|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 1 ΑΑΔ 1632
22 Σεπτεμβρίου, 1998
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
1. IAN MICHAEL BRODIE,
2. PARR CONTRACTING SERVICES LTD,
Εφεσείοντες-Eναγόμενοι,
ν.
1. ΖΗΝΩΝΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ,
2. ΧΑΡΙΤΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ,
Εφεσιβλήτων-Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9497)
Αστικά αδικήματα — Αμέλεια — Τροχαίο ατύχημα — Εκ προστήσεως ευθύνη του ιδιοκτήτη οχήματος που ενεπλάκη σε τροχαίο ατύχημα — Στοιχειοθετείται μόνο στις περιπτώσεις όπου αποδεικνύεται ότι ο οδηγός του οχήματος ενεργούσε είτε σαν αντιπρόσωπος είτε σαν εργοδοτούμενος του ιδιοκτήτη στο πλαίσιο της εργασίας του — Άρθρο 13 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148.
Μαρτυρία — Εκ προστήσεως ευθύνη του ιδιοκτήτη οχήματος που ενεπλάκη σε τροχαίο ατύχημα — Η συγκατάθεση για τη χρήση του οχήματος δεν τεκμηριώνει αφ' εαυτής, είτε σχέση αντιπροσώπου και αντιπροσωπευομένου, είτε σχέση εργοδότη και εργοδοτουμένου, μεταξύ του ιδιοκτήτη και του οδηγού του οχήματος.
Το όχημα της εφεσείουσας εταιρείας, το οποίο οδηγούσε ο εναγόμενος 1 Ian Michael Brodie από το Ηνωμένο Βασίλειο με τη συγκατάθεση της εφεσείουσας εταιρείας, ενεπλάκη σε δυστύχημα κατά το οποίο οι εφεσίβλητοι - ενάγοντες υπέστησαν σωματικές βλάβες. Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι η εφεσείουσα εταιρεία ήταν εκ προστήσεως υπεύθυνη για την αμέλεια του Brodie και εξέδωσε απόφαση υπέρ των εφεσιβλήτων και εναντίον της εφεσείουσας εταιρείας για το συμφωνηθέν ποσό των £1.500 αποζημιώσεις για τον κάθε ένα από τους εφεσίβλητους, πλέον τόκους και έξοδα.
Το μόνο θέμα που εγείρεται στην έφεση αφορά την εκ προστήσεως ευθύνη σε σχέση (α) με το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η εφεσείουσα ενεργούσε ως η αντιπρόσωπος της Αγγλικής Εταιρείας Par Industries Ltd και (β) ότι τα γεγονότα δεν ήταν αρκετά για να αποδειχθεί ότι ο Brodie οδηγούσε σαν αντιπρόσωπος των εφεσειόντων ή προς εξυπηρέτηση δικών τους συμφερόντων ή σκοπών.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η εκ προστήσεως ευθύνη διέπεται από το Άρθρο 13 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148 και περιορίζεται σε πράξεις αντιπροσώπου ή υπηρέτη κάτω από τους όρους που θέτει το Άρθρο 13 και που είναι η απόδειξη σχέσης αντιπροσωπευομένου και αντιπροσώπου ή εργοδότη και εργοδοτουμένου.
2. Για την απόδειξη σχέσης αντιπροσωπευομένου και αντιπροσώπου, δεν είναι αναγκαία η ύπαρξη νόμιμα έγκυρης και δεσμευτικής σύμβασης αντιπροσωπείας, αλλά η απόδειξη οδηγιών ή παράκλησης από τον ιδιοκτήτη του οχήματος και η αποδοχή τέτοιου καθήκοντος ή έργου από τον αντιπρόσωπο.
3. Από τη μαρτυρία, όπως την απεδέχθη το πρωτόδικο Δικαστήριο, προκύπτει πως κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν υπάρχει εξήγηση κάτω από ποιές συνθήκες οδηγούσε το αυτοκίνητο ο Brodie. Το ότι το όχημα δόθηκε από την εφεσείουσα εταιρεία μέσα στα πλαίσια συμφωνίας της εφεσείουσας με την αγγλική εταιρεία, δεν είναι αρκετή μαρτυρία για να στηρίξει σχέση αντιπροσωπείας. Η απλή συγκατάθεση για τη χρήση του αυτοκινήτου δεν τεκμηριώνει αφ' εαυτής σχέση αντιπροσώπου και αντιπροσωπευομένου ή εργοδότη και εργοδοτουμένου, και κατά συνέπεια στην παρούσα περίπτωση λανθασμένα είχε κριθεί ότι η εφεσείουσα εταιρεία ήταν εκ προστήσεως υπεύθυνη για την αμελή οδήγηση του Brodie.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα υπέρ της εφεσείουσας, τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Hellenic Mining Co Ltd v. Galaxy Tours Ltd (1978) 1 C.L.R. 414,
Morgans v. Launchbury a.o. [1972] 2 All E.R. 606,
Ποταμίτης κ.ά. v. Ιωάννου (1992) 1 Α.Α.Δ. 479,
Rambarram v. Gurrucharran [1970] 1 All E.R. 749,
Theofanous v. Cosmos Insurance (1988) 1 C.L.R. 265.
Έφεση.
Έφεση από τους εναγομένους 2 κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Φωτίου, A.E.Δ.), που δόθηκε στις 14 Iουνίου, 1995 (Aρ. Aγωγής 5287/92), με την οποία κρίθηκε ότι οι εναγόμενοι 2 είναι εκ προστήσεως υπεύθυνοι για την αμέλεια του εναγομένου 1. Περαιτέρω εκδόθηκε απόφαση υπέρ των εναγόντων κι' εναντίον των εναγομένων 2 για το συμφωνηθέν ποσόν των £1.500 αποζημιώσεις για τον κάθε ένα από τους ενάγοντες πλέον τόκους και έξοδα.
Ν. Κάνιας, για τους Eφεσείοντες.
Χρ. Κληρίδης με Σ. Δράκο, για τους Eφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γ. Χρυσοστομής.
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, Δ.: Οι εφεσίβλητοι-ενάγοντες υπέστησαν σωματικές βλάβες και ζημιές, σαν αποτέλεσμα τροχαίου δυστυχήματος που επεσυνέβη στις 26.8.90 στον κύριο δρόμο Λευκωσίας-Λεμεσού παρά το Governor's Beach, μεταξύ του αυτοκινήτου PG368 που οδηγούσε ο εφεσίβλητος-ενάγων 1 με επιβάτιδα την εφεσίβλητη-ενάγουσα 2 και του αυτοκινήτου WG463 που οδηγούσε ο Ian Michael Brodie, από το Ηνωμένο Βασίλειο, εναγόμενος 1. Σαν αποτέλεσμα καταχωρήθηκε από τους εφεσίβλητους αγωγή για αποζημιώσεις εναντίον του Εναγόμενου 1 και εναντίον των εφεσειόντων-εναγομένων 2, που είναι κυπριακή εταιρεία και απεδόθη σ' αυτούς εκ προστήσεως ευθύνη. Στον εναγόμενο 1 δεν επιδόθηκε η αγωγή γιατί εγκατέλειψε την Κύπρο και η υπόθεση ακούστηκε όσον αφορά τους εφεσείοντες.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο με την απόφαση του κατάληξε ότι ο μόνος υπαίτιος για το δυστύχημα ήταν ο Brodie και ακολούθως ασχολήθηκε με το θέμα της εκ προστήσεως ευθύνης που αποδόθηκε στους εφεσείοντες. Εξετάστηκε το νομικό υπόβαθρο που καλύπτει το θέμα και αξιολογήθηκε η προσαχθείσα μαρτυρία. Τα ευρήματα του επί του προκειμένου τα άντλησε από τις βεβαιώσεις Τεκμήρια 1 και 1Β που απεδέχτηκε ως αληθινές, που έδωσε η Alyson Parr, μια από τους Διευθυντές της εφεσείουσας εταιρείας, στην αστυνομία και απέρριψε τη διαφορετική εκδοχή της και του συζύγου της Christopher Parr, Διευθύνοντος Συμβούλου των εφεσειόντων. Από τις βεβαιώσεις αυτές προκύπτουν και τα γεγονότα της υπόθεσης όσον αφορά την εκ προστήσεως ευθύνη.
Το βασικό μέρος της βεβαίωσης, Τεκμήριο 1, διαλαμβάνει τα ακόλουθα:
"Further to your request by telephone this morning I confirm that car licence number WG463 involved in a car accident on the 26th of August 1990 was insured with Norwich Union insurance company on an any driver basis, and Mr Ιan Brodie was entitled to drive this car.
Enclosed are copies of the cover note for the insurance of this car and Mr. Brodie's British drivers licence.
Alyson Parr
Director"
Η δεύτερη βεβαίωση, Τεκμήριο 1Β, έχει ως εξής:
"Re: Car Accident WG463 26th August 1990
Mr Ιan Brodie the driver of the above car, is employed by Par Industries Ltd, St Andrew's House, St Andrew's Industrial Estate, Bridport, DORSET, DT6 3DB, England, and was here in Cyprus on an inspection visit of the contract currently under way at BEMRS site Zyghi. Parr Contracting Services Limited has a management agreement with Par Industries to manage this project and as such employes a number of engineers from the U.K. who's work has to be inspected by the contracted U.K. company. Under this arrangement we have a number of cars which are made available to our employees and visiting inspectors from the U.K. Therefore the car is insured on an any driver basis, and Mr Brodie was entitled to drive the car during his visit to Cyprus.
I can confirm that Mr Brodie's address in the U.K. is as shown on the copy of the drivers license forwarded to your office on the 4th September 1990.
Alyson Parr
Director"
Με βάση τα πιο πάνω γεγονότα, το πρωτόδικο Δικαστήριο κατάληξε ότι οι εφεσείοντες είναι εκ προστήσεως υπεύθυνοι για την αμέλεια του Brodie και εξέδωσε απόφαση υπέρ των εφεσιβλήτων και εναντίον της εφεσείουσας για το συμφωνηθέν ποσόν των £1,500 αποζημιώσεις για τον κάθε ένα από τους εφεσίβλητους, πλέον τόκους και έξοδα.
Το μόνο θέμα που εγείρεται στην παρούσα έφεση είναι αυτό της εκ προστήσεως ευθύνης, το οποίο περιορίστηκε και αυτό από το δικηγόρο της εφεσείουσας σε δυο μόνο σημεία. Το πρώτο αφορά το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η εφεσείουσα ενεργούσε ως η αντιπρόσωπος της Αγγλικής Εταιρείας Par Industries Ltd και το δεύτερο ότι τα γεγονότα δεν ήταν αρκετά για να αποδειχθεί ότι ο Brodie οδηγούσε σαν αντιπρόσωπος των εφεσειόντων ή για να εξυπηρετήσει δικά τους συμφέροντα ή σκοπούς. Το αυτοκίνητο του δόθηκε για να κάμνει τη δουλειά του με την αγγλική εταιρεία και για τον ουσιώδη χρόνο δεν υπήρξε μαρτυρία για ποιο σκοπό οδηγούσε το αυτοκίνητο ο Brodie.
Ο δικηγόρος των εφεσιβλήτων αντίθετα υποστήριξε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης και ισχυρίστηκε ότι το όχημα χρησιμοποιείτο κατά τον ουσιώδη χρόνο για σκοπούς της εφεσείουσας μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας της με την αγγλική εταιρεία και ότι τα Τεκμήρια 1, 1α και 1β επιβεβαιώνουν την εργασιακή σχέση μεταξύ των δυο εταιρειών και το δικαίωμα που είχε ο Brodie να οδηγεί το αυτοκίνητο μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο και όχι αόριστα. Προς τεκμηρίωση των εισηγήσεων του αναφέρθηκε και σε σχετική νομολογία.
Η εκ προστήσεως ευθύνη διέπεται από το άρθρο 13 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148 και περιορίζεται σε πράξεις αντιπροσώπου ή υπηρέτη κάτω από τους όρους που θέτει το άρθρο 13 και που είναι η απόδειξη σχέσης αντιπροσωπευομένου και αντιπροσώπου ή εργοδότη και εργοδοτουμένου.
Στην Hellenic Mining Co Ltd v. Galaxy Tours Ltd (1978) 1 C.L.R. 414, στη σελ. 419, ο τότε Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Μ. Τριανταφυλλίδης, ανάφερε τα ακόλουθα:
"It is quite clear, therefore, that in order to fix liability on the owner of a car for the negligence of its driver it is necessary to show that either the driver is the owner's servant, or that, at the material time, the driver was acting on the owner's behalf as his agent. To establish the existence of the agency relation-ship it is necessary to show that the driver was using the car at the owner's request, express or implied, or on his instructions, and was doing so in performance of a task or duty thereby delegated to him by the owner. The fact that the driver was using the car with the owner's permission, and that the purpose for which the car was being used was one in which the owner had an interest or concern, is not sufficient to establish vicarious liability."
Για την απόδειξη σχέσης αντιπροσωπευομένου και αντιπροσώπου, δεν είναι αναγκαία η ύπαρξη νόμιμα έγκυρης και δεσμευτικής σύμβασης αντιπροσωπείας, αλλά η απόδειξη οδηγιών ή παράκλησης από τον ιδιοκτήτη του οχήματος και η αποδοχή τέτοιου καθήκοντος ή έργου από τον αντιπρόσωπο (Βλ. Morgans v. Launchbury and Others [1972] 2 All E.R. 606, στις σελ. 613-614).
Επίσης στην Ποταμίτης κ.α. ν. Ιωάννου (1992) 1 Α.Α.Δ. 479, γίνεται ενδιαφέρουσα ανασκόπηση της νομολογίας επί του θέματος της εκ προστήσεως ευθύνης και διαπιστώνεται η διάσταση απόψεων μεταξύ των αποφάσεων του Αγγλικού Ανακτοβουλίου στη Rambarram v. Gurrucharran [1970] 1 All E.R. 749 και της Δικαστικής Επιτροπής της Βουλής των Λόρδων στην Morgans (ανωτέρω), ως προς τα συμπεράσματα που μπορεί να εξαχθούν από τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη για τη χρήση του οχήματος του από τρίτο πρόσωπο. Παράλληλα, όμως, διαπιστώνεται ότι στις δυο αγγλικές αποφάσεις και στη Theophanous v. Cosmos Insurance (1988) 1 C.L.R. 265, ότι γίνεται δεκτή η αρχή ότι "για τη θεμελίωση εκ προστήσεως ευθύνης είναι αναγκαία η ύπαρξη σχέσης αντιπροσωπευομένου και αντιπροσώπου ή κυρίου και υπαλλήλου, καθώς και μαρτυρία ότι η οδήγηση στο πλαίσιο της οποίας εκδηλώθηκε η αμέλεια, εντάσσεται στα πλαίσια της σχέσης αυτής". Στη σελ. 483 ο Πικής, Δ., όπως ήταν τότε, εκδίδοντας την ομόφωνη απόφαση του Εφετείου, κατάληξε ότι:-
"Η εξουσιοδότηση χρήσης κινητού αντικειμένου δεν υποδηλώνει ως θέμα λογικής ή κοινής εμπειρίας και τη δημιουργία σχέσης αντιπροσώπου και αντιπροσωπευομένου αναφορικά με τη χρήση του. Συνεπώς συγκατάθεση για τη χρήση αυτοκινήτου δεν τεκμηριώνει αφεαυτής σχέση αντιπροσωπευομένου και αντιπροσώπου ή εργοδότη και εργοδοτουμένου, όπως άλλωστε αποφασίστηκε στη Hellenic Mining".
Από τη μαρτυρία όπως την απεδέχθη το πρωτόδικο Δικαστήριο, προκύπτει πως κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν υπάρχει εξήγηση κάτω από ποιες συνθήκες οδηγούσε το αυτοκίνητο WG463 ο Brodie. Το ότι το αυτοκίνητο δόθηκε από την εφεσείουσα εταιρεία μέσα στα πλαίσια της ρηθείσας συμφωνίας της εφεσείουσας με την αγγλική εταιρεία, δεν είναι αρκετή μαρτυρία για να στηρίξει σχέση αντιπροσωπείας. Εξάλλου ο Brodie δεν ήταν υπάλληλος της εφεσείουσας και δεν υπάρχει μαρτυρία ότι ο Brodie που οδηγούσε το αυτοκίνητο κατά τον ουσιώδη χρόνο ενεργούσε εκ μέρους των εφεσειόντων σαν αντιπρόσωπός τους και ούτε υπήρξε μαρτυρία ότι οδηγούσε το αυτοκίνητο κατόπιν παράκλησης ή οδηγιών της εφεσείουσας και ότι η οδήγηση αυτή ήταν η εκπλήρωση του έργου ή του καθήκοντος που του ανετέθη από την εφεσείουσα. Η απλή συγκατάθεση για τη χρήση του αυτοκινήτου δεν τεκμηριώνει, αφ' εαυτής σχέση αντιπροσώπου και αντιπροσωπευομένου ή εργοδότη και εργοδοτουμένου. Η εκ προστήσεως ευθύνη των εφεσειόντων δεν αποδείχθηκε και το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου για απόδοση εκ προστήσεως ευθύνης στους εφεσείοντες, κρίνεται λανθασμένο.
Κατά συνέπεια, η έφεση επιτρέπεται με έξοδα. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται και αντικαθίσταται ως ανωτέρω με έξοδα υπέρ της εφεσείουσας, τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση.
H έφεση επιτρέπεται με έξοδα υπέρ της εφεσείουσας, τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση.