|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 1 ΑΑΔ 754
30 Aπριλίου, 1998
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑOY, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ.,
Eφεσείοντες-Εναγόμενοι,
v.
ΦΑΡΜΑΚΕΙA ΑΡΙΣΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΤΔ.,
Εφεσιβλήτων-Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9990)
Ασφαλιστικό Δίκαιο — Ασφαλιστήριο συμβόλαιο — Ερμηνεία — Πρόνοια σε ασφαλιστήριο συμβόλαιο για κάλυψη ζημιών από πυρκαγιά — Κατά πόσο πυρκαγιά που προκλήθηκε από έκρηξη υγραερίου ελογίζετο ως πυρκαγιά κατά την έννοια του ασφαλιστηρίου.
Οι εφεσίβλητοι - ενάγοντες ήταν ιδιοκτήτες καταστήματος που χρησιμοποιείτο ως επιχείρηση φαρμακείου στη Λεμεσό. Το κατάστημα ήταν ασφαλισμένο στους εφεσείοντες - εναγομένους για ζημιά από πυρκαγιά. Στις 29.6.92 εξερράγη πυρκαγιά μετά από έκρηξη υγραερίου σε διπλανό κατάστημα, με αποτέλεσμα η φωτιά να εξαπλωθεί και στο κατάστημα των εφεσιβλήτων προκαλώντας σ' αυτό εκτεταμένες ζημιές. Οι διάδικοι συμφώνησαν πως η ζημιά ήταν £25.000, υπό την αίρεση της απόφασης του Δικαστηρίου πάνω στο ζήτημα της ευθύνης, που οι εφεσείοντες αμφισβήτησαν. Ο συνήγορος τους εισηγήθηκε ότι το ασφαλιστήριο έγγραφο δεν εκάλυπτε ζημιά που προκλήθηκε συνεπεία εκρήξεως. Ο μοναδικός μάρτυρας που κλήθηκε να μαρτυρήσει ως προς τα αίτια της πυρκαγιάς, κατέθεσε ότι η πυρκαγιά άρχισε μετά από βίαιη "ανάφλεξη - έκρηξη" υγραερίου που συσσωρεύτηκε στο χώρο του διπλανού καταστήματος που λειτουργούσε ως εστιατόριο - σουβλιτζίδικο. Η ανάφλεξη προκλήθηκε, σύμφωνα με το μάρτυρα, από σπινθήρα του μηχανισμού του ψυγείου που το αναβοσβήνει αυτόματα.
Ο συνήγορος των εφεσιβλήτων ισχυρίστηκε ότι η χρήση του υγραερίου ήταν οικιακής φύσης και ως εκ τούτου η ζημιά που προκλήθηκε καλυπτόταν από τον όρο 7(η) του συμβολαίου, ακόμα και στην περίπτωση που η πυρκαγιά οφειλόταν σε έκρηξη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε ότι η καταστροφή του καταστήματος των εφεσιβλήτων οφειλόταν άμεσα στην πυρκαγιά που ξεκίνησε από την ανάφλεξη υγραερίου και όχι από έκρηξη. Προχώρησε όμως και προέβηκε στη διαπίστωση πως και αν ακόμα η πυρκαγιά οφειλόταν στην έκρηξη του υγραερίου, η χρήση του ήταν οικιακής φύσης και επομένως σύμφωνα με τον επίμαχο όρο 7(η) του συμβολαίου, οι εφεσείοντες είναι υπεύθυνοι.
Το Ανώτατο Δικαστήριο υιοθέτησε τη θέση του πρωτόδικου Δικαστηρίου που αναφέρεται στην πιο πάνω διαπίστωσή του και αποφάνθηκε περαιτέρω ότι εκείνο που μετρά είναι η φύση της χρήσης του υγραερίου. Αν είναι οικιακή, όπως είναι για το μαγείρεμα φαγητών, ο επίμαχος όρος του συμβολαίου καλύπτει, έστω και αν το μαγείρεμα δεν έγινε σε οικογενειακό σπίτι αλλά, όπως στην παρούσα υπόθεση, σε κατάστημα που χρησιμοποιείτο ως επιχείρηση εστιατορίου.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Aναφερόμενη υπόθεση:
Mayor, Aldermen and Burgesses of the Borough of Willesden v. Municipal Mutual Insurance Ltd [1944] 2 All E.R. 600.
Έφεση.
Έφεση από τους εναγομένους κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Aναστασίου, Π.E.Δ. και Mιχαηλίδου, E.Δ.) που δόθηκε στις 29 Aπριλίου, 1997 (Aρ. Aγωγής 1630/93) με την οποία επιδικάσθηκε εναντίον τους το ποσό των Λ.K.25.000 για ζημιές προκληθείσες από πυρκαγιά που εξερρράγη μετά από έκρηξη φιάλης υγραερίου σε διπλανό υποστατικό και επεκτάθηκε στο υποστατικό των εναγόντων.
Χρ. Μελίδης για Γ. Σαββίδη, για τους Εφεσείοντες.
Στ. Παύλου, για τους Εφεσιβλήτους.
Cur. adv. vult.
AΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Οι εφεσίβλητοι, εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, ήσαν ιδιοκτήτες καταστήματος που χρησιμοποιείτο ως επιχείρηση φαρμακείου σε μια από τις πολυκατοικίες του συγκροτήματος γνωστού ως «Kanica Enaerios Complex» στη Λεμεσό. Οι εφεσείοντες είναι ασφαλιστική εταιρεία. Μεταξύ των διαδίκων υπεγράφη στις 22.6.96 συμβόλαιο ασφάλειας, για την αποζημίωση των εφεσιβλήτων σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς στο κατάστημα τους για την περίοδο 22.6.92-22.6.93. Στις 29.6.92 εξερράγη πυρκαγιά σ' ένα από τα καταστήματα της πιο πάνω πολυκατοικίας, με αποτέλεσμα η φωτιά να εξαπλωθεί στα γύρω υποστατικά, μεταξύ αυτών και στο κατάστημα των εφεσιβλήτων, όπου προκλήθηκαν εκτεταμένες ζημιές στο κτίριο και στα εμπορεύματα που βρίσκονταν σ' αυτό. Σε κάποιο στάδιο της διαδικασίας συμφωνήθηκε μεταξύ των διαδίκων πως η αξία της ζημιάς που προκλήθηκε ήταν £25,000, υπό την αίρεση της απόφασης του Δικαστηρίου πάνω στο ζήτημα της ευθύνης, που οι εφεσείοντες αμφισβήτησαν. Eπί του προκειμένου, ο συνήγορος τους εισηγήθηκε στο πρωτόδικο Δικαστήριο, και εδώ, πως οι εφεσείοντες δεν ευθύνονται προς αποζημίωση, βάσει του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, γιατί οι περιστάσεις της καταστροφής εμπίπτουν στην εξαίρεση ενός όρου σ' αυτό, δεδομένου ότι, κατά τους ισχυρισμούς της εφεσείουσας πάντοτε, η φωτιά προκλήθηκε αμέσως ή εμμέσως ή συνεπεία εκρήξεως.
Επειδή το ζήτημα επικεντρώθηκε στην ερμηνεία του σχετικού όρου, 7(η), του συμβολαίου - τεκμήριο 3, είναι βοηθητικό να τον παραθέσουμε αμέσως αυτούσιο:
«7. Εκτός εάν άλλως ρητώς δηλούται εν τω Ασφαλιστηρίω η παρούσα ασφάλισις δεν καλύπτει
(α) ................................................................................................
(η) Πάσαν ζημίαν ή βλάβην προελθούσαν αμέσως ή εμμέσως ή συνεπεία εκρήξεως. Ζημία όμως ή βλάβη προερχομένη εξ εκρήξεως φωταερίου χρησιμοποιουμένου προς φωτισμόν ή δι' άλλην οικιακήν χρήσιν εντός κτιρίου, εντός του οποίου δεν παράγεται φωταέριον ουδέ αποτελεί το κτίριον τούτο τμήμα εργοστασίου φωταερίου, θα λογίζεται ως ζημία εκ πυρκαϊάς κατά την έννοιαν του παρόντος ασφαλιστηρίου.»
Αναφορικά με τα αίτια της πυρκαγιάς βασικός, και μοναδικός, μάρτυρας ήταν ο Ανώτερος Υπαστυνόμος Χριστάκης Σχίζας - αξιωματικός πυροπροστασίας και υπεύθυνος των πυροσβεστικών σταθμών Λεμεσού. Μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς προέβη σε επιτόπια εξέταση των αιτίων που την προκάλεσε. Εξέφρασε την άποψη πως η πυρκαγιά άρχισε μετά από βίαιη «ανάφλεξη-έκρηξη», όπως είπε, υγραερίου που συσσωρεύτηκε μετά από διαρροή στον χώρο του καταστήματος Μike's Kebab, υποστατικό που λειτουργούσε ως εστιατόριο - σουβλιτζίδικο. Οι μεταλλικές φυάλες του υγραερίου, που ήσαν τοποθετημένες έξω από το κατάστημα, δεν είχαν υποστεί καμιά ζημιά από την πυρκαγιά. Όμως, κατά τη διάρκεια της νύκτας υπήρξε διαρροή από μικρή φιάλη υγραερίου, που ήταν μέσα στο κατάστημα. Η ανάφλεξη προκλήθηκε, πάντα κατά τον μάρτυρα, από σπινθήρα του μηχανισμού του ψυγείου που το αναβοσβήνει αυτόματα.
Η αναφορά του μάρτυρα σε «ανάφλεξη-έκρηξη» έδωσε λαβή στους εφεσείοντες να ισχυριστούν πως το άναμμα της πυρκαγιάς οφειλόταν στην έκρηξη του υγραερίου, η οποία και προκάλεσε μάλιστα την κατάρρευση του επίκοινου τοίχου μεταξύ του Mike's Kebab και του φαρμακείου των εφεσιβλήτων, έτσι που η φωτιά να επεκταθεί και σ' αυτό. Σε αντίθεση, οι εφεσίβλητοι εισηγήθηκαν πως η άμεση αιτία της ζημιάς στο κατάστημα τους οφειλόταν στην πυρκαγιά, η οποία ξεκίνησε από τον σπινθήρα που προκάλεσε ανάφλεξη στο υγραέριο, που συσσωρεύτηκε στο κατάστημα Mike's Kebab.
Οι συνήγοροι και το πρωτόδικο Δικαστήριο ασχολήθηκαν διαζευκτικά και με το ερώτημα, κατά πόσο οι εφεσείοντες μπορούσαν να επικαλεσθούν την εξαίρεση στον όρο 7(η) του συμβολαίου, που παραθέσαμε πιο πάνω. Ο συνήγορος τους ισχυρίστηκε πως το υγραέριο δεν χρησιμοποιείτο για οικιακή χρήση αλλά για σκοπούς εμπορικής επιχείρησης, την παρασκευή δηλαδή φαγητών στο Mike's Kebab. Ο δικηγόρος των εφεσιβλήτων όμως διατείνεται πως η χρήση του υγραερίου ήταν οικιακής φύσης, και επομένως, ακόμη και στην περίπτωση που η πυρκαγιά οφειλόταν σε έκρηξη, οι εφεσείοντες είναι υπόλογοι για αποζημίωση βάσει του επίμαχου όρου του συμβολαίου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε, αφού αξιολόγησε τη μαρτυρία, πως η καταστροφή του καταστήματος των εφεσιβλήτων οφειλόταν άμεσα στην πυρκαγιά που ξεκίνησε από την ανάφλεξη του υγραερίου και όχι από έκρηξη. Προχώρησε όμως και προέβη στη διαπίστωση πως, και αν ακόμη η πυρκαγιά οφειλόταν στην έκρηξη του υγραερίου, η χρήση του στο Mike's Kebab ήταν οικιακής φύσης, και επομένως σύμφωνα με τον επίμαχο όρο 7(η) του συμβολαίου, οι εφεσείοντες είναι υπεύθυνοι.
Εμείς, δεν θα χρειαστεί να ασχοληθούμε και με τα δυο σημεία. Αν κριθεί ορθή η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, ότι δηλαδή έστω και αν η πυρκαγιά ήταν το αποτέλεσμα της έκρηξης του υγραερίου, και η χρήση του ήταν οικιακής φύσης, τότε αναμφισβήτητα οι εφεσείοντες είναι υπόχρεοι να αποζημιώσουν τους εφεσίβλητους, βάσει του πιο πάνω όρου του συμβολαίου.
Η αγγλική νομολογία επί του ζητήματος είναι σαφής. Την υιοθετούμε, γιατί και εμείς κρίνουμε πως στηρίζεται στη λογική συνέπεια των πραγμάτων και συνάδει με τους σκοπούς και κινδύνους που καλύπτονται σε τέτοιου είδους συμβόλαια. Στην υπόθεση Re An Arbitration between the Mayor, Aldermen and Burgesses of the Borough of Willesden and Municipal Mutual Insurance Ltd [1944] 2 All E.R. p.600 διαβάζουμε τα εξής, στη σελίδα 444:
«Since the boiler was only used for heating water to heat the building, it was used for domestic purposes only. The fact that a business was carried on in the building was immaterial, the material consideration being what the boiler was used for and not what the premises were used for.»
(η υπογράμμιση δική μας).
«Εφόσον ο θερμολέβητας εχρησιμοποιείτο μόνο για το ζέσταμα του νερού της θέρμανσης του κτιρίου, εχρησιμοποιείτο μόνο (το υγραέριο) για οικιακούς σκοπούς. Το γεγονός πως ασκείτο κάποια επιχείρηση στο κτίριο ήταν άσχετο, το ουσιαστικό κριτήριο είναι ο σκοπός που εχρησιμοποιείτο ο θερμολέβητας, και όχι για ποιο σκοπό εχρησιμοποιείτο το υποστατικό.»
H χρήση του υγραερίου στο Mike's Kebab ήταν οικιακής φύσης, το μαγείρευμα δηλαδή φαγητών. Είναι άσχετο αν το μαγείρευμα δεν γίνεται σε οικογενειακό σπίτι. Είναι η φύση της χρήσης του υγραερίου που μετρά. Έτσι, αν π.χ. σ' ένα εργοστάσιο χρησιμοποιείται υγραέριο για να ετοιμάζει το προσωπικό τα ζεστά ροφήματα ή το φαγητό του, η χρήση του υγραερίου είναι οικιακής φύσης. Αντίθετα, αν σ' ένα σπίτι χρησιμοποιείται υγραέριο για την κίνηση της τουρπίνας για παραγωγή ηλεκτρισμού, ή η πυρκαγιά οφείλεται σε έκρηξη υγραερίου που χρησιμοποιείται για την κίνηση μηχανοκινήτου οχήματος, τότε η χρήση δεν είναι οικιακή.
Η απόφαση επομένως του πρωτόδικου Δικαστηρίου επί του ζητήματος αυτού είναι ορθή. Ενόψει της κατάληξης μας θα ήταν εντελώς ακαδημαϊκό να ασχοληθούμε και εμείς με το ερώτημα κατά πόσον η καταστροφή του καταστήματος των εφεσιβλήτων οφειλόταν σε πυρκαγιά ή έκρηξη. Από τη στιγμή που καλύπτεται από το συμβόλαιο η έκρηξη του υγραερίου, παρέλκει να ασχοληθούμε με το άλλο ζήτημα.
Πριν τελειώσουμε δυο λόγια μόνο για την εισήγηση του δικηγόρου των εφεσειόντων πως στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο γίνεται αναφορά σε «φωταέριο» και όχι «υγραέριο». Οι εφεσίβλητοι, υποστήριξε ο συνήγορος, αναφέρονταν συνεχώς σε υγραέριο. Ο ίδιος, συνέχισε ο συνήγορος, δεν γνωρίζει τί είναι «φωταέριο» και επομένως ήταν ευθύνη των εφεσιβλήτων να αποδείξουν περί ποίου πράγματος πρόκειται. Ήταν φυσικό να κληθεί ο συνήγορος να μας εξηγήσει τι εννοούν οι πελάτες του, οι ασφαλιστές, που χρησιμοποιούν τη λέξη «φωταέριο» στο συμβόλαιο. Ο ίδιος είπε ότι δεν γνωρίζει. Δεν θα δώσουμε συνέχεια στην απερίσκεπτη αυτή εισήγηση. Οι διάδικοι μίλησαν στο συμβόλαιό τους την ίδια γλώσσα, και είχαν υπόψη τους την ίδια έννοια της λέξης «φωταέριο», που είναι το ίδιο πράγμα, το υγραέριο.
Η έφεση απορρίπεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.