ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
(1997) 1 ΑΑΔ 741
30 Ιουνίου, 1997
[ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΑΤΖΗΤΣΑΓΓΑΡΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στές]
ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
Εφεσείων-Εναγόμενος,
v.
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσίβλητου-Ενάγοντος.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 8997).
Eνοικιοστάσιο — Ιδιοκτήτης και ενοικιαστής — Κατά πόσο δεσμεύεται η κυβέρνηση της Δημοκρατίας από τις πρόνοιες του περί Ενοικιοστασίου Νόμου του 1983 (Ν. 23/83) — Ενοικιαστής κυβερνητικού ακινήτου — Δεν αποκτά την ιδιότητα του θέσμιου ενοικιαστή.
Eνοικιοστάσιο — Ιδιοκτήτης και ενοικιαστής — Χρήση του όρου "νομικό πρόσωπο" στον ορισμό του "ιδιοκτήτη" στον περί Ενοικιοστασίου Νόμο του 1983 (Ν. 23/83) — Μη συμπερίληψη στον όρο, της κυβέρνησης της Δημοκρατίας — Υιοθέτηση της ερμηνείας στη Λάρκος v. Γενικού Εισαγγελέα.
Ο εφεσείων - εναγόμενος σε αγωγή για έξωση οικίας στην Έπαυλη Αθαλάσσης, η οποία καταχωρήθηκε στο Επαρχιακό Δικαστήριο, αμφισβήτησε με προδικαστική ένταση, τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου, ισχυριζόμενος ότι κατείχε την εν λόγω οικία ως ενοικιαστής και μάλιστα θέσμιος και όχι με βάση άδειας χρήσης.
Το δικαστήριο απέρριψε την ένσταση αφού έκρινε ότι ο περί Ενοικιοστασίου Νόμος Ν. 23/1983 που καθορίζει τα της θέσμιας ενοικίασης και συγκεκριμμένα το Άρθρο 2, δεν περιλαμβάνει στην έννοια του ιδιοκτήτη, την Κυπριακή Δημοκρατία. Ως εκ τούτου και ενοικίαση να υπήρχε, δεν ήταν θέσμια ώστε η δικαιοδοσία να ανήκε στο Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων.
Ο δικηγόρος του εφεσείοντα ισχυρίστηκε στην έφεση ότι ο όρος "νομικό πρόσωπο" στον ορισμό του "ιδιοκτήτη" στον περί Ενοικιοστασίου Νόμο (Ν. 23/83) συμπεριλαμβάνει και τη Δημοκρατία.
Αποφασίστηκε ότι:
Την επίλυση του εγερθέντος θέματος την παρέχει αφ' εαυτής η εξ αντιδιαστολής ερμηνεία του όρου "ιδιοκτήτης" προς τον όρο "ενοικιαστής" στο Άρθρο 2 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου, η οποία δόθηκε με την απόφαση στην Λάρκος v. Γενικού Εισαγγελέα. Ο λόγος της Λάρκος παραμένει έγκυρος και ως εκ τούτου υιοθετείται και στην παρούσα υπόθεση.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Υποθέσεις που αναφέρθηκαν:
Λάρκος v. Γενικού Εισαγγελέα (1995) 1 Α.Α.Δ. 510,
Γενικός Εισαγγελέας v. Rosetta Factory Ltd (1995) 1 Α.Α.Δ. 503.
Έφεση.
Έφεση από τον εναγόμενο κατά της ενδιάμεσης απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Σούπασιης, E.Δ.), που δόθηκε στις 30.6.1993 (Aρ. Aγωγής 9868/90), με την οποία απορρίφθηκε η προδικαστική ένστασή του, ότι ο Δικαστήριο εστερείτο δικαιοδοσίας, λόγω του ότι ήτο θέσμιος ενοικιαστής.
Ξ. Συλλούρης, για τον Εφεσείοντα.
Ε. Λοϊζίδου, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάου, Δ.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Η Κυπριακή Δημοκρατία ήγειρε διά του Γενικού Εισαγγελέα αγωγή στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας αξιώνοντας όπως ο εφεσείων εκκενώσει και παραδώσει την κατοχή της οικίας με αρ. 5(1) στην Έπαυλη Αθαλάσσας, κατ' ακολουθίαν της λήξης άδειας χρήσης δυνάμει της οποίας η οικία είχε παραχωρηθεί σε αυτόν. Ο εφεσείων προέβαλε ως υπεράσπιση ότι δεν επρόκειτο περί άδειας αλλά περί ενοικίασης και μάλιστα θέσμιας, με αποτέλεσμα το Επαρχιακό Δικαστήριο να στερείται δικαιοδοσίας.
Αναφορικά με το κατά πόσο ο εφεσείων ήταν ή όχι θέσμιος ενοικιαστής, διεξήχθη ακρόαση επί προδικαστικής ένστασης που απέληξε στην εκκαλούμενη απόφαση ημερ. 30 Ιουνίου 1993. Το δικαστήριο έκρινε ότι ο ισχύων νόμος που καθορίζει τα της θέσμιας ενοικίασης, ήτοι, ο περί Ενοικιοστασίου Νόμος του 1983 (Ν. 23/1983) όπως τροποποιήθηκε, δεν περιλαμβάνει στην έννοια του "ιδιοκτήτη" - βλ. άρθρο 2 - την Κυπριακή Δημοκρατία. Και τούτο διότι ενώ στον όρο "ενοικιαστής" συμπεριλαμβάνεται ρητά και η Κυπριακή Δημοκρατία, δεν συμβαίνει το ίδιο στην περίπτωση του όρου "ιδιοκτήτης". Διαλαμβάνεται στο άρθρο 2 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου του 1983 ότι:
"ενοικιαστής" σημαίνει παν φυσικόν ή νομικόν πρόσωπον το οποίον συνήθως διαμένει ή έχει την έδραν αυτού εν Κύπρω και το οποίο είναι ενοικιαστής ακινήτου, εν σχέσει προς το οποίον υφίσταται ενοικίασις και περιλαμβάνει -
......................................................................................................................................................................
(ε) την Κυβέρνησιν της Κυπριακής Δημοκρατίας και οιονδήποτε νομικόν πρόσωπον δημοσίου δικαίου, αλλά δεν περιλαμβάνει μη πολίτην της Δημοκρατίας ...........................
..................................................................................
...................................................................................
"ιδιοκτήτης" περιλαμβάνει εν σχέσει προν οιονδήποτε ακίνητον παν φυσικόν ή νομικόν πρόσωπον, πλην του ενοικιαστού, το οποίον δικαιούται ή θα εδικαιούτο, άνευ των διατάξεων του παρόντος Νόμου, εις κατοχήν ακινήτου, και εν περιπτώσει υπενοικιάσεως, ενοικιαστήν όστις υπενοικιάζει το ακίνητον ή οιονδήποτε μέρος τούτου."
Που σήμαινε ότι και ενοικίαση να υπήρχε, δεν ήταν θέσμια ώστε η δικαιοδοσία να ανήκε στο Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων. Γι' αυτό απέρριψε την ένσταση.
Η έφεση προωθήθηκε παρότι στο διάστημα που εκκρεμούσε, εκδόθηκε η απόφαση του Εφετείου στην υπόθεση Ξενής Λάρκος v. Γενικού Εισαγγελέα, Πολ. Έφ. 8656 ημερ. 22 Μαΐου 1995, - βλ. και άλλη πανομοιότυπη που ακολούθησε την ιδία ημερομηνία, ήτοι, την Γενικός Εισαγγελέας v. Rosetta Factory Ltd, Πολ. Έφ. 8566 - στην οποία εξετάστηκε εκτενώς το ίδιο ζήτημα από διάφορες απόψεις με κατάληξη που αναδεικνύει ορθή και την πρωτόδικη απόφαση στην προκείμενη περίπτωση. Σκοπός του εφεσείοντα, καθώς εξήγησε ο συνήγορός του, ήταν να θέσει υπόψη μας κάποια επιχειρήματα που δεν φαίνεται να απασχόλησαν στην εν λόγω απόφαση του Εφετείου ώστε να αποκλίνουμε από τον λόγο της. Σε ό,τι εδώ ενδιαφέρει, το Εφετείο ανέφερε τα εξής (στις σελ. 8-9):
"Δεν θα χρειαστεί να επεκταθούμε στη θεωρία ως προς την προταθείσα υπόσταση του Κράτους ως νομικού προσώπου. Η χρήση του όρου "νομικό πρόσωπο" στον ορισμό του "ιδιοκτήτη" σαφώς δεν παραπέμπει ή στο Κράτος ή στην Κυβέρνηση της Δημοκρατίας. Βρίσκουμε τον ίδιο όρο στην περίπτωση του "ενοικιαστή". Αν ως νομικό πρόσωπο εννοείτο εν προκειμένω και το Κράτος ή η Κυβέρνηση, δεν θα υπήρχε λόγος για τη ρητή περίληψη στην έννοια του "ενοικιαστή" της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Προκύπτει εξ αντιδιαστολής πως σαφώς δεν ήταν η πρόθεση του Νομοθέτη να είναι "ιδιοκτήτης" για τους σκοπούς του Νόμου η Κυβέρνηση της Δημοκρατίας. Υπάρχει μια ακόμα διάταξη που είναι ενδεικτική. Το άρθρο 11(1)(ια) καθιστά δυνατή την έκδοση διατάγματος για την ανάκτηση της κατοχής ακινήτου και στην περίπτωση που αυτό απαιτείται λογικώς προς το σκοπό εκτέλεσης των νομίμων καθηκόντων ή εξουσιών τοπικής αρχής. Αν περιλαμβανόταν και η Κυβέρνηση στον όρο "ιδιοκτήτης" θα αναμενόταν να κάλυπτε το πιο πάνω άρθρο και τα δικά της καθήκοντα και εξουσίες. (βλ. ως προς την εφαρμογή του πιο πάνω άρθρου την υπόθεση L'ssol M/lity v. Avraam (1985) 1 C.L.R. 518.)"
Τα επιχειρήματα του συνηγόρου του εφεσείοντα έχουν ως άξονα την εισήγηση ότι σε διάφορα νομοθετήματα ο όρος "πρόσωπο" - αναφέρθηκε ενδεικτικά στον περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμησις) Νόμο, Κεφ. 224, άρθρα 7 και 9. στον περί Φορολογίας Ακινήτου Ιδιοκτησίας Νόμο του 1980 (Ν. 24/80) άρθρο 18(δ)(ii)· και στον περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο, Κεφ. 96, άρθρο 17(8)(ε) - εξυπονοείται να περιλαμβάνει και τη Δημοκρατία εφόσον, αναφορικά με ορισμένες διατάξεις τους, η Δημοκρατία εξαιρείται ρητώς και δεν μπορεί παρά να ισχύει κατ' αναλογία το ίδιο και σε σχέση με την αναφορά σε νομικό πρόσωπο στον προσδιορισμό της έννοιας του "ιδιοκτήτη" στο άρθρο 2 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου του 1983. Σε σχέση με αυτή την εισήγηση, ο συνήγορος επεκτάθηκε και στο άρθρο 44 του περί Ερμηνείας Νόμου, Κεφ. 1, το οποίο προβλέπει ότι:
"No Law or public instrument shall in any manner whatsoever affect the rights of the Crown unless it is therein expressly provided or unless it appears by necessary implication that the Crown is bound thereby."
Κατά το συνήγορο, η εξαίρεση της Δημοκρατίας με ρητές διατάξεις σε άλλους νόμους, κατέδειχνε ότι το εν λόγω άρθρο κατέστη ανενεργό μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας ως αποτέλεσμα της παύσης του προνομιακού καθεστώτος που απολάμβανε το Στέμμα δυνάμει του Αγγλικού δικαίου. Πάντως, κατά την άποψή μας, το ότι σε διατάξεις διαφόρων νομοθετημάτων εξειδικεύεται η εξαίρεση της Δημοκρατίας όταν ενδεχομένως να προέκυπτε η εξαίρεση δυνάμει του άρθρου 44 του περί Ερμηνείας Νόμου, Κεφ. 1, δεν σημαίνει ότι αυτό το άρθρο κατέστη ανενεργό. Η πλεονασματική αναφορά δύναται να συμβάλει στη σαφήνεια και κατανόηση, εξυπηρετώντας έτσι χρήσιμο σκοπό. Το γενικότερο όμως ζήτημα των όποιων επιπτώσεων από την Πολιτειακή μεταβολή του 1960 δεν παρίσταται ανάγκη να το συζητήσουμε. Διότι η εν λόγω διαταξη δεν επιδρά σε ό,τι εγείρεται με την έφεση.
Την απάντηση την παρέχει αφεαυτής η εξ αντιδιαστολής ερμηνεία του όρου "ιδιοκτήτης" προς τον όρο "ενοικιαστής" στο άρθρο 2 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου. Η ερμηνεία έχει ήδη δοθεί με την απόφαση στην Ξενής Λάρκος v. Γενικού Εισαγγελέα (ανωτέρω). Ο λόγος της οποίας παραμένει αδιασάλευτος.
Η έφεση αποτυγχάνει. Και απορρίπτεται με έξοδα. Τα έξοδα να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
H έφεση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα.