατέστρεψε ολοσχερώς και τα βιβλία με τις λεπτομέρειες παρέμεινε αναντίλεκτη. Η εφεσίβλητη συμπλήρωσε εμπρόθεσμα το έντυπο απαίτησης των εφεσειόντων στο οποίο περιέχονται πληροφορίες αναφορικά με το γεγονός της φωτιάς και τη σοβαρή ζημιά που υπέστησαν τα εμπορεύματα. Πληροφόρησε επίσης τους εφεσείοντες (βλ. επιστολή ημερ. 11.10.93 - τεκμ. 3) ότι η ζημιά στα εμπορεύματα ήταν ολοκληρωτική ή σχεδόν ολοκληρωτική και προφορικά απαίτησε ΛΚ20.000.-, το ποσό της ασφάλισης, ως αποζημιώσεις.
Δεν έχει προκύψει από τη μαρτυρία ότι η εφεσίβλητη είχε στη διάθεσή της οποιαδήποτε άλλα ουσιώδη στοιχεία ή πληροφορίες αναφορικά με τα εμπορεύματα, την αξία τους ή τη ζημιά που προκλήθηκε και που αρνήθηκε να δώσει στους εφεσείοντες.
Το γεγονός ότι η εφεσίβλητη δεν προέβη σε γραπτή ένορκη δήλωση δεν συνιστά παράλειψη συμμόρφωσης προς υποχρέωση απορρέουσα από τον όρο 11 του συμβολαίου. Αντί της υποβολής γραπτής ένορκης δήλωσης η εφεσίβλητη υπέβαλε γραπτή δήλωση επί σχετικού εντύπου των εφεσιβλήτων. Επρόκειτο για εναλλακτική επιλογή προβλεπόμενη από τον όρο 11 του συμβολαίου.
Καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως δεν υπήρξε, υπό τις περιστάσεις, οποιαδήποτε ουσιώδης παράβαση του όρου 11 του συμβολαίου έτσι ώστε να απαλλάσσει τους εφεσείοντες της ευθύνης πληρωμής της απαίτησης. Είναι αυτονόητο πως ενδεχομένως τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά αν γινόταν διαπίστωση ότι η εφεσίβλητη είχε στην κατοχή της τα αναφερόμενα στον όρο 11 στοιχεία και αρνείτο να τα δώσει στους εφεσείοντες. Βλ. Welch v. Royal Exchange Assurance [1938] 62 LIL Rep. 83, CA.
Οι εφεσείοντες επιθεώρησαν την οικοδομή και τα εμπορεύματα στην κατάσταση που είχαν περιέλθει μετά τη φωτιά. Πήραν φωτογραφίες και προέβησαν σε εκτιμήσεις και υπολογισμούς. Ο μάρτυρας των εφεσειόντων κ. Ευαγόρας Σολομωνίδης, διακανονιστής ασφαλιστικών ζημιών (loss adjuster) επιθεώρησε την οικοδομή και τα εμπορεύματα. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, ένα μέρος του ιματισμού του ισογείου που δεν είχε καταστραφεί από τη φωτιά επηρεάστηκε από το νερό που χρησιμοποιήθηκε για την κατάσβεση. Ο ιματισμός που ήταν στο μεσοπάτωμα φαινόταν καμένος ενώ εκείνος του πρώτου ορόφου δεν επηρεάστηκε καθόλου από τη φωτιά ή το νερό. Προέκυψε από τον ογκομετρικό έλεγχο του χώρου του ισογείου ότι το ισόγειο μπορούσε να χωρέσει 1650 χλαίνες. Ετοίμασε έκθεση για τη ζημιά που υπέστη ο ιματισμός του ισογείου και του μεσοπατώματος.
Το πρωτόδικο δικαστήριο εκτιμώντας τη μαρτυρία που είχε ενώπιόν του, προτίμησε τη μαρτυρία της εφεσίβλητης. Διαπιστώθηκε ότι ο ιματισμός του ισογείου, του μεσοπατώματος και του πρώτου ορόφου είχαν υποστεί ολοσχερή καταστροφή εξαιτίας της φωτιάς. Ο λόγος για τον οποίο το δικαστήριο προτίμησε να μη στηριχθεί στη μαρτυρία του κ. Σολομωνίδη εστιάζεται βασικά στο ότι ο μάρτυρας δεν ανέφερε στην έκθεσή του οτιδήποτε για τα ρούχα του πρώτου ορόφου εν αντιθέσει με όσα αργότερα κατέθεσε προφορικά στο δικαστήριο.
Το πρωτόδικο δικαστήριο με αφετηρία την ορθή διαπίστωση ότι το επίδικο ασφαλιστικό συμβόλαιο είναι συμβόλαιο αποζημίωσης (indemnity contract) και όχι valued contract, βλ. Ivamy "General Principles of Insurance Law", 4η έκδ. σελ. 9, προχώρησε στην εξέταση του θέματος της αποζημίωσης. Ως εκ της φύσεως του συμβολαίου (indemnity contract) η εφεσίβλητη είχε το βάρος απόδειξης της ζημιάς που υπέστη εξαιτίας της φωτιάς. Το θέμα εξετάστηκε υπό το φως των νομικών αρχών και κανόνων που διέπουν το μέτρο της αποζημίωσης όταν η καταστροφή του αντικειμένου της ασφάλισης είναι ολοσχερής. Προς τούτο έγινε ορθή αναφορά στους Halsbury's Laws of England, 4η έκδ., τόμος 25, παρ. 654 και 655 (κατωτέρω):
"Valuation of total loss":
"In the case of a total loss, the measure of indemnity must necessarily be the value of the property destroyed up to the limit of the sum insured. For the purpose of ascertaining this value the rules set out below may be applied.
(1) The value to be taken is the value of the physical property destroyed, no allowance is made for loss of prospective profits or other consequential loss.
(2) The value is the intrinsic value of the property its real and actual value; no allowance is to be made for mere sentimental value.
(3) The value is the value at the time of the fire. This is in accordance with the express undertaking of the insurers in the policy. Therefore, if the value has increased during the period of insurance, and exceeds at the time οf the fire the value at the commencement of the risk, the assured is entitled to recover on the basis of the increased value.
(4) The value is the value at the place of the fire."
"Market value as basis":
"Prima facie, the value of property destroyed is measured on the basis of market value. This clearly represents an adequate indemnity where, as in the case of goods or stock-in-trade, the property destroyed is a marketable commotity, since payment of the market value will enable the assured to go into the market and, by the purchase of similar property, be restored to his original position."
Η μαρτυρία της εφεσίβλητης ότι η αξία των εμπορευμάτων κατά τον χρόνο της ασφάλισης (26.3.93) είχε υπολογιστεί από την ίδια στις £20000 και ότι μέχρι την ημέρα της πυρκαγιάς δεν είχαν πωληθεί ή μετακινηθεί οποιαδήποτε εμπορεύματα από την οικοδομή, αποτέλεσε το υπόβαθρο διαπίστωσης ότι τα εμπορεύματα που ήταν αποθηκευμένα στην οικοδομή κατά την ημέρα της πυρκαγιάς, ήταν το σύνολο των εμπορευμάτων που ασφαλίστηκαν. Η μαρτυρία της εφεσίβλητης επί του συγκεκριμένου θέματος όντως παρέμεινε αναντίλεκτη. Στο ισόγειο, ανέφερε η εφεσίβλητη, υπήρχαν αποθηκευμένες 1650 χλαίνες, ισχυρισμός ο οποίος συνάδει με το αποτέλεσμα της ογκομέτρησης που έγινε από τους εφεσείοντες. Και εφόσον δεν υπήρξε ούτε γι' αυτό το ζήτημα μαρτυρία περί του αντιθέτου το πρωτόδικο δικαστήριο ορθά διαπίστωσε ότι ο αριθμός των χλαινών που καταστράφηκαν ολοσχερώς ήταν πράγματι 1650.
Κατόπιν των πιο πάνω διαπιστώσεων, το δικαστήριο προχώρησε στον υπολογισμό της αξίας των εμπορευμάτων που καταστράφηκαν. Η μαρτυρία της εφεσίβλητης καθόσον αφορά το ζήτημα του υπολογισμού της αξίας των εμπορευμάτων του μεσοπατώματος και του πρώτου ορόφου κρίθηκε ανεπαρκής, για τους λόγους που εξηγούνται στην απόφαση και έτσι το δικαστήριο δεν διατύπωσε οποιαδήποτε θετικά ευρήματα αναφορικά με την αξία των εν λόγω εμπορευμάτων. Ωστόσο, το ζήτημα τούτο δεν άπτεται της έφεσης και συνεπώς δεν θα μας απασχολήσει.
Ο υπολογισμός της αξίας των εμπορευμάτων που καταστράφηκαν επικεντρώθηκε αποκλειστικά στις 1650 χλαίνες του ισογείου που καταστράφηκαν ολοσχερώς. Στην προκείμενη περίπτωση το ζητούμενο ήταν η διαπίστωση της αγοραστικής αξίας των χλαινών στο μέρος της φωτιάς κατά το χρόνο που επήλθε το ζημιογόνο γεγονός βλ. Halsbury's (ανωτέρω). Η εφεσίβλητη κατέθεσε ότι η αξία των χλαινών ήταν £10.- η μια. Η μάρτυρας της εφεσίβλητης κα Μεσιούρη η οποία ασχολείται με το εμπόριο στρατιωτικού ρουχισμού, κατέθεσε ότι χλαίνη παρόμοια με το τεκμ. 15, που ήταν αντιπροσωπευτικό δείγμα των χλαινών της εφεσίβλητης, θα την αγόραζε στην τιμή των £10-£15 και θα την πωλούσε £20. Ο μάρτυρας της εφεσίβλητης κ. Κουγιουμτζιάν, έμπορος υφασμάτων με μακρόχρονη πείρα του εμπορίου, κατέθεσε ότι η χλαίνη τεκμ. 15 είναι πιο ακριβή στην τιμή και το ύφασμά της είναι καλύτερης ποιότητας από τη χλαίνη τεκμ. 35 η οποία, σύμφωνα με τη μαρτυρία του κ. Σολομωνίδη (μάρτυρα των εφεσειόντων), είχε αγορασθεί από τον ίδιο αντί του ποσού των £5.- από τον κ. Νίκο Γιάγκου. Ο κ. Γιάγκου ανέφερε ότι είχε πωλήσει τη χλαίνη τεκμ. 35 στον κ. Σολομωνίδη σε μια προσπάθεια του να πετύχει πώληση μεγαλύτερης ποσότητας χλαινών. Η χλαίνη τεκμ. 35 ήταν καινούργια και τις καινούργιες χλαίνες , σαν αυτή, τις πωλεί προς £10 τη μια.
Η μαρτυρία που μόλις συνοπτικά παραθέσαμε σχετικά με το ζήτημα του υπολογισμού της αξίας των χλαινών αξιολογήθηκε με επιμέλεια από το πρωτόδικο δικαστήριο το οποίο κατέληξε στο λογικό υπό τις περιστάσεις συμπέρασμα ότι η αξία των 1650 χλαινών που καταστράφηκαν ολοσχερώς από τη φωτιά ήταν κατά τον κρίσιμο χρόνο £13200. Η αξία των χλαινών ορθά υπολογίστηκε από το δικαστήριο προς £8.- τη μια, διεργασία η οποία συνιστά ορθή προσέγγιση. Το σκεπτικό που οδήγησε στην κατάληξη του πρωτόδικου δικαστηρίου το μεταφέρουμε αυτούσιο από την εφεσιβαλλόμενη απόφαση:
"Είναι φανερό ότι η αξία των χλενών που ήσαν στο ισόγειο πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ £5, δηλαδή όσο αγοράστηκε το Τεκμήριο 35 και £10, όσα ζητά η ενάγουσα. Όπως είπε όμως ο μάρτυς Κουγιουμτζιάν, ένας πωλητής-εισαγωγέας υφασμάτων, τη μαρτυρία του οποίου δέχεται το Δικαστήριο, η χλένη (Τεκμήριο 15), που είναι παρόμοια με τις χλένες που κατεστράφησαν στο ισόγειο, είναι πιο ακριβή από την χλένη (Τεκμήριο 35) και έχει καλύτερο ύφασμα. Επίσης, όπως είπε και ο μάρτυρας Γιάγκου, επώλησε το τεκμήριο 35 για £5 σε μια προσπάθεια να πωλήσει ποσότητα και τις καινούργιες χλένες τις πωλεί £10 τη μια. Φαίνεται δηλαδή, ότι επώλησε τη χλένη, (Τεκμήριο 35) σε χαμηλή τιμή, με την ελπίδα να πωλήσει πολλές. Όσον αφορά τη μαρτυρία της Μεσσιούρη, που είπε ότι θα αγόραζε τη χλένη (Τεκμήριο 15) για £10-£15 και θα την πωλούσε £20, νομίζουμε ότι οι τιμές που ανέφερε είναι υπερβολικές και δεν θα βασισθούμε στη μαρτυρία της.
Έχοντας υπόψη ότι η τιμή του Τεκμηρίου 15, είναι πιο ακριβή από την τιμή του Τεκμηρίου 35 και ότι το Τεκμήριο 35 επωλήθη μεν για £5, αλλά επωλήθη σ΄ αυτή την τιμή με την ελπίδα να πωληθούν πολλές άλλες χλένες, είμεθα της γνώμης ότι η αξία της χλένης (Τεκμήριο 15) δεν πρέπει να είναι £5 η μια, αλλά πολύ περισσότερα.
Οι χλένες όμως της ενάγουσας δεν ήσαν καινούργιες και ορισμένες ήσαν του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν υπάρχει μαρτυρία ότι υπάρχουν παρόμοιες στην αγορά και πόσα πωλούνται τέτοιες χλένες.
Στην παρούσα περίπτωση, δεν μπορεί να εφαρμοστεί το πόσο αξίζουν παρόμοιες χλένες στην αγορά, εφόσον δεν έχουμε μαρτυρία πόσα πωλούνται παρόμοιες χλένες στην αγορά για να μπορέσει η ενάγουσα να αγοράσει παρόμοιες χλένες και να βρεθεί στη θέση που ήτο πριν την καταστροφή και την πυρκαγιά.
Όπως αναφέρεται στο Ivamy Fire and Motor Insurance, 3rd Edition, page 171, σε τέτοιες περιπτώσεις η αξία των εμπορευμάτων υπολογίζεται αφού ληφθούν υπόψη όλες οι περιστάσεις. Οπως επί λέξει αναφέρεται:
"If however there is no available market, the value of the goods destroyed is a question of fact which has to be determined upon a consideration of all the circumstances."
Στην παρούσα περίπτωση, έχοντας υπόψη ότι η αξία των χλενών της ενάγουσας πρέπει να είναι, όπως έχουμε αποφασίσει, πολύ περισσότερα των £5 και ότι η χλένη της εναγούσης έχει καλύτερο ύφασμα, υπολογίζουμε την αξία της χλένης της εναγούσης σε £8.
Όλες οι χλένες, ήσαν 1,650, η αξία επομένως όλων των χλενών του ισογείου ανέρχεται σε 1,650 Χ 8 = £13.200. Η αξία επομένως των καταστραφέντων χλενών του ισογείου είναι £13.200."
Οι διαπιστώσεις του πρωτόδικου δικαστηρίου επί των γεγονότων συνάδουν με τη μαρτυρία η οποία κρίθηκε ύστερα από προσεκτική αξιολόγηση ως αξιόπιστη. Κανένα από τα επιχειρήματα που ανέπτυξαν οι εφεσείοντες δεν κλονίζει την ορθότητα της απόφασης. Δεν βρίσκουμε περιθώρια επέμβασης είτε προς ανατροπή διαπιστώσεων που αναφέρονται στα γεγονότα της υπόθεσης είτε σε συμπεράσματα που αφορούν τη νομική πτυχή του θέματος. Η εξαγωγή πρωτογενών συμπερασμάτων επί των γεγονότων είναι το κατ' εξοχή έργο του πρωτόδικου δικαστηρίου. Το Εφετείο επεμβαίνει μόνο στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται ανάγκη επανεκτίμησης της μαρτυρίας εξαιτίας σοβαρού λάθους του πρωτόδικου δικαστηρίου. Στην προκείμενη περίπτωση το πρωτόδικο δικαστήριο προέβη στη σωστή υπαγωγή των πραγματικών γεγονότων στο ορθό νομικό πλαίσιο και κατέληξε στο ορθό τελικό συμπέρασμα.
Η έφεση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα.
Η�έφεση απορρίπτεται με έξοδα.